O co chodzi z tym rodowodem psa

Nabywając ukochanego szczeniaczka, z upatrzonej hodowli, musimy posiąść pewną wiedzę. Odpowiedzialność za tego szczeniaczka nakłada na nas „obowiązek wiedzenia” o dziedzinie z nim związanej. Czyli ogólnie o kynologii. Czym jest kynologia? To wiedza zajmująca się całokształtem zagadnień związanych z psem rasowym (jedna z definicji). Powiązana jest z biologią psa (genetyką, fizjologią, anatomią, behawioryzmem), weterynarią i medycyną (kynoterapią). Oczywiście mówimy o wiedzy ogólnej.

Inną wiedzą jaką musimy zacząć zgłębiać to przepisy związane z posiadaniem psa rasowego z rodowodem. Zapisując się do Związku Kynologicznego w Polsce, planując bardziej lub mniej świadomie karierę naszego pupila, powinniśmy sięgnąć po zestaw regulaminów. Zawierają one prawa i obowiązki jakie ma członek Związku, hodowca czy właściciel reproduktora. Opisują jak powinna być zorganizowana wystawa, jakie są sposoby oceny psów itd. Jest ich kilkanaście a ich lektura może nie być zbyt pasjonująca. Ale jako właściciel suki czy psa z rodowodem warto kilka z nich przeczytać uważnie. Jest to Regulamin Hodowli Psów Rasowych oraz załączniki do niego i Regulamin Wystaw Psów Rasowych.
A właśnie ... Czy każdy pies rasowy jest rodowodowy? Czy może rodowodowy jest rasowy? Czy ze skojarzenia psów rasowych z rodowodami urodzą się szczenięta rasowe rodowodowe? I o co chodzi z tym rodowodem?

Czym jest rodowód? Pytanie banalne. To taki papierek wielkości A4 i tam jest napisane, że rodzicami Twojej suczki są... a ich rodzicami są... i jeszcze jakieś informacje o hodowcy i Tobie jako właścicielu. Wartość tego „papierka” jest niedoceniana przez wielu. Zwłaszcza tych, dla których, jesteś frajerem, bo go masz. I jeszcze za to dopłaciłeś.

No właśnie ... Czy to nazbyt „hrabiowskie” wiedzieć, że rodzicami Twojego psa są ...np. Koralina z Krwawego Rodu i Lord z Rodu Wisielczego Gniazda? Hmmm... no może przesadziłam z nazwami. Imiona psów i przydomki ich hodowli nie są tu najważniejsze. Na podstawie rodowodu możesz zobaczyć jakie psy i suki były kojarzone. Niektóre z nich były championami. Inne nie. Ale wszystkie niosły ze sobą (jeśli hodowla była przemyślana) zespoły cech typowych dla rasy. I ten efekt leży właśnie na Twojej kanapie (mówimy oczywiście o Twoim psie), śpi w kojcu lub pilnuje podwórka.

Rodowód wyrabiany jest na podstawie metryki. Dostajesz ją od hodowcy przy odbiorze szczeniaka. Metryka wystawiana jest po przeglądzie miotu szczeniąt. Przegląd to pierwszy moment potwierdzenia, że szczeniak jest rasowy. Odbywa się zwykle w hodowli, po 6 tygodniu życia maluchów. Osoba, do tego upoważniona (z ZKwP), robiąca taki przegląd, ma obowiązek sprawdzić: czy rodzice szczeniąt mają uprawnienia hodowlane, sprawdza kartę krycia, w której potwierdzone jest krycie - podpisami właścicieli psa i suki. Ogląda wszystkie szczenięta, sprawdza czy nie mają jakiś wad np. w budowie lub zgryzie, czy pieski maja dwa jądra. Szczenięta oceniane są pod względem odchowania, czy są zdrowe i zaszczepione pierwszymi szczepionkami, odrobaczone. Czy mają cechy rasy. Po przeglądzie spisywany jest protokół i na jego podstawie Oddział ZKwP wystawia metryki, dla każdego szczenięcia oddzielną. Metryka zawiera dane rodziców, dane hodowcy i miejsce na dane przyszłego właściciela.

