BERNEŃSKI PIES PASTERSKI

Krótka historia rasy
Berneńczyk pochodzi prawdopodobnie od dużych psów w typie mastifa, które Rzymianie trzymali już w czasach Juliusza Cezara. Władali oni przed dwoma tysiącami łat dużą częścią ówczesnej Helvetii, czyli dzisiejszej Szwajcarii, gdzie przywieźli ze sobą psy do pilnowania dobytku i pędzenia trzód. Krzyżowali je z miejscowymi psami pasterskimi. W ciągu stuleci psy te były wykorzystywane zarówno przez chłopów jak i pasterzy. Pierwsze wizerunki psów podobnych do berneńczyków pochodzą z obrazów z siedemnastego wieku. Wówczas w psach ceniono bardziej przydatność do pracy i cechy charakteru niż wygląd i też pod tym kątem je rozmnażano.

W tym też prawdopodobnie okresie wyodrębniło się jeszcze kilka innych odmian szwajcarskich psów pasterskich, które różniły się budową ciała, ale posiadały podobne umaszczenie zwane dziś "tricolor". W efekcie tego mamy teraz oprócz Berneńczyka jeszcze trzy inne rasy w Grupie Szwajcarskich Psów Pasterskich: Appenzeller, Entlebucher i Duży Szwajcarski Pies Pasterski. Umaszczenie "tricolor" to wspólna cecha tych czterech ras, jednak długość włosa, wielkość i budowa są w każdej z nich inne.

Z końcem dziewiętnastego wieku Berneński Pies Pasterski zagrożony był całkowitym wymarciem. Wtedy w okolicy miejscowości Dürrbach kilku miłośników tych trójkolorowych włochaczy zapoczątkowało ich hodowlę. Byli to między m.in. Franz Schertenleib i profesor Albert Heim ze Szwajcarskiego Stowarzyszenia Kynologicznego. Im i ich następcom zawdzięczamy przeżycie tej wspaniałej starodawnej rasy. Rasy którą pierwotnie nazwano od miejsca pierwszej hodowli właśnie: " Dürrbächler ". Od roku 1902 Dürrbächler 'y prezentowano już na wystawach a w roku 1907 powstał Szwajcarski Klub Dürrbächler 'a, który ustalił pierwszy wzorzec rasy.

W tym samym roku Albert Heim zaproponował nadanie rasie nowej nazwy: Berner Sennenhund co dosłownie znaczy: 'pies z berneńskich górskich łąk'. Pod tą nazwą na wystawie w Lucernie w 1907r wystawiono ponad 100 psów a profesor Albert Heim uznawany jest za "ojca rasy". Od tego momentu liczebność rasy zaczęła gwałtownie wzrastać a Berneńczyk stawał się psem coraz bardziej docenianym. Służył ludziom pilnując zagrody, pomagał przy pędzeniu bydła, ciągnął wózki mlekiem i towarami zastępując biedocie konie. Najczęściej jednak towarzyszył pasterzom, którzy miesiącami zostawali w górach razem ze swoją trzodą i psem. W takich warunkach człowiek i zwierzę zdani byli tylko na siebie. To wyjaśnia ścisłą więź między Berneńczykiem a jego panem, która przetrwała w genach tego psa do dziś.

W roku 1911 pierwszy Berneńczyk opuścił Szwajcarię i udał się na podbój Niemiec. W trzy lata później na wystawie w Monachium było już 20 egzemplarzy. Pod koniec lat dwudziestych pierwsze Berneńczyki podbiły serca Anglików i popłynęły także za ocean do USA i Kanady.

W Polsce pierwszy berneńczyk pojawił się pod koniec lat 70' , jednak jego popularność zaczęła gwałtownie wzrastać dopiero pod koniec lat 90'. Obecnie jest on rasą niezwykle modną w naszym kraju i nic w tym dziwnego - są to przecież psy nie tylko ładne, ale też spokojne i łagodne. Niestety moda spowodowała, że obok oddanych rasie hodowców, zainteresowały się nimi liczne 'fabryki psów'. Produkują one szczeniaki bez nadzoru Związku Kynologicznego, jak najtańszym kosztem, bazując na niedopuszczonych do hodowli egzemplarzach. Dlatego też zakupu szczeniąt należy dokonywać z dużą rozwagą.

Charakter rasy

Żadne zwierzę nie potrafi odwzajemnić się taką miłością jak pies, a już szczególnie mając taki charakter jak berneński pies pasterski. On dzieli z nami radości i smutki; za opiekę, pieszczoty i strawę odpłaca miłością, wiernością i przywiązaniem.

