Jak nagradzać psa oraz karcić i sygnalizować pomyłki bez użycia przemocy?
Po pierwsze trzeba pamiętać, że psy uczą się na bezpośrednich konsekwencjach swoich zachowań. Oznacza to, że masz 0,3 ? 3 sekund na wydanie psu komunikatu (psy mają inną percepcję czasu niż my). W praktyce pies musi się od Ciebie dowiedzieć czy robi coś dobrego, czy złego w zasadzie w momencie wykonywania danej czynności (sekwencji zachowaniowej). Właściwe zachowanie można sygnalizować pochwałą ("tak". "ok", "doskonale") lub kliknięciem klikera (ale najpierw trzeba się nauczyć korzystania z tego przyrządu).
Nagrodą dla psa jest zawsze coś czego on w danej chwili najbardziej chce (jedzenie, zabawa z właścicielem, pieszczoty, rzut piłką, możliwość startu na torze agility i wiele, wiele innych rzeczy, które odkryjesz, jeśli poznasz indywidualne upodobania swojego zwierzaka).
Każde zachowanie psa, może przynieść 4 skutki:
- zacznie się coś dobrego (wzmocnienie pozytywne, nagroda),
- zacznie się coś złego (kara pozytywna),
- coś dobrego się skończy (wycofanie nagrody, kara negatywna),
- coś złego się skończy (wzmocnienie negatywne, wycofanie kary).
W pozytywnych metodach szkoleniowych używa się metody "marchewka, brak marchewki".
W przypadku psów dorosłych, które były wcześniej szkolone metodami siłowymi, możliwe że na efekty trzeba będzie poczekać trochę dłużej, ale na pewno warto, gdyż ostatecznie pies nie będzie pracował ze strachu przed karą, ale z nadzieją na otrzymanie nagrody. Ze szczeniakami udaje się to znacznie łatwiej. Psy uczą nas zarówno refleksu, jak i cierpliwości.
W nagradzaniu psa występują 3 fazy szkoleniowe:
- nagradzanie ciągłe (dajemy psu nagrodę za każdą prawidłowo wykonaną komendę) - jest to przydatne na wstępnym etapie szkolenia szczeniaka oraz przy nauce zupełnie nowych rzeczy (należy więc wracać do tej fazy, gdy uczymy "starego" psa nowych sztuczek),
- nagradzanie przerywane (nagroda jest wręczana psu za serię dobrze już kojarzonych komend),
- nagradzanie losowe (nagroda raz jest, a raz jej nie ma) - oczywiście dotyczy to komend dobrze ugruntowanych i ma na celu podtrzymanie stanu motywacji psa do pracy.
Jeżeli więc zadasz sobie trud, by pracować z psem przez całe jego życie, przechodzisz przez wszystkie wymienione wcześniej fazy nagradzania aż do utrwalenia (wzmocnienia) pożądanych zachowań. Twój pies może dla Ciebie zrobić co tylko chcesz, jeśli uwierzysz w jego możliwości i rozumnie zaprojektujesz etapy edukacyjne. Poza tym psy lubią czasami nas zaskakiwać jakimś "fajerwerkiem intelektualnym"( moje na przykład po wzmocnieniu komendy "podaj" zaczęły podawać mi pranie do zawieszenia na sznurku:)).
Jak pozytywnie karcić psa?
To pozorna tautologia, można psa karcić bez użycia przemocy. Oto kilka metod:
- położenie dłoni na psiej strefie dominacji (czoło, łopatki, grzbiet),
- zerwanie kontaktu (pełne ignorowanie psa, pies ma "mentalnie" zniknąć, więc nie można do niego mówić, dotykać go, patrzeć na niego),
- fizyczna izolacja psa od siebie (kara poprzez wykluczenie ze stada) - pies jest zamknięty w innym pomieszczeniu lub przywiązany do drzewa, właściciel nie zwraca na psa uwagi, dopóki ten się nie wyciszy, jeśli pies jest spokojny wraca do właściciela,
- zastosowanie pozy dominacyjnej - patrzenie na nasadę ogona psa stojąc wyprostowanym naprzeciwko niego,
Karę jak i nagrodę, należy dopasować do zachowania psa ( nagradzaj wybitnie za rzeczy bardzo trudne, karć wybitnie za zachowania naprawdę złe).
Sygnalizowanie pomyłek jest tak samo ważne jak nagradzanie psa. Jeżeli pies się myli przy wykonywaniu utrwalonych komend, oznacza to, że:
- komendy nie są jeszcze dobrze kojarzone,
- pies się rozproszył,
- człowiek wydał sprzeczny komunikat (np., powiedział "siad" a pokazał "leżeć"),
- pies próbuje pokazać wszystko czego się nauczył, żeby dostać nagrodę (fiksacja).
Jak więc można przekazać psu, że popełnił błąd?
- komenda - brak reakcji - zerwanie kontaktu z psem (ignorowanie go),
- komenda - brak reakcji - izolowanie psa od siebie,
- komenda - brak reakcji - komenda korygująca (popraw, źle)
- komenda - brak reakcji - komenda korygująca - nagroda.
Powyższe sposoby należy stosować zamiennie (w przeciwnym wypadku nauczysz psa, by łamał polecenie, żeby usłyszeć "popraw" i dostać nagrodę, a przecież chodzi nam o to by pies wykonywał polecenia natychmiast i niezależnie od okoliczności zewnętrznych). Utrwalone komendy wydajemy psu tylko raz i normalnym tonem głosu, komendy korygujące wypowiadamy "basem", słowa pochwalne wysokim tonem (prawie ultradźwiękowo, tylko jak nauczyć tego mężczyzn?:))
Czy nagradzasz psa, karcisz go, czy sygnalizujesz mu pomyłki, pamiętaj, że to jest zwierzę i ono nie rozumie Twojego języka. Zwierzę reaguje na słowa kluczowe, które mu wpoisz podczas treningu, nic więcej i aż nic mniej.
Marcin Wierzba
Wortal PSY24.PL - psy, rasy psów. wszystko o psach
