MALTAŃCZYK w literaturze, malarstwie, historii...
MALTAŃCZYK W HISTORII
- Maltańczyk to jedna z najstarszych ras świata, znana już w starożytnym Egipcie, Grecji i w Rzymie.
- Te małe pieski podbiły serca egipskiej arystokracji do tego stopnia, że czyniono starania aby wprowadzić je do panteonu oficjalnych bogów!
- w Egipcie znaleziono w grobowcu statuetkę małego pieska o cechach psa melitańskiego pochodzącą z epoki faraona Ramzesa II
- ceramika grecka np. waza znaleziona w Julci ok.500 r. p.n.e.
- wzmianki o maltańczyku można znaleźć w dziełach Arystotelesa, nadał on łacińskie imię Cannes Melitanses
- na amforze pochodzącej z Aten sprzed 2500 lat znajduje się podobizna długowłosego pieska z podpisem "Mealtiese"
- widnieje tez na gobelinach przedstawiających damę z jednorożcem
- maltańczyk był symbolem pozycji społecznej, bogactwa i elegancji dla rzymskich matron i greckich arystokratek za panowania cesarza Klaudiusza
- podróżnik Strabon jako pierwszy użył określenia Canis Melitei, czyli najbardziej zbliżonego do obecnej nazwy rasy
- zbliżone nazwy pojawiają się również u francuskiego przyrodnika Georges'a Leclerc'a de Buffon oraz u szwedzkiego przyrodnika i lekarza G. Linne'a (Karola Linneusza)
- z basenu Morza Śródziemnego maltańczyk wędrował do Wielkiej Brytanii z rzymskimi legionami oraz żeglarzami, a ok. 1520r. zawędrował do Anglii
- maltańczyk był pupilem królowej Szkocji Marii Stuart
MALTAŃCZYK W MALARSTWIE
- obraz "Zaślubiny Arnolfinich" - Jan van Eyck (1434) (National Galery London)
- obraz "Venita - Hans Membling (1433-34) (Muzeum w Strassburgu)
- obraz "Dziewczynka z maltańczykiem" - Quentin Massys (1466-1630)
- obraz "Książę Fryderyk Gonzaga z Mantui" - Tycjan (1477-1576) (Muzeum del Prado w madrycie)
- obraz "Ostatnia wieczerza w Emmaus" - Veronesse (1528-1588) (Galeria Brera w Mediolanie)
- obraz "Nelly O'Brien" i "Contessa Spencer Figlia" - Sir Joshua Reynolds (1723-1792) (galerie prywatne)
- obraz "Psyche" - Landseer (1802-1873) (maltańczyk królowej Wiktorii) - obraz „The Lion Dog from Malta – Last of His Race” 1830 r.
- inne obrazy: Breugel, Rembrandt, Rubens, Goya (portret księżnej Alba prawdopodobnie z maltańczykiem), Sir Joshua Reynolds, Sir Edwin Landseer, Tycjan
MALTAŃCZYK W LITERATURZE
- “Nagrobek Perlisi” - Jan Andrzej Morsztyn
- „Oda do Kasperka” – Julian Ursyn Niemcewicz
- "Przełom" - Karol Bunsch (wg. autora Wielki Mistrz Krzyżacki Werner von Orselm posiadał maltańczyka podarowanego od landmistrza Apulii. Jeśli to prawda, to jest to pierwszy ślad maltańczyka w Polsce czyli rok 1320)
- Greccy i rzymscy filozofowie, poeci i historycy: Arystoteles, Strabon, Tymon, Kallimach, Claudius Aelianus (Aelian), Artimidorus, Epaminodus, Strabon, Pliny the Elder, Św. Klement z Aleksandrii (teolog), Katullus (poeta), Marcus Valerius Martialis (poeta)
- „Orlando Furioso”- Ludovico Aristo (włoski poeta renesansu)
- Renesans: Gesner, Johannes Cajus
"ISSA" - Marcus Martialis (I w n.e.)
