Ogólna charakterystyka rasy :
Retrievery z Nowej Szkocji (Nova Scotia Duck Tolling Retriever, Toller) to najmniejsze z retrieverów. Są średnich rozmiarów (48 – 51 cm), i wadze około 20 - 23 kg. Tollery to silnie umięśnione psy, przystosowane do aportowania z wody, nawet w bardzo niskiej temperaturze. Przed zimnem chroni je średniej długości okrywa włosowa o gęstym podszerstku. Sierść na grzbiecie może nieznacznie falować, ale w żadnym wypadku nie powinno się to zdarzać na reszcie ciała. Barwa sierści, to różne odcienie czerwonego, rudego i pomarańczowego – niedopuszczalne są czarne znaczenia, zbyt rozjaśniony kolor sierści (buff), i plamiste odbarwienia nosa. Białe znaczenia mogą występować na głowie, przedpiersiu, łapach i końcu ogona. Pigment nosa, warg i powiek może być cielisty (zlewający się kolorem z sierścią), lub czarny.
Pochodzenie:
Tollery pochodzą z Kanady, z prowincji Nowa Szkocja.
Zadaniem Tollerów była pomoc przy polowaniu na ptaki wodne (w tym kaczki – stąd nazwa rasy). Ukryty w zaroślach myśliwy, dawał sygnał psu, który podejmował szaleńczą zabawę na brzegu jeziora. Zaciekawione ptaki zbliżały się do brzegu, i były najczęściej wychwytywane w specjalne sieci – w czasach późniejszych, myśliwy strzelał, a pies miał za zadanie zaaportować ptaka z wody bądź szuwarów.
Oficjalny wzorzec rasy, pochodzi z 1945 roku; uznanie przez FCI nastąpiło dopiero w latach 80-tych zeszłego wieku (nr 312).
Istnieje kilka teorii o pochodzeniu Tollerów :
Pierwsza z nich zakłada że korzenie rasy biorą swój początek z holenderskich Kooikerhondje (płochaczy holenderskich). Są to nieduże, podobne do spanieli psy myśliwskie, używane przez holenderskich myśliwych do wabienia kaczek, i jakkolwiek mniejsze od Tollerów, są do nich dość podobne (budowa, szata, itd). Jest dość prawdopodobne, że potomkowie dawnych Koikerów, przez lata krzyżówek z miejscowymi psami w typie spanieli dały dzisiejsze Tollery. Na przestrzeni czasu, potomstwo zwolna gubiło biały kolor umaszczenia, dając w efekcie psy o przeważającym kolorze w odcieniach rudego bądź czerwonego, z niewielką jedynie ilością białych znaczeń.
Kolejna hipoteza, związana jest z kolei Wielką Brytanią - holenderską metodę wabienia kaczek przywieźli ze sobą pracownicy osuszający bagniste tereny wschodniej Anglii. Pomocą służyły im właśnie małe psy, czerwonej barwy. David Hancock, w swojej książce "Old Working Dogs" sugeruje, że znane w XVII wieku rude, "wabiące" psy (red decoy dog) mogły być przodkami Tollerów. Uważa także, że mogły być one prekursorami Tweed Water Spanieli (uważanych za przodków golden retrieverów).
Istnieje także teoria kanadyjska : Nicholas Denys, odkrywca Acadii (obecnie Nova Scotia) w latach 1630 - 1670 opisywał nieduże psy, które jego zdaniem dotarły do Ameryki Północnej z Francji razem z francuskimi imigrantami. Pierwszy raz, przodkowie Tollerów są opisywane jako psy nie tylko wabiące, ale także aportujące ptaki. Przez stulecia, pracowały one dla francuskich myśliwych, na rozległych, bagnistych terenach Nowej Szkocji i okolicach Brunszwiku.
