Zachowania stereotypowe psów

Zachowania stereotypowe są objawami licznych, złożonych zaburzeń psychicznych, przede wszystkim stanów lękowych o różnym podłożu. Można je zdefiniować jako regularnie powtarzające się zachowania, nie zatrzymujące się samoistnie i nie służące żadnemu konkretnemu celowi. Może to być uporczywe wylizywanie lub wygryzanie pewnych partii ciała, prowadzące niekiedy do rozległych ran a nawet martwicy, chodzenie tam i z powrotem, kręcenie się w kółko, zamieranie w bezruchu, chwytanie nieistniejących much, stereotypowe spożywanie pokarmu lub wody, itp. Ruchy stereotypowe kłócą się z normalnymi zachowaniami a zwierzę wydaje się nie mieć żadnej wewnętrznej kontroli nad nimi.

Często towarzyszą temu zaburzenia snu (skrócenie snu do 5-7 godzin na dobę) i wzmożona wrażliwość na bodźce zewnętrzne. Zachowania stereotypowe towarzyszą takim zaburzeniom zachowania jak lęk separacyjny (u psów uzależnionych uczuciowo), syndrom kenelowy, , nadpobudliwość - nadaktywność, stereotypia ograniczenia swobody, lęk związany z odrytualizowaniem i inne stany lękowe.

Pies odczuwający silne emocje usiłuje się uspokoić poprzez różne dziwne zachowania, niezwiązane zupełnie z daną sytuacją, ale zmniejszające napięcia emocjonalne i stres. Najczęściej są to takie czynności jak gryzienie różnych przedmiotów, nadmierne objadanie się, picie dużych ilości wody oraz wylizywanie i wygryzanie łap, ogona lub innych części własnego ciała, prowadzące do poważnych uszkodzeń skóry a nawet do martwicy. Ten sposób odreagowywania i rozładowywania napięć spotykamy również u ludzi.

Przykładem zachowań uspokajających może być obgryzanie paznokci czy ssanie palca przez dzieci. Pies odczuwający silny lęk, jeśli nie może ratować się ucieczką lub w inny sposób zareagować na niebezpieczeństwo (prawdziwe lub domniemane) rozładowuje swoje emocje w opisanych wyżej czynnościach zastępczych. W ten sam sposób odreagowuje pies odczuwający złość, podniecenie, sfrustrowany, nie widzący możliwości pokonania przeszkody jaka stanęła na jego drodze.

Zachowanie stereotypowe pojawia się także gdy pies nie wie jak ma się zachować w danej sytuacji, nie jest w stanie podjąć decyzji, gdy np. boi się kary, ale nie wie co zrobić aby jej uniknąć, bo nie rozumie przekazów informacji płynących od właściciela. Stereotypia występuje bardzo często u psów poddanych tresurze opartej na wzmocnieniu negatywnym (karanie), jak również u psów trzymanych przez pewien czas w zamknięciu, na uwięzi lub w izolacji od świata zewnętrznego. W tym ostatnim przypadku przyczyną zachowań stereotypowych jest brak aktywności fizycznej. Nierozładowana energia znajduje ujście w czynnościach zastępczych.

Zapobieganie wyżej opisanemu problemowi nie polega oczywiście na stosowaniu środków zapobiegających samym czynnościom stereotypowym (np. kołnierzy uniemożliwiających psu wylizywanie się). Należy znaleźć przyczynę wewnętrznych konfliktów, napięć, lęków, których doświadcza zwierzę a następnie zastosować odpowiednią psychoterapię

autor: Joanna Kosinska
http://zoopsychologia.pl