OWCZAREK KAUKASKI - legenda gór i stepów

Owczarek kaukaski - jedna ze starszych ras psów, swoją historię wywodzi od dogopodobnych psów Tybetu, z pochodzenia bliskich pasterskim i bojowym psom Azji. Według wszelkiego prawdopodobieństwa jej przodkowie przyszli z Azji w rejon Kaukazu razem z koczowniczymi, pasterskimi plemionami, z karawanami kupców, jak również z licznymi wyprawami wojennymi.

Rasa powstała na Kaukazie ale ze względu na łatwość przystosowywania się do innych warunków klimatycznych, nastąpiło znaczne rozprzestrzenienie się jej przedstawicieli na teren Gruzji, Armenii, Dagestanu, Azerbejdżanu a następnie do europejskiej części Rosji, Ukrainy i Białorusi. Niemożliwe jest precyzyjne określenie terytorium powstawania rasy. Często takie areały zachodzą na siebie, dając w rezultacie inny, pośredni typ psa (mowa oczywiście o wykształcaniu naturalnym niejako protoplastów rasy). Tak jest w przypadku kaukaskiego i środkowoazjatyckiego owczarka. W Turcji na płaskowyżu Anatolijskim ukształtował się, fenotypowo bliski poprzednio wymienionym - anatolijski karabasz. Pies twardy, który nie przypadkowo znalazł się na polskiej liście ras agresywnych.

Naszego bohatera ukształtowały surowe, górskie warunki i one decydowały o przeżyciu psów przede wszystkim o bogatej szacie, inteligentnych i samodzielnych. Anatomicznie psy "górskie" charakteryzują się dość krótkimi dźwigniami kończyn, pojemną klatką piersiową i wydłużoną częścią zadnią. Znaczne zróżnicowanie pokrojowe rasy wynika z tego, że jej rozwój podporządkowany był przede wszystkim względom użytkowości a nie eksterieru. Potrzebny do celów pasterskich był pies wytrzymały, silny, odważny, inteligentny a zwłaszcza potrafiący samodzielnie pilnować stada. Uroda nie była ważna. Pasterz nie rozpieszczał psa. Karmiony byle jak i byle czym w znacznym stopniu sam musiał dbać o swoje przetrwanie. Daleko posunięta samodzielność, na ogromnej przestrzeni działania, ukształtowała interesującą ale dość skomplikowaną, charakterologiczną sylwetkę niebanalnego psa.

Pewnym wyróżnikiem jest fakt, że egzemplarze żyjące na obszarach stepowych odznaczają się lżejszą budową niż ich pobratymcy z terenów górskich. Dalsza, wędrówka kaukazów po Europie miała polityczne niejako motywy. Otóż te groźne misie sprowadzono w latach sześćdziesiątych do NRD, aby przy ich pomocy uszczelnić granice, a zwłaszcza mur berlinski. W 1989 roku po murze zostało wspomnienie ale część z 7000 omawianych tu psów pozostało w Niemczech, zasilając struktury kynologiczne.

Standart RKF (Rosyjska Kynologiczna Federacja), z 1997 roku, podaje krótką charakterystykę: duży pies, masywnej budowy, grubej kości, o silnym umięśnieniu. Skóra gruba, elastyczna. Sylwetka nieznacznie wydłużona. Charakterystyczne jest silne zróżnicowanie płci - samce są znacznie większe, mocniej zbudowane i cięższe od suk, mają mocniejsze głowy i grzywę. Wzrost w kłębie: samce nie mniej niż 68 cm, suki nie mniej 64 cm. Pożądany wzrost odpowiednio - 72-75 cm i 66-69 cm.