Tak więc, odbierając rodowód możesz mieć pewność, że osoba dokonująca przeglądu miotu, znająca się na psach danej rasy, oglądała szczenięta w hodowli. Potwierdziła ich rasowość czyli cechy typowe dla rasy, dla wzorca rasy. Sprawdziła dokumenty psów - rodziców potwierdzające ich rasowość. Zawartość rodowodów, zgodność zapisów tam zamieszczonych z przepisami obowiązującymi w kontekście hodowli. Potwierdzenie krycia czyli skojarzenia opisanego tam psa z opisaną tam suką, w postaci karty krycia. To wszystko jest dowodem na zgodność krycia z przepisami określonymi Regulaminem Hodowli Psów Rasowych. Możesz mieć pewność, że Twój pies jest rasowy rodowodowy albo rodowodowy rasowy, kolejność słów bez znaczenia. Innej możliwości nie ma.

Cóż takiego powinien mieć rodowód Twojej suni czy psa aby planując, że będą miały kiedyś potomstwo, być w zgodzie z przepisami? Aby szczenięta urodzone z danego skojarzenia też były rasowe i rodowodowe? To taki, wydawałoby się, zwyczajny wpis... SUKA HODOWLANA czy REPRODUKTOR. Wpis potwierdzający, że mają uprawnienia hodowlane.
Sam rodowód to połowa sukcesu. Ale żeby prowadzić hodowlę czy umawiać swojego psa na randki musisz spełnić pewne warunki. Warunki te potwierdzają wartość psa czy suki jako przedstawiciela danej rasy, cech tej rasy, zdrowia czy umiejętności typowych dla rasy.

Do kwalifikacji hodowlanych zalicza się oceny z wystaw i innych imprez kynologicznych organizowanych przez wszystkie organizacje zrzeszone w FCI. Tak mówi regulamin. A więc jednak wystawy. Jak możesz ocenić zalety własnego psa jeśli z nich zrezygnujesz? Jak dostrzeżesz jego wady? Na podstawie własnej wiedzy? Jesteś specjalistą od rasy, od różnych dziedzin kynologii? Doświadczony, wykształcony (kynologicznie), „opatrzony” na wielu wystawach właściciel psa umie to zrobić. Trzeba na to wielu lat, wielu obserwacji i najważniejszego – „dobrego oka”. Wyuczona znajomość wzorców to jedno. Umiejętność obserwacji i właściwej oceny to drugie. Od tego są wystawy i sędziowie. Pominiemy tu wątek jakości wystaw i sędziowania, bo nie o tym tu mówimy. To właśnie na wystawie sędzia obejrzy Twojego psa i oceni go.

„Regulamin Hodowli Psów Rasowych” dokładnie określa jakie stawiane są wymogi, dla suk i psów oddzielnie, aby uzyskać prawa hodowlane.

Aby Twoja sunia, mogła stać się suką hodowlaną musi spełniać takie warunki:
1) musi być zarejestrowana w ZKwP, wpisana do Polskiej Księgi Rodowodów lub Księgi Wstępnej;
2) ukończyć 18 miesięcy (oprócz ras np. miniaturowych i wielkogłowych);
3) uzyskać, po ukończeniu 15 miesięcy, w dowolnej klasie, od co najmniej dwóch sędziów trzy oceny doskonałe lub bardzo dobre, w tym jedną na wystawie międzynarodowej lub klubowej;
4) w przypadku niektórych ras potrzebne są także dodatkowe badania, testy, próby lub przeglądy kwalifikacyjne a nawet uzyskanie specjalnej licencji (owczarki niemieckie)

Dla suk ras np. miniaturowych (np. chihuahua) i wilekogłowych (np. buldog angielski czy mops) obniżona jest granica wieku dopuszczającego do rozrodu do 12 miesięcy ale muszą uzyskać w klasie młodzieży, od minimum dwóch sędziów, trzy oceny co najmniej bardzo dobre. Dalsze używanie suki do hodowli wymaