Transport zwierząt

Transport zwierząt

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY(1) z dnia 6 października 2003 r.
w sprawie szczegółowych warunków i sposobu transportu zwierząt(2)

Na podstawie art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2003 r. Nr 106, poz. 1002) zarządza się, co następuje:

Rozdział 1
Przepisy ogólne
§ 1. 1. Rozporządzenie określa:
1) szczegółowe warunki i sposób transportu:
a) zwierząt jednokopytnych, bydła, owiec, kóz i trzody chlewnej, zwanych dalej „zwierzętami kopytnymi”,
b) drobiu, ptaków domowych i królików,
c) kotów i psów,
d) innych ssaków i ptaków,
e) innych zwierząt kręgowych i zwierząt bezkręgowych;

2) maksymalny czas transportu dla danego gatunku i przedziału wiekowego zwierząt, częstotliwość i czas trwania obowiązkowych postojów;

3) wzór planu trasy przewozu zwierząt;

4) szczegółowe wymagania, jakie powinny spełniać środki transportu przeznaczone do przewozu zwierząt;

5) sposób postępowania ze zwierzętami chorymi oraz padłymi;

6) zasady tworzenia i funkcjonowania punktów etapowych.

2. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do transportu:
1) o charakterze niezarobkowym
2) pojedynczych zwierząt przewożonych pod opieką osoby fizycznej odpowiedzialnej za te zwierzęta;
3) zwierząt domowych towarzyszących w podróży właścicielowi;
4) jeżeli odległość od miejsca wysyłki zwierząt do miejsca przeznaczenia nie przekracza 50 km;
5) wykonywanego przez hodowców lub osoby zajmujące się chowem zwierząt przy użyciu własnych pojazdów lub innych pojazdów rolniczych w celu sezonowego wypasu związanego z warunkami geograficznymi.

§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) środku transportu - oznacza to pojazd (zespół pojazdów) przeznaczony do poruszania się po drogach, pojazd szynowy, statek morski lub żeglugi śródlądowej oraz statek powietrzny, a także kontener, przenośny boks lub pojemnik przeznaczony do przewozu zwierząt;
2) transporcie - oznacza to przewóz zwierząt za pomocą środka transportu łącznie z załadunkiem i wyładunkiem zwierząt;
3) nadawcy - oznacza to osobę powierzającą transport zwierząt z miejsca wysyłki do miejsca przeznaczenia;
4) miejscu wysyłki - oznacza to miejsce, w którym zwierzęta zostały po raz pierwszy załadowane do środka transportu, lub miejsce, w którym zwierzęta zostały wyładowane i miały zapewniony odpoczynek przez co najmniej 24 godziny, były pojone, karmione oraz w razie potrzeby badane i poddawane zabiegom lekarskim; miejscem wysyłki są również punkty skupu i punkty gromadzenia zwierząt, których:
a) odległość od pierwszego miejsca załadunku zwierząt nie przekracza 50 km,
b) odległość od pierwszego miejsca załadunku zwierząt przekracza 50 km, ale zwierzęta miały zapewniony odpoczynek przez co najmniej 6 godzin oraz były pojone i karmione przed załadunkiem;
5) punkcie etapowym - oznacza to miejsce, w którym zwierzętom zapewnia się odpoczynek, wodę i karmę podczas trwającej co najmniej 24 godziny przerwy w podróży;