Kiedy berneńczyk pokocha - to już na cale życie! Ma charakter pełny dobroci i dobroduszności. Nie atakuje innych psów, nie uprawia kłusownictwa, jest spokojny i łatwy do prowadzenia. Mimo wrodzonej uległości i przyjażni jest inteligentny, posłuszny, wierny i czujny. Tubalnego swego głosu nie nadużywa, głosząc jedynie zagrożenie lub radość. Zarówno psy jak i suki uwielbiają zabawę i kochając nadzwyczaj dzieci wykazują wiele delikatności podczas zabaw z nimi. Jest opiekuńczy i zawsze do dyspozycji. Uwielbia przestrzeń i życie na świeżym powietrzu a także dużo swobody i ruchu. Nie jest mu pisana nudna egzystencja w mieszkaniu, nawet gdyby to był obszerny apartament. Potrafi zaskoczyć swoja sprawnością i wytrzymałością, szczególnie tych, którzy raczej widzieli w nim statecznie przechadzającego się misia niż energicznego, żywiołowego partnera zabaw.

Berneńskie psy pasterskie wykazują ogromne przywiązanie do rodziny i swego pana. Im więcej bezpośrednich kontaktów z człowiekiem, tym głębiej rozwija się instynkt przywiązania. Do tego stopnia, że w razie jakichś zdarzeń losowych z trudem zaakceptuje nową rodzinę. Nie znosi samotności i tylko ożywione kontakty z bliskimi mu osobami mogą go uszczęśliwić. Uwielbia podróżować samochodem i lubi myszkować w obcych miejscach. Jako typowy górski pies wspaniale czuje się w zimie, kocha śnieg a śnieżna zima jest dla niego prawdziwym rajem na ziemi. Natomiast upałów nie lubi i choć nie można powiedzieć, żeby uwielbiał wodę, to jednak czasami właśnie w upały da się namówić na kąpiel. W prawdzie berneńczyk nie ma instynktu atakowania, to jednak gdy w niebezpieczeństwie znajdzie się jego pan lub ktoś z rodziny staje się energicznym obrońcą. Podczas wielu spotkań na wystawach można przekonać się o przyjacielskim nastawieniu berneńczyków względem innych ras, a także względem innych osób. Oczywiście tak jak u innych tresurą i wysiłkiem można zwiększyć ich agresywność, trzeba jednak uważać aby nie wypaczyć prawdziwego charakteru berneńskiego psa pasterskiego.

Profesor Albert Heim (ojciec rasy) powiedział kiedyś:

"Wydaje mi się, że berneński pies pasterski dzięki proporcjonalnej budowie ciała oraz swojemu wspaniałemu umaszczeniu i rysunkowi znaczeń jest chyba najpiękniejszym z istniejących psów. Inne rasy są interesujące i piękne poprzez swoje osobliwe cechy. Berneńczyk wydaje mi się piękny poprzez swoją normalność. Żadna inna rasa nie jest moim zdaniem tak bliska i wierna pierwowzorowi psa domowego."

Wzorzec rasy
Kraj pochodzenia: Szwajcaria
Data publikacji obowiązującego wzorca: 12.03.1993

Przeznaczenie: Pierwotnie pies stróżujący, zaganiający i pociągowy w wiejskich zagrodach, dzisiaj także pies rodzinny i wielostronny pies pracujący.
Klasyfikacja FCI: Grupa II, Sekcja 3

Ogólne wrażenie: Długowłosy , trójbarwny, więcej niż średniej wielkości, mocny i ruchliwy pies użytkowy o mocnych kończynach, harmonijny i proporcjonalnie zbudowany.
Prawidłowe proporcje: Stosunek wysokości w kłębie do długości tułowia 9:10, raczej krępy niż długi.
Usposobienie i charakter: Pewny, uważny, czujny i odważny w codziennych sytuacjach, łagodny i oddany w stosunku do zaufanych osób, pewny siebie i przyjazny w stosunku nieznajomych; średni temperament, łatwy do ułożenia.

Głowa:
Mocna; mózgoczaszka widziana z profilu i od przodu jest lekko wypukła, stop wyraźnie ale niezbyt mocno zaznaczony, słabo zaznaczona bruzda czołowa; mocna, średniej długości kufa.
Nos: czarny
Fafle: słabo wykształcone i przylegające, czarne
Uzębienie: kompletny, mocny zgryz nożycowy.
Oczy: ciemnobrązowe, w kształcie migdałów, o dobrze przylegający powiekach
Uszy: Trójkątne, lekko zaokrąglone, wysoko osadzone, średniej wielkości, w stanie spoczynku płasko przylegające
Szyja: mocna, muskularna, średniej długości

Tułów: mocny, zwarty.
Klatka piersiowa: sięgająca do łokci, szeroka, z wyraźnym przedpiersiem, układ żeber o szeroko owalnym przekroju
Grzbiet: mocny i prosty.
Lędźwie: szerokie i mocne
Zad: łagodnie zaokrąglony.
Brzuch: nie podkasany.
Ogon: Gęsto owłosiony, sięgający przynajmniej do stawu skokowego, w stanie spoczynku zwisający, w ruchu kołyszący się na wysokości grzbietu lub noszony lekko powyżej.