Rozróżnia się egzemplarze długo i krótkowłose. W pierwszym przypadku sierść jest długości 11-12 cm , na uszach (krótko kopiowanych) i szyi tworzy grzywę a na kończynach przednich i tylnych odpowiednio "pióra" i "portki" (t.j.zarost tylnych części nóg, do 30 cm długości). Ogon jest obficie pokryty włosem, może być kopiowany. Sięga stawów skokowych, sierpowaty. Krótkowłose - sierść jest długości 6-7 cm, podobnie prosta, gruba, z silnie rozwiniętym podszyciem, bez "grzywy", "piór" i "portek". Umaszczenie najczęściej wilczaste ale może być: od ciemno - szarego, prawie czarnego do jasno - szarego, strefami rudego; białe, tygrysie- od odcieni ciemno-burych, prawie czarnych do jasno słomkowo - tygrysiego ubarwienia. Występują również łaciate najróżniejszych odcieni, jednak pożądana jest maść jednolita. Niepożądane są obszernie rozłożone łaty, cętki, również na pysku i nogach.

Dyskwalifikująca jest maść: jednolicie czarna, różnych odcieni wątrobiana, czarna - brązowo podpalana, wszelkie kompozycje biało - czarne i czarno - białe jak również podobne z brązowym. Także umaszczenie płaszczowe, przy obojętnym kolorze podpalania, oprócz białego - jest niedopuszczalne. Uzupełnieniem nijako, cech dyskwalifikujących omawianej rasy jest wrodzona kusość ogona.

Zachowanie się kaukaza powinno być pewne siebie, zrównoważone, spokojne ale zdecydowane, co w potocznym rozumieniu może oznaczać agresję. Nietypowe jest dla rasy zachowanie niepewne, tchórzliwe, zbyt pobudliwe.

W Polsce owczarki kaukaskie pojawiły się stosunkowo późno. Na początku lat 1980 - tych mieliśmy około 40 sztuk. Ich łatwość przystosowywania się do różnych warunków spowodowała, że na nizinach czują się dobrze. Nie jest to jednak do końca prawda. Chowanie ich w warunkach miejskich, jak również w przydomowych ogródkach, przypomina trzymanie ptaka w klatce. Pamiętać bowiem należy, że protoplaści naszego "niedźwiedzia" pracowali na ogromnym, niejednokrotnie kilkusethektarowym terenie, doskonale go kontrolując i znając jego granice. Trudno powiedzieć, ile musi minąć pokoleń, adaptacji do życia w bezpośredniej bliskości człowieka, ażeby ten pies do końca czuł się w tym dobrze i żeby ta sytuacja - różnych ograniczeń - nie była źródłem jego frustracji i co za tym idzie - agresji. Ta ostatnia cecha, w wersji pożądanej, doskonale manifestuje się kiedy omawiany przedstawiciel rasy, pozna powierzony jego opiece teren, zaakceptuje go i uzna za swój. Każdy intruz jest wówczas poważnie zagrożony.

Owczarki kaukaskie, należy bardzo starannie i odpowiednio wcześnie (od ok. 4 mies.) cywilizować. Nie oznacza to naszej ciągłej obecności i zapieszczania psa. Kaukaz nie oczekuje tego. Celowe jest natomiast, spokojne, łagodne przyzwyczajanie psa do otoczenia, do domu, rodziny, innych zwierząt, ludzi itd. To nie może być narzucenie określonych sytuacji "na siłę". Stopniowo, łagodnie i spokojnie nasz mały owczarek kaukaski powinien wrastać, wkomponowywać się, w zaistniałe warunki. Forsowanie na siłę tej akceptacji, zmuszanie do określonych zachowań, tego upartego psa, spowoduje tylko frustracje i nieobliczalną agresję. Wydłużanie czasu kontaktu z psem, obserwując zarazem jaki jest stopień akceptacji z jego strony, czy może już znużenia naszym towarzystwem, od małego zabawa - szkolenie, wdrażanie do wspólnej pracy - w efekcie da nam doskonałego przyjaciela i opiekuna domu.

Zamknięcie w kojcu, komórce czy garażu, zwłaszcza owczarka kaukaskiego jest aktem wyjątkowego sadyzmu i na pewno w efekcie da nam zdziczałe, sfrustrowane zwierze, które prędzej czy później da lanie własnemu "panu". Dlatego przed kupnem psa omawianej rasy trzeba dobrze zastanowić się, czy jesteśmy w stanie podołać jego potrzebom, w przeciwnym razie stanowczo odradzam taki nabytek.

Jan Borzymowski
WORTAL.PSY24.PL

fot. źródło: wikipedia.pl