6) punkcie transferowym - oznacza to miejsce, w którym transport jest przerwany w celu przeładowania zwierząt z jednego środka transportu do innego; punkt etapowy ani punkt transferowy nie są miejscem wysyłki;
7) miejscu przeznaczenia - oznacza to miejsce, w którym zwierzęta są ostatecznie wyładowane ze środka transportu, niebędące punktem etapowym ani punktem transferowym;
8) podróży - oznacza to transport zwierząt z miejsca wysyłki do miejsca przeznaczenia;
9) okresie odpoczynku (obowiązkowym postoju) - oznacza to ciągłą przerwę w przebiegu podróży, podczas której zwierząt nie przewozi się za pomocą środków transportu;
10) przewoźniku - oznacza to osobę fizyczną lub prawną dokonującą zarobkowo transportu zwierząt w imieniu własnym lub w imieniu innej osoby albo dostarczającą środki transportu przystosowane do przewozu zwierząt;
11) konwojencie - oznacza to osobę posiadającą kwalifikacje, określone w przepisach w sprawie szczegółowych warunków i trybu potwierdzania kwalifikacji dla kierowców i konwojentów, opiekującą się zwierzętami i dozorującą zwierzęta w czasie transportu, odpowiedzialną za humanitarne postępowanie wobec zwierząt oraz wykonującą niezbędne czynności obsługowe zwierząt.

§ 3. 1. Przewoźnik i nadawca zwierząt odpowiadają za zorganizowanie transportu zwierząt w taki sposób, aby nie powodował zranienia albo zbędnego cierpienia żadnego zwierzęcia.
2. Nadawca jest obowiązany wyposażyć konwojenta zwierząt w szczegółowe pisemne instrukcje dotyczące dozorowania zwierząt oraz opiekowania się nimi w czasie transportu.

§ 4. Przewoźnik jest obowiązany użyć do przewozu zwierząt środków transportu:
1) odpowiednich dla danego gatunku i przedziału wiekowego zwierząt;
2) przystosowanych do bezpiecznego i humanitarnego przewozu zwierząt.

§ 5. 1. Wielkość powierzchni ładownej w środku transportu dla poszczególnych gatunków i przedziałów wiekowych zwierząt określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
2. Wielkość powierzchni ładownej dla zwierząt niewymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia powinna być dostosowana do gatunku, wielkości, wagi i wieku zwierząt, przy odpowiednim zastosowaniu wielkości określonych w tym załączniku.

§ 6. 1. Przewoźnik może przyjąć zwierzęta do przewozu tylko wówczas, gdy:
1) został wyznaczony konwojent zwierząt, z zastrzeżeniem ust. 2;
2) lekarz weterynarii wydał:
a) świadectwo zdrowia zwierząt,
b) inne dokumenty identyfikacyjne, jeżeli odrębne przepisy tak stanowią,
c) orzeczenie, że zwierzęta nadają się do transportu, jeżeli nie jest wymagane świadectwo zdrowia zwierząt;
3) nadawca złożył pisemne oświadczenie, że zwierzęta zostały odpowiednio przygotowane do transportu.
2. Jeżeli przewoźnik lub nadawca nie wyznaczył konwojenta, przyjęcie zwierząt do przewozu jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy zostanie spełniony jeden z niżej wymienionych warunków:
1) przewoźnik sam podejmie się sprawowania opieki nad zwierzętami oraz posiada niezbędne w tym celu kwalifikacje;
2) nadawca zapewnił obecność konwojenta w miejscach i na czas obowiązkowego postoju;
3) zwierzęta będą transportowane w bezpiecznych i odpowiednio wentylowanych kontenerach, zawierających paszę i wodę w ilości wystarczającej na czas dwukrotnie dłuższy niż przewidywany czas podróży, umieszczone w pojemnikach zabezpieczonych przed przewróceniem.
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do transportu zwierząt drogą morską.

§ 7. W zakresie nieuregulowanym w rozporządzeniu warunki transportu zwierząt określają przepisy Prawa przewozowego.

Rozdział 3
Szczegółowe warunki i sposób transportu innych zwierząt

§ 23. 1. Do transportu drobiu, ptaków domowych i królików stosuje się odpowiednio przepisy § 10-13, § 14 ust. 2, § 15 ust. 1 i 2, § 20 pkt 1-3 i 7, § 21 ust. 1 pkt 1-6 oraz § 22.

