HOVAWART

Krótka charakterystyka rasy

Opisując hovawarta jednym zdaniem należałoby po prostu powiedzieć "Hovawart wygląda jak prawdziwy pies". Przyglądając mu się trzeba powiedzieć, że jest to dość duży pies (wysokość w kłębie psa: 63-70 cm, suki 58-65 cm) o mocnej budowie, lekko wydłużonej sylwetce i efektownej długiej szacie. Występuje w trzech typach umaszczeń:

• blond

• czarny

• czarny podpalany.

Jego głowa jest mocna z szerokim i wypukłym czołem. Uszy trójkątne, opadające, szeroko rozstawione, luźno przylegają do głowy. Szyja mocna, średniej długości, grzbiet prosty z lekko spadzistym zadem. Ogon sięga poniżej stawów skokowych. Kończyny są proste i dobrze kątowane. Włos długi i gęsty, lśniący i lekko falujący, obfitszy na klatce piersiowej, kończynach i ogonie.

Hovawart jest świetnym psem użytkowym o wielostronnym zastosowaniu. Odznacza się opanowaniem, przyjaznym usposobieniem i wytrzymałością. Posiada średni temperament, instynkt obronny, skłonność do walki i doskonały zmysł węchu. Jednocześnie nie wykazuje skłonności do włóczęgostwa i polowania. Wyjątkowo wierny i przywiązany do właściciela potrzebuje rozsądnego prowadzenia, bez stosowania przemocy fizycznej i kar. Jako zwierzę bardzo wrażliwe szybko reaguje na potrzeby właściciela i nauczony bardzo dobrze wykonuje wszystkie polecenia . Te cechy hovawarta czynią go doskonałym psem towarzyszącym, stróżującym, obrończym i tropiącym.

Historia

Hovawart jest bardzo starą niemiecka rasą psów użytkowych z bardzo młodą tradycją. Jego nazwa pochodzi z dialektu Mittelhochdeutsch i oznacza stróża podwórza (hova - podwórze, wart - stróż). W literaturze średniowiecznej bardzo często spotkać można słowo hovewart używane zazwyczaj jako przeciwieństwo psów gończych i myśliwskich będących własnością szlachty. Psy te używane były jako zwierzęta stróżujące i stanowiły bardzo dużą wartość. Nie wiadomo jednak, czy były one tylko w posiadaniu szlachty, czy również chłopów.

Od wielu lat nieustannie trwa spór o to, czy hovawart jest starą rasą, czy nową odtworzoną na wzór dawnego szlacheckiego hovawarta. Na świecie miłośników hovawarta można podzielić właśnie na zwolenników teorii przetrwania rasy i na tych którzy traktują go jako nowo powstałą rasę. Niestety odnosi się wrażenie, że hovawart zniknął razem ze starogermańskimi psami podwórzowymi i niemiecką arystokracją. Przez kilka wieków nie było żadnych wzmianek na temat tych psów. Rasa ożyła na nowo dzięki entuzjaście Kurtowi Konigowi.

Zwolennicy teorii kontynuacji hodowli czyli ponownego wskrzeszenia hovawarta, twierdzą, że została ona odtworzona z psów, które ów Konig znalazł w odosobnionych farmach na odległych obszarach rolnych Harzu i Schwarzwaldu. Przeciwnicy teorii wskazują na fakt, że hodowcy użyli do powstania nowej rasy na wzór hovawarta owczarków niemieckich, leonbergerów, nowofundlandów, kuwaszy, landserów, dawnych bernardynów jak również półdzikich afrykańskich psów stepowych. Pierwsze konigowskie hovawarty przyszły na świat przed I Wojną Światową za sprawą jego ojca Bertrama Koniga. Wojna przerwała hodowlę, która ożyła na nowo po ustaniu zawieruchy wojennej.