Kończyny przednie:
Raczej szeroko ustawione, patrząc z przodu proste i równoległe.
Łopatki: długie, mocne, ustawione ukośnie, tworzące z ramieniem kąt niezbyt rozwarty, przylegające i dobrze umięśnione.
Śródręcze: ustawione niemal pionowo, mocne
Łapy: krótkie, zaokrąglone i zwarte, palce dobrze wysklepione

Kończyny tylne:
Patrząc od tyłu ustawione prosto, nie za wąsko, śródstopie nie wykręcone ani na zewnątrz ani do wewnątrz, wilcze pazury muszą być usunięte.
Udo: dosyć długie, patrząc z boku tworzy z podudziem wyraźny kąt, szerokie, mocne, dobrze umięśnione.
Staw skokowy: mocny i dobrze kątowany.
Chody: przestrzenne, równomierne we wszystkich fazach, dynamiczne, o swobodnym wykroku i mocnej pracy tylnych kończyn; w kłusie, patrząc od przodu i od tyłu, kończyny prowadzone w linii prostej.

Szata:
Włos: długi, gładki lub lekko sfalowany.
Umaszczenie: kruczoczarna maść podstawowa z ciemnym brązowo czerwonym podpalaniem na policzkach, nad oczami, na wszystkich czterech kończynach i na klatce piersiowej z białymi znaczeniami według wzoru:
czysto biały, symetryczny rysunek na głowie: biała strzałka na czole nie powinna zachodzić na brązowe plamy nad oczami, a białe znaczenie na kufie powinno sięgać najwyżej do kącików warg
białe, umiarkowanie szerokie znaczenie przechodzące z podgardla na klatkę piersiową
pożądane: białe łapy, biały koniec ogona
tolerowane: mała, biała plama na karku, mała, biała plama przy odbycie.

Wielkość:
Psy: wysokość w kłębie 64 - 70 cm . (wzrost idealny 66 - 68 cm .)
Suki: wysokość w kłębie 58 - 66 cm . (wzrost idealny 60 - 63 cm .)

Wady: Każde odstępstwo od wzorca należy traktować jako wadę. Jej ocena powinna być proporcjonalna do stopnia tego odstępstwa:  delikatny kościec przodozgryz lub tyłozgryz, brak innych zębów niż najwyżej dwóch P1, przyczym M3 nie są brane pod uwagę, wywinięcie powieki na zewnątrz (entropium) lub do wewnątrz (ektopium), łękowaty grzbiet , przebudowany zad , opadająca linia grzbietu , zakręcony lub złamany ogon , wyraźnie skręcona sierść

Wady w umaszczeniu i w znaczeniach:  brak białego znaczenia na głowie, zbyt szeroka plama na czole i /lub białe znaczenie na kufie sięgające poza kąciki warg, duża biała plama na karku, biały kołnierz, białe znaczenia na przednich kończynach, które wyraźnie sięgają poza środek śródręcza; uderzająco asymetryczny rysunek na głowie i klatce piersiowej, czarne plamy i pasma na białym rysunku klatki piersiowej, nieczysta biel (silne plamy pigmentowe), brązowe lub czerwone przesianie czarnej maści podstawowej

Wady wykluczające z ocen: rozszczepiony nos , niebieskie oczy lub oczy z niebieskimi plamkami , krótki lub szorstki włos, brak trójbarwności , płaszcz innej barwy niż czarna, agresywność, niepewny charakter
Uwaga: Psy muszą mieć dwa, normalnie rozwinięte jądra, w pełni usytuowane w mosznie

Liczby:
Populacja Berneńczyków w Polsce na dzień 12.12.2004 to:
1094 psy zarejestrowane w ZK - co daje tej rasie 10 miejsce w całym rankingu psów rasowych.

Liczba szczeniąt urodzonych w roku 2004 w Polsce to:
712 - co daje 9 miejsce w ilości szczeniąt we wszystkich rasach.
Hodowli zarejestrowanych w ZK: ponad 300.

Ireneusz Lelonek
hodowla psów ras: Labrador Retriever, Berneński pies Pasterski i Landseer
www.aresibo.pl
www.landseer.pl