2. Drób, ptaki domowe oraz króliki powinny mieć dostęp do wody i paszy w wystarczających ilościach, z wyjątkiem:
1) podróży trwającej krócej niż 12 godzin;
2) podróży piskląt trwającej krócej niż 24 godziny, pod warunkiem że zakończy się ona w ciągu 72 godzin po wylęgu.

§ 24. 1. Do transportu kotów i psów stosuje się odpowiednio przepisy § 10-13, § 14 ust. 2, § 15 ust. 1 i 2, § 19 pkt 2 i 3, § 20 pkt 1-3, 6 i 7, § 21 i 22.
2. Samice w rui oddziela się od samców.
3. Psy i koty podczas transportu powinny być karmione zgodnie z pisemnymi instrukcjami, z tym że:
1) odstępy w karmieniu nie mogą przekraczać 24 godzin;
2) odstępy w pojeniu nie mogą przekraczać 12 godzin.

§ 25. 1. Do transportu ptaków i ssaków niewymienionych w § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a-c, zwanych dalej „ptakami i ssakami”, stosuje się odpowiednio przepisy § 10, 12-14, 15 ust. 1 i 2, § 17, 19, 20 pkt 1-3 i 7 oraz § 21 i 22.
2. Środki uspokajające mogą być podawane ptakom i ssakom jedynie w wyjątkowych okolicznościach i tylko pod bezpośrednim nadzorem lekarza weterynarii. Szczegółowa informacja o podaniu tych środków powinna być zamieszczona w dokumentach towarzyszących zwierzęciu do miejsca przeznaczenia.
3. Wejście do środka transportu przewożącego ptaki lub ssaki powinno być opatrzone informacją o rodzaju lub gatunku umieszczonych w nim zwierząt oraz zawierać odpowiednie ostrzeżenie, takie jak: „zwierzęta dzikie”, „zwierzęta bojaźliwe”, „zwierzęta niebezpieczne”.
4. Ptakom i ssakom zapewnia się opiekę zgodną z instrukcjami zamieszczonymi w dokumentach towarzyszących.
5. Przed załadunkiem ptaków lub ssaków powinien być zapewniony odpowiedni czas na przygotowanie zwierząt do wysyłki, w trakcie którego, w razie potrzeby, będą one stopniowo umieszczane w kontenerach.
6. Ptaki i ssaki nie powinny być umieszczane w pobliżu żywności ani w miejscach, do których mają dostęp osoby nieupoważnione.
7. Ptaków i ssaków należących do różnych gatunków nie umieszcza się w tym samym kontenerze.
8. Ptaków lub ssaków należących do tego samego gatunku nie umieszcza się w jednym kontenerze, jeżeli zwierzęta te są do siebie nastawione wrogo.
9. W ścianach kontenerów zapewnia się dodatkową wentylację w postaci otworów w ścianach, o wielkości zapobiegającej kontaktowi ptaków lub ssaków z osobami manipulującymi kontenerami oraz zranieniu zwierząt.
10. Do ścian, sklepień i podstaw kontenerów przewożących ptaki lub ssaki powinny być przymocowane konstrukcyjnie elementy uniemożliwiające bezpośrednie zestawianie kontenerów i zapewniające swobodny dopływ powietrza.

§ 26. Ptaki podczas transportu powinny być trzymane w półmroku.

§ 27. Zwierzęta jeleniowate nie powinny być przewożone w czasie wzrostu poroża.

§ 28. Kontenery, w których są przewożone ssaki morskie, nie powinny być zestawiane na siebie. Stałą opiekę nad tymi zwierzętami podczas transportu powinien sprawować konwojent posiadający odpowiednie kwalifikacje.

§ 29. 1. Inne zwierzęta kręgowe oraz zwierzęta bezkręgowe powinny być transportowane w kontenerach zapewniających bezpieczeństwo, odpowiednią przestrzeń i warunki, a w szczególności: wentylację, temperaturę, zaopatrzenie w wodę i tlen - właściwe dla transportowanych gatunków zwierząt.
2. Transport drogą lotniczą zwierząt, o których mowa w ust. 1, powinien odbywać się z uwzględnieniem wymagań określonych w § 22 pkt 1.