Issa is more frolicsome than Catulia's canary.
Issa is more pure than a white dove's kiss.
Issa is more gentle than a virgin maiden.
Issa is more precious than jewels for India.
Lest the days that she see light should snatch her from him forever,
Publius has had her picture painted.
Issa jest bardziej figlarna niż jaskółka Catulli.
Issa jest czystsza niż pocałunek gołębicy.
Jest łagodniejsza niż dziewczę,
Cenniejsza niż szlachetne kamienie sprowadzone z Indii"
ostatnich dniach jej życia - Publius namalował wizerunek,
By uwiecznić ja na zawsze".
(przekład polski: „Maltańczyk, bolończyk i ich kuzyni", M. Dłuska, E. Widlicka-Sokołowska, S. Kuchlewski)
DR. JOHANNUS CAIUS OSOBISTY LEKARZ KRÓLOWEJ ELŻBIETY I
O JEJ MALTAŃCZYKU...
"There is among us another kind of high bred dog...That kind is very small indeed, and chiefly sought after for the pleasure and amusement of women.
The smaller the kind, the more pleasing it is, so that they carry them in their bosoms, in their beds, and in their arms while in their carriages."
NAGROBEK PERLISI - Jan Andrzej Morsztyn (1620-93)
„Perła tu leży, nie ta co szczęśliwe
Wyspy więc noszą ani brzegi krzywe
Oryjentalskie; ani te skorupy,
Które bogate w sobie kryja łupy,
Kosztowniejsza ta perła, która siła
Wraz w sobie skarbów bogatych nosiła.
Wzrost niezwyczajny i tak uszczuplony,
Że z szczurkiem same różnił ogony,
Nos załamany, sierść bielszą niż wełna,
Miększa niż tyrski jedwab, niż bawełna,
Oczy wypukłe, ogon zakończony
I w kilka skrętów pięknie wykręcony.
Owa co kiedy nadobnego było
W maltańskich pieskach, jej samej służyło.
A przy tym dowcip i piękne pieszczoty,
Wierność i co jest we psiech tylko cnoty,
I ochędóstwo niezwyczajne miała,
I tym się w łasce swej pani trzymała..."
Źródło: „Maltańczyk, bolończyk i ich kuzyni", M. Dłuska, E. Widlicka-Sokołowska, S. Kuchlewski
ODA DO KASPERKA - Julian Ursyn Niemcewicz
„O ty! Którego piękność i przymioty
Wzbudzają zazdrość albo zadziwienie,
Cny starościcu, pani twej pieszczoty,
Pozwól nieśmiałe wznieść do siebie pienie.
Wiem, że najmilsza dla ciebie poduszka;
Ale na chwilę zostaw ją na stronie,
Zakręć ogonkiem, chciej nadstawić uszka,
Rzeszy Niemieckiej przezacny baronie!
Wśród twarzy, którą utworzyły wdzięki,
Oczy rzęsista powieka okrywa;
Oczy co tyle zadały już męki,
Na które patrząc niejedna omdliwa.
Wieczorem kiedy gasnąc mają zorze,
Ty się po Saskim przechodzisz ogrodzie,
Kąsasz będących w politycznym sporze,
Albo rozmyślasz siadłszy w miłym chłodzie.
Często naturę w skrytości jej śledzisz,
Nie ma drzew, ziółek fiołków niewinnych,
Których ty noskiem swoim nie odwiedzisz
Szukając chorym soków dobroczynnych.
Żyj, cny Kasperku; a dobrej swej pani
Od chorób, smutków chciej wiernie pilnować,
My wszyscy do niej, szczerze przywiązani
Będziemy za to w łapkę cię całować."
Anna Miller
źródło, za zgodą: http://www.portalmaltanczykowy.pl/
Źródło: „Maltańczyk, bolończyk i ich kuzyni", M. Dłuska, E. Widlicka-Sokołowska, S. Kuchlewski