Rok 1920 można uznać za początek planowej hodowli, którą Konig rozpoczął w okolicy Thale w górach Harzu. Po II Wojnie Światowej gdzieniegdzie można było spotkać hovawarty, jednak odpowiednio do ówczesnych warunków powstały one w izolacji. Niemcy podzielone były na strefy, a komunikacja publiczna nie działała zbyt dobrze. Z tych powodów niezwykle ciężko było utrzymać łączność pomiędzy hodowcami. Skutkiem tego był fakt, że przy stosunkowo niejednolitym genotypie psów, niejako przymusowo musiały rozwinąć się odmiany lokalne. Mówiono o hodowlach: coburskiej, hamburskiej, oldenburskiej i berlińskiej. W połowie lat 50 próbowano połączyć związki hodowlane, co udało się tylko częściowo. Mimo tego hovawart stał się rasą o utrwalonych cechach.

Do Polski pierwsze hovawarty trafiły w latach 80-tych dwudziestego wieku. Trudno powiedzieć, żeby rasa ta podbiła serca Polaków. Obecnie w Polsce żyje około 800 hovawartów. Rasa ta jest wciąż bardzo rzadko spotykana, jednak wydaje się, że istnieje duży potencjał dla jej rozwoju. Coraz częściej hovawarty pojawiają się na polskich wystawach i prezentują swoją piękną urodę.
Opracowane na podstawie książki "Kynologia Wiedza o psie" J. Monkiewicza i Jolanty Wajdzik i Encyklopedii Psów Rasowych H. Rabera

Żywienie

Na zdrowie i wygląd hovawarta oprócz tego co ma zapisane w genach, bardzo ważny wpływ ma również jego żywienie. Hovawarty zalicza się do ras dużych i co za tym idzie szybko rosnących. Pierwsze 18 miesięcy życia i sposób karmienia psa w tym okresie ma ogromny wpływ na wielkość psa, stan jego stawów biodrowych, stan sierści, czy nie dojdzie do krzywicy lub enostozy. Aby dostarczyć wszystkich produktów w zbilansowanej ilości i jak najlepiej przyswajalnej postaci należy naszego pupila karmić karmą gotową. Dostępne na rynku karmy możemy z grubsza podzielić na te z dolnej (tania karma z supermarketów), średniej i wyższej półki.

Nas będą interesowały jedynie te z wyższej. Karmy z wyższej półki to Eukanuba, Royal Canin, Hill's, Bento Kronen, Sir John's, Purina i kilka mniej znanych marek, które niedawno weszły na polski rynek. Charakteryzują się one tym, że w swoim składzie mają między innymi chondroitynę na ochronę stawów, zbilansowaną zawartość fosforanów, wapnia i witaminy D3, kwasy omega potrzebne m.in. dla wzrostu jedwabistej sierści, ale również do prawidłowej gospodarki lipidowej organizmu, wysokiej jakości białka zwierzęce i roślinne, przy zmniejszonej ilości skrobi, Vit. C i E, mannooligosacharydy (ograniczają rozwój patogennych bakterii jelitowych), sole mineralne oraz ograniczoną ilość tzw. wypełniaczy. Również ich budowa czyli suchych granulek ma duże znaczenie - służy oczyszczaniu zębów z resztek pokarmowych i zapobieganiu osadzania się kamienia nazębnego. Wybór karmy spośród tych "z wyższej" półki pozostawmy naszym milusińskim, to co im smakuje możemy im dawać do jedzenia.

Karmę podajemy psu w ilości zalecanej przez producenta, zwracając uwagę na fakt, iż podane na opakowaniach ilości - to dawki na cały dzień. Aby uzyskać dawkę na jeden posiłek musimy dawkę podaną na opakowaniu podzielić przez ilość posiłków w ciągu dnia.

Na początku karmimy 4 razy dziennie, zmniejszając do trzech w trzecim/czwartym miesiącu życia, a następnie do 2 razy dziennie po skończeniu 6 miesięcy. Do suchej karmy należy zawsze psu zapewnić pełną miskę świeżej wody, sucha karma musi być popijana jej dużą ilością, aby ułatwić trawienie. Do karmy można dodawać również Vit. C, biały ser i tran w kapsułkach. W przypadku prawidłowego rozwoju szczeniaka nie dajemy my dodatkowo wapnia do karmy, bowiem jego nadmiar może powodować osteochondrozę. Dodatkowo będziemy dodawać do karmy fosforan wapniowy w okresie wymiany zębów mlecznych na stałe.