§ 30. 1. Zwierzęta objęte Konwencją o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, sporządzoną w Waszyngtonie dnia 3 marca 1973 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 27, poz. 112 oraz z 2000 r. Nr 66, poz. 802), powinny być transportowane zgodnie z postanowieniami tej konwencji.
2. Transport drogą lotniczą zwierząt, o których mowa w ust. 1, powinien odbywać się z uwzględnieniem wymagań określonych w § 22 pkt 1.
Rozdział 5
Sposób postępowania ze zwierzętami, które zachorowały lub padły w czasie transportu

§ 36. 1. W razie ujawnienia choroby, zranienia albo padnięcia transportowanego zwierzęcia, konwojent zwierząt niezwłocznie zawiadamia o tym przewoźnika.
2. Przewoźnik niezwłocznie zawiadamia lekarza weterynarii, którego siedziba znajduje się najbliżej miejsca, w którym zatrzymał się lub może zatrzymać się środek transportu.
3. Zwierzęta, które zachorują albo zostaną zranione podczas transportu, powinny otrzymać niezwłocznie pierwszą pomoc. Lekarz weterynarii podejmuje decyzję o poddaniu chorych zwierząt właściwemu leczeniu weterynaryjnemu albo ubojowi „z konieczności” w sposób, który nie spowoduje niepotrzebnego cierpienia zwierząt.
4. Lekarz weterynarii określa, zgodnie z odrębnymi przepisami, sposób postępowania ze zwierzętami padłymi w czasie transportu.
Rozdział 6
Zasady tworzenia i funkcjonowania punktów etapowych

§ 37. 1. W celu zapewnienia zwierzętom odpoczynku po upływie maksymalnego czasu podróży, przewoźnicy powinni korzystać z punktów etapowych.
2. Utworzenie i prowadzenie punktu etapowego lub innego miejsca odpoczynku zwierząt wymaga spełnienia warunków weterynaryjnych określonych w przepisach dotyczących zdrowia zwierząt.
3. Utworzenie i prowadzenie punktu etapowego przeznaczonego do przetrzymywania zwierząt kopytnych wymaga dodatkowo spełnienia warunków określonych w załączniku nr 4 do rozporządzenia.
4. Miejsca gromadzenia zwierząt, w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 1999 r. Nr 66, poz. 752, z późn. zm.(1)), mogą być zatwierdzone przez powiatowego lekarza weterynarii jako punkty etapowe, jeżeli:
1) spełniają wymagania określone w załączniku nr 4 do rozporządzenia;
2) pomieszczenia tych miejsc będą w danym okresie czasu wykorzystywane wyłącznie w tym celu;
3) nie będą wykorzystywane jednocześnie jako punkty skupu zwierząt kopytnych.
5. (2)Warunki utworzenia i działania punktów etapowych przeznaczonych do przetrzymywania zwierząt kopytnych oraz warunki zatwierdzania przez powiatowego lekarza weterynarii miejsc gromadzenia zwierząt jako punktów etapowych określają przepisy rozporządzenia nr 1255/97/EWG z dnia 25 czerwca 1997 r. dotyczącego kryteriów wspólnotowych dla punktów etapowych oraz zmieniającego plan trasy określony w załączniku do dyrektywy 91/628/EWG (Dz. Urz. WE L 174 z 2.7.1997, str. 1)(3).
Rozdział 7
Przepisy końcowe

§ 38. Przepisy § 31 ust. 3, § 37 ust. 3 i 4 oraz załączników nr 3 i 4 do rozporządzenia tracą moc z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.

§ 39. Rozporządzenie wchodzi w życie(1) po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia, z tym że przepisy § 31 ust. 4 oraz § 37 ust. 5 wchodzą w życie z dniem przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej.(2)


Załączniki do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 października 2003 r. (poz. 1809)