WYŻEŁ WEIMARSKI
Weimaraner Vorstehhund czyli wyżeł weimarski
Wiele nazw psów zawiera geograficzny element pochodzenia. Nie inaczej jest z w/w wyżłem. Wprawdzie pierwszy człon nazwy psa kojarzy się, zwłaszcza starszemu pokoleniu, z potoczną nazwą Rzeszy Niemieckiej. - państwa istniejącego w latach 1919-1933 czyli Republiką Weimarską. Jednak wymieniony w tytule pies nie miał z tym nic wspólnego. Potocznie nazywany weimaraner istniał znacznie wcześniej. Przedmiot naszego zainteresowania to wyjątkowo piękny, niepospolity pies, którego dzieje są znacznie starsze niż wspomniany epizod polityczny.
Historia powstania rasy nie jest do końca wyjaśniona. Często jest tak, że mroki przeszłości skrywają różne szczegóły powstawania ras psów. Niejednokrotnie bywa, że psy pozostają w tle życiorysu jakiejś ważnej postaci i tym samym następuje odnotowanie ich istnienia i rozwoju. W przypadku wyżła, który jest przedmiotem naszego zainteresowania, taką ważną postacią był książę Sachsen Weimar Karol August (1757 - 1828). To postać barwna i niebywale aktywna na wielu polach działania politycznego, militarnego, kulturalnego. Dosłużył się stopnia generała lejtnanta. Mecenas kultury, sztuki, blisko zaprzyjaźniony z Johanesem Goethe. Aktywność i wrażliwość księcia na piękno przejawiała się na różnych polach działania. Miał jakoby 38 dzieci pozamałżeńskich... Innym wyrazem wspomnianej wrażliwości było dążenie do uzyskania psa o pięknej sylwetce. Hans Räber opisuje to następująco:
„Zdaniem K. Brandta pod koniec XVIII wieku książę Sachsen-Weimar Karol August skrzyżował niemieckiego wyżła krótkowłosego z angielskim pointerem, w wyniku czego przyszedł na świat srebrzystoszary pies, który później stał się założycielem linii wyżłów weimarskich." Godne odnotowania jest, za tym samym źródłem - w 1631 roku A. van Dyck namalował obraz na którym przedstawiony jest m.in. srebrzystoszary pies z białą plamą na piersi i długim ogonem, który pokrojowo odpowiada współczesnemu wyżłowi weimarskiemu. Nie może to stanowić dowodu na istnienie wcześniejszej hodowli w czystej linii. Jest to jednak informacja , że wcześniej wśród omawianego typu psów istniała maść srebrzysta.
Pewna uwaga natury ogólnej. Pochodzenie i rozwój wielu ras psów, m.in. pasterskich czy ras pierwotnych, nie kojarzy się z hierarchią wysokiego statusu społecznego ich kreatorów. W przypadku wyżła weimarskiego jest nieco inaczej. Niezależnie od „książęcych początków", ze względu na unikalność psa i związaną z tym cenę - przywilej posiadania pozostawał w najwyższych warstwach społecznych. Ten błękitny pies pozostawał w „błękitnych", a w każdym razie zamożnych rękach...
Wśród różnych teorii dotyczących pochodzenia rasy jest tzw. wątek czeski, a także francuski. Otóż w 1792 roku Karol August przebywał we Francji w celu zaznajomienia się z tamtejszymi zwyczajami łowieckimi. Podobno zabrał do Weimaru kilka francuskich szarych psów, które nazywano później „psami Karola Augusta". Utrwalenie maści nastąpiło poprzez chów wsobny. Jednak w świecie kynologicznym ta teoria o pochodzeniu wyżła weimarskiego traktowana jest z dużą rezerwą.
Nie widzę większego sensu przytaczanie różnych hipotez dotyczących protoplastów omawianej rasy, doszukiwania się źródeł arabskich, związków z wyprawami krzyżowymi itp. itd. Niezależnie od istniejących wątków pochodzenia rasy, najbardziej znaczący wydaje się wkład hodowców niemieckich którzy zapoczątkowali uporządkowaną formę hodowli wyżła weimarskiego.
Za H. Räber, pod koniec XIX wieku, znaczące akcenty rozwoju rasy były następujące. Pierwsze wyżły weimarskie pojawiły się na wystawie w Berlinie w roku 1880. Zaprezentowano wtedy 14 psów, które można było podzielić na trzy linie:
1) z Sandersleben hodowana przez Pitschke,
2) z Weibenfels hodowana przez O. Bacha,
3) turyńska z okolic Weimaru.
Psy linii Weinbenfels, należącej do O. Bacha, były nieco delikatniejsze i znacznie bardziej eleganckie niż dawny typ reprezentowany przez psy turyńskie. Linia z Sandersleben stanowiła typ przejściowy pomiędzy dawną i współczesną odmianą.
W 1894 roku Hegewald wezwał do założenia specjalistycznego związku, jednak początkowo jego wezwanie pozostało bez echa. Gdy w 1879 roku komisja delegatów ustaliła wzorce kilku niemieckich ras psów, wyżeł weimarski uważany był jeszcze za błękitną odmianę wyżła niemieckiego krótkowłosego i wpisywany do księgi hodowlanej klubu tej właśnie rasy. 20 czerwca 1897 roku podczas wystawy w Erfurcie założono Związek Hodowli Wyżła Wismarskiego (Verein zur Züchtung des Weimaraner Vorstehhundes). W tym samym czasie powstały związki konkurencyjne i toczono zażarty, choć nietrwający długo spór o pożądane umaszczenie rasy.