Jedzenie pies powinien dostawać zawsze mnie więcej o tych samych godzinach. Po skończonym posiłku zabieramy miski, nawet jeśli pies nie zjadł wszystkiego. Pies musi się nauczyć, że je się o określonej porze a nie zawsze kiedy się chce.. Dobrze jest, szczególnie gdy pies jest już duży, gdy miski nie stoją na ziemi czy podłodze lecz na specjalnym stojaku.
Pies nie może dostawać do jedzenia mięsa. Karma zapewnia wszystkie potrzebne psu składniki odżywcze. Jeśli chodzi o kości, to dopuszczalne jest dawanie psu jedynie kości cielęcych i wołowych.

Spacery

Mimo, że hovawart jest właściwie psem podwórzowym, nie oznacza to, że samo przebywanie w ogrodzie i pilnowanie obejścia zapewnia mu odpowiednią dawkę ruchu. Dorosły pies potrzebuje co najmniej godzinnego spaceru dziennie, w przeciwnym razie nie będzie się zdrowo rozwijał i będzie go rozsadzała energia. Na spacerze pies powinien się porządnie wyganiać, najlepiej w towarzystwie innych psiaków lub w zabawie z właścicielem. Dorosły pies może również biegać przy rowerze. Natomiast szczeniak powinien mieć zapewnione tylko tyle ruchu ile sam chce. Nie wolno go zmuszać do nadmiernego wysiłku.

Szkolenie

Edukację szczeniaka najlepiej jest zacząć już na samym początku, jak tylko psiak zamieszka w naszym domu. Sami możemy uczyć psa karności i posłuszeństwa. Pierwszą komendą, której powinniśmy uczyć psa jest komenda "do mnie". Zawsze, kiedy wychodzimy na spacer, musimy mieć przecież pewność, że pies do na wróci niezależnie od sytuacji w jakiej się znajdzie.

Oprócz samodzielnego uczenia psa przez właściciela, dobrze jest, gdy szczeniak uczestniczy w "psim przedszkolu". Na specjalnym placu szkoleniowym spotyka się wtedy z innymi szczeniakami i uczy się zabawy z "kolegami" i z właścicielem.

Ponieważ hovawart jest psem użytkowym, dobrze jest go szkolić i pracować z nim. Pierwszym etapem tego już prawdziwego szkolenia powinno być szkolenie Pies Towarzysz. Wydaje mi się, że każdy hovawart powinien takie szkolenie zaliczyć i zdać egzamin PT. Na szkoleniu tym uczy się podstawowych zasad posłuszeństwa - chodzenia przy nodze, pozostawania w miejscu, aportowania, wykonywania komend z odległości. Szkolenie PT nie jest niczym trudnym dla tak pojętnego psa, jakim jest hovawart.

To czy zdecydujemy się psa szkolić dalej, zależy już tak naprawdę od nas i od naszych możliwości. Możemy wybrać sobie dziedzinę, w której będziemy się specjalizować. Może to być tropienie, agility, obiedience, obrona i wiele innych. Ja osobiście uważam, że praca z hovawartem jest samą przyjemnością zarówno dla właściciela jak i hovcia.

Zdrowie

Do najczęściej spotykanych u hovawartów chorób zaliczyć należy dysplazję stawów biodrowych, niedoczynność tarczycy, anormalny rozwój naczyń wątroby, kataraktę i choroby serca.

Hovawarty w Polsce i na świecie

Najważniejszą organizacją w strukturze hovawarciego świata jest IHF (International Hovawart Federation), organizacja założona w 1984 roku. IHF zrzesza Kluby Rasy z całego świata, przy czym z założenia do IHF może należeć tylko jeden Klub z każdego kraju. Członkami IHF są w chwili obecnej : Niemcy, Austria, Dania, Belgia, Holandia, Francja, Wielka Brytania, Szwecja, Finlandia, Norwegia, a członkami stowarzyszonymi Kluby ze Słowacji i Czech.