Temperament, wychowanie i szkolenie:
Tollery to psy inteligentne, wrażliwe, oddane swojej rodzinie. Idealnie nadają się do zabaw z dziećmi (oczywiście pod kontrolą rodziców). Tollery nie są tak wylewne jak labradory i goldeny w stosunku do obcych. Absolutnie nie powinny być lękliwe ale niekoniecznie będą chciały zaprzyjaźniać się z każdym napotkanym człowiekiem. Najczęściej, całą miłością obdarzają jedynie rodzinę i krąg najbliższych, choć trzeba pamiętać że nie są psami jednego pana. Chętnie przywitają gości, chętnie będą się bawić nawet z obcymi, ale najpierw muszą ich zaakceptować.. Szczekają niewiele, na ogół wtedy gdy wyczują niebezpieczeństwo. Zgodnie współżyją z innymi zwierzętami w domu. Te ruchliwe, szybkie i zwinne psy doskonale nadają się dla osób prowadzących aktywny tryb życia.
Są to psy bardzo towarzyskie, żyją życiem swojej rodziny, i izolowanie ich od centrum życia domowego sprawi że mogą pojawić się problemy - od zapędów niszczycielskich, po apatię i depresję. Toller nie powinien żyć w kojcu na zewnątrz domu - nigdy nie będzie dobrym stróżem. . Będzie chciał towarzyszyć właścicielowi wszędzie- jest bardzo ciekawy świata, chce wszystko obejrzeć i we wszystkim uczestniczyć. Osoby które nie są w stanie poświęcić Tollerowi dużo czasu i nie zapewniają mu odpowiedniej dawki ruchu, ćwiczeń i zabawy, nie nadają się na właściciela psa tej rasy.
Z racji ich predyspozycji, wymagają sporo ruchu- a przede wszystkim zajęcia.. Sprawdzają się oczywiście także jako psy do towarzystwa, ale należy pamiętać że potrzebują stymulacji umysłowej - są rasą bardzo inteligentną, szybko się uczącą, co można spożytkować w wielu dyscyplinach sportu (obedience, agility, flyball, frisbee) bądź myślistwa, sprawiających radość tak właścicielowi jak psu. Toller trzymany jako pet (czyli psiak do kochania) wymaga przynajmniej podstawowego kursu posłuszeństwa ( w szkole tresury, bądź przez samych jedynie właścicieli), i zajęcia na spacerach (jazda na rowerze czy jogging z psem, wycieczki, pływanie, aportowanie). Są to psy aktywne, energiczne, pełne radości- i jako takie nadają się znakomicie dla osób aktywnych, otwartych - domator nie będzie szczęśliwy z psem tej rasy.
Regułą przy pracy z psem tej rasy jest inwencja, cierpliwość i elastyczność w doborze metod - Toller uczy się bardzo szybko, ale tylko wtedy gdy nie czuje presji- jako pies wrażliwy, przy próbach nauczenia "na siłę" może zamknąć się, bądź sprawiać wrażenie apatycznego. Toller potrzebują przynajmniej 1-1.5 h dziennie, z mnóstwem bodźców - jeśli nie jest się w stanie zapewnić mu takiego zajęcia, lepiej zdecydować się na inną rasę. Tollery nie są psami dla każdego, i należy o tym pamiętać.
Pielęgnacja:
Sierść Tollerów nie wymaga szczególnie pracochłonnej pielęgnacji; najczęściej wystarcza szczotkowanie 1-2 razy w tygodniu (oczywiście częściej w okresie linienia). Okrywa włosowa tej rasy, nie filcuje się i bardzo szybko schnie, a po zabrudzeniu wystarczy spłukanie ciepłą wodą; w absolutnie koniecznych przypadkach można zastosować szampon. Na ogół sierści się nie strzyże- wystarczy zdegażowanie włosa za uszami, i na łapach- aby zachować estetyczny wygląd i zapobiegać tworzeniu się kołtunów.
Tollery posiadają piękną okrywę włosową, która jednak w okresie linienia jest całkowicie wymieniana. Należy liczyć się w tym czasie z bardzo częstym odkurzaniem; dodatkowo Tollery mieszkające w mieszkaniach z centralnym ogrzewaniem, gubią sierść w zasadzie przez cały rok.
Zdrowie:
Retrievery z Nowej Szkocji należą do psów odznaczających się na ogół dobrym zdrowiem, ale, tak jak w przypadku innych retrieverów, mogą mieć problemy z dysplazją stawów biodrowych i łokciowych. Spośród innych chorób zdarzają się schorzenia oczu, choroby autoimmunologiczne, rzadziej padaczka, choroby serca i problemy z tarczycą.
Małgorzata Korbel
www.novascotia.pl