Po zakończeniu pierwszej wojny światowej major Herber zabrał pozostałe przy życiu wyżły weimarskie i zapoczątkował odtworzenie hodowli, której przyświecało motto: „wyżeł weimarski jest arystokratą wśród psów myśliwskich".
Pewną ciekawostkę omawianej rasy stanowi założenie, że jest to jedyny pies myśliwski, który ma zarazem dobre cechy stróża i psa obrończego.
Pewne „zawirowanie" w rozwoju rasy stanowiło pojawianie się (w miotach po krótkowłosych rodzicach) - szczeniąt długowłosych. Początkowo takie psiaki nie były uważane za rasowe. Zasługą austriackich hodowców (Hegendorf i Stockmeyer), a także klubu rasy jest fakt, że w 1935 roku nastąpiło uznanie przez FCI odmiany długowłosej. Korekta wzorca zawierała znaczący zapis: "Zdarzają się również, choć rzadko, długowłose wyżły weimarskie... Należy dążyć do stworzenia hodowli takich właśnie długowłosych wyżłów weimarskich. Nie należy kopiować im ogonów."
Ciekawostkę stanowi, że rozwijająca się w Austrii hodowla długowłosych weimaranów w Niemczech była zwalczana. Przełom i uznanie wspomnianej odmiany nastąpiło dopiero po 1963 roku. Są one jednak dość rzadkie, ok. 10% pogłowia. Jest też szorstkowłosa odmiana wyżła weimarskiego, która w Niemczech nie jest uznawana. Natomiast jest hodowana pod nazwą wyżeł słowacki szorstkowłosy.
Jaki jest wyżeł weimarski?
To wyjątkowo elegancki, szlachetny pies. Niebanalna, zawsze szara barwa we wszelkich odcieniach, umięśnienie i niepospolity wyraz całej sylwetki nadaje temu zwierzęciu posągowy wyraz. Proporcjonalny, płynnie poruszający się weimaraner jest piękny zarówno w statyce jak i w ruchu.
Wzrost: psy 59 - 70 cm, suki 57 - 65 cm. Waga ok. 30 kg.
Opinia myśliwych o omawianym psie jest niebywale pozytywna. Spostrzegawczy, czujny, doskonały aporter, pracujący także w wodzie. Świetny retriver, doskonale penetrujący każdy teren. Nieco wolniej pracuje niż inne wyżły, ale za to bardzo dokładnie. Niektórzy twierdzą, że jest niezrównanym aporterem zwłaszcza na podmokłych terenach. Jest to jednocześnie pies zrównoważony i łagodny. Posłuszny, dobrze układający się, nie hałaśliwy. Wykazuje się pewną skłonnością do dominacji i w tym sensie jest niezależny, o dość silnej osobowości. Zastosowanie weimaranera jest szerokie - to reprezentacyjny pies do towarzystwa, doskonały kompan myśliwego, sprawdza się także jako pies użytkowy. W USA są m.in. na służbie policji.
Jako pies domowy jest cudowny. Spokojny, czysty, łagodny a zarazem stanowczy jeżeli pojawi się nieproszony gość. W stosunku do dzieci nieoceniony, delikatny, opiekuńczy. Jeżeli nieco starsze dzieci bawią się zbyt hałaśliwie, muszą zrezygnować z towarzystwa psa, po prostu odejdzie od rozwrzeszczanych malców...
Jest psem wrażliwym i nie wolno traktować go brutalnie. Nie oznacza, że jest słabą osobowością. Dobrocią, łagodnością i konsekwencją w postępowaniu uzyska się z tym psem wszystko. Człowiek porywczy, reagujący nerwowo i brutalnie nie powinien brać omawianego wyżła, gdyż takie postępowanie prowadzi do konfliktu. Wymaga ruchu, spacerów.
Zabiegi pielęgnacyjne są bardzo proste - od czasu do czasu szczotkowanie. Psy polujące oczywiście należy kapać w miarę potrzeby.
W Polsce hodowla wyżłów weimarskich rozwija się dobrze, zwłaszcza dzięki entuzjastom i fanatykom rasy w pozytywnym znaczeniu tego słowa. Wg mojej wiedzy niebywale zasłużony dla rozwoju rasy jest Pan Marek Roszkiewicz. Ten temat powinien być szerzej omówiony. Moja skromna inicjatywa miała na celu zasygnalizowanie informacji o wyjątkowej rasie.
Jeżeli frekwencja na wystawach jest jakąś miarą kondycji pogłowia, to w ostatnim dziesięcioleciu, uczestnictwo wyżłów weimarskich w warszawskich imprezach kynologicznych kształtowało się na poziomie 20 - 30 szt.
Jan Borzymowski
PSY24.PL
Źródło: H. Räber, „Encyklopedia psów rasowych" T.II. Multico Oficyna Wydawnicza. Warszawa 2001r. L. Smyczyński. Psy rasy i wychowanie. PWRiL. Warszawa 1983r.