Angielski Klub Hovawartta
Austriacki Klub Hovawarta
Belgijski Klub Hovawarta
Czeski Klub Hovawarta
Duński Klub Hovawarta
Fiński Klub Hovawarta
Francuski Klub Hovawarta
Holenderski Klub Hovawarta
Niemiecki Klub Hovawarta RZV
Norweski Klub Hovawarta
Słowacki Klub Hovawarta
Szwedzki Klub Hovawarta Klub Hovawarta USA

Największą i najlepiej zorganizowaną strukturą w IHF jest założony w 1948 roku niemiecki Klub Hovawarta - RZV (Der Rassezuchtverein für Hovawart-Hunde). RZV działa w oparciu o 12 grup regionalnych (Landesgruppen) i skupia około 6000 członków. Rocznie rodzi się w tym Klubie około 1100 szczeniąt. Organizacja ta narzuca swoim członkom ścisłe zasady hodowlane, aby jak najlepiej dbać o rozwój rasy. Zasady hodowlane RZV skupiają się wokół czterech haseł: - zdrowie - psychika - osiągnięcia - piękno Przed 30 latami RZV wprowadził obowiązek prześwietlania stawów biodrowych (HD) u wszystkich psów i suk hodowlanych. Dzięki temu w tej chwili Klub ten dysponuje najbardziej rozległymi danymi na temat dysplazji. RZV jest dla reszty świata wzorem jeśli chodzi o zwalczanie tej choroby w ramach jej dziedziczenia. Od kilku pokoleń hovawartów planowanie hodowli jest w RZV wspomagane przez program komputerowy. Dzięki temu możliwe jest lepsze oszacowanie szans i zagrożeń związanych z konkretnym kryciem. RZV troszczy się o swoje psy przez całe życie i zawsze służy pomocą swoim członkom. Klub umożliwia szkolenie psów przez specjalnie wyszkolonych trenerów zarówno w zakresie posłuszeństwa jak i tropienia, daje wsparcie hodowcom w zakresie odchowu szczeniąt. Członkowie Klubu mogą zawsze liczyć na wsparcie klubu w zakresie hodowli, wychowania i szkolenia hovków. Co ważne - RZV stanowi trzon IHF - we władzach IHF zasiadają przedstawiciele RZV. Tak więc to Niemcy narzucają standardy hodowlane dla hovawartów. Prowadzą oni bardzo rygorystyczną politykę hodowlaną u siebie i chcieliby ją rozpropagować na świecie.

W Polsce od niedawna, bo od końca 2003 działa powołany przez Zarząd Główny Związku Kynologicznego w Polsce wybieralny Klub Hovawarta (na zebraniu plenum 20 grudnia 2003 roku).
Na pierwszym Walnym Zgromadzeniu Członków w 2004 roku wybrano Zarząd i Klub rozpoczął swoja działalność. Klub Hovawarta przy ZKwP jest najmłodszym Klubem w Europie, ale rozwija się bardzo prężnie. Do tej pory:

• odbyły się dwie Klubowe Wystawy sędziowane przez bardzo dobrych niemieckich sędziów,

• Klub zorganizował pierwszy w Polsce przegląd hodowlany miotów (rocznik 2005),

• zorganizowane zostały 3 zjazdy szkoleniowe i kilka mniejszych szkoleń współorganizowanych przez Klub jak np. seminarium IPO

• wydana została pierwsza Księga Hodowlana,

• działa strona internetowa Klubu, Forum dla miłośników hovawartów oraz Klubowa Lista Dyskusyjna.

Na następne lata planowana jest III Wystawa Klubowa, przegląd miotów szczeniąt urodzonych w 2006 roku wraz z pierwszymi testami psychicznymi i eksterieru, oraz zjazd szkoleniowy. Zgodnie z przyjętym na Walnym Zebraniu członków Klubu we wrześniu 2006 regulaminem zaliczenie Klubowych testów psychicznych i eksterieru będą dawało tytuł suka hodowlana/reproduktor polecana/y przez Klub. Energiczna działalność Klubu jest dobrze postrzegana i odbierana na świecie, dzięki czemu polscy właściciele suk hodowlanych otrzymują zgody na krycie w Klubach zrzeszonych w IHF. Dobra opinia o polskim Klubie zaowocowała również zapewnieniem, że na wiosennym zebraniu IHF w 2007 roku Klub Hovawarta przy ZKwP zostanie oficjalnie przyjęty w poczet członków IHF-u

Radek Suchner
http://www.hovawart-suagra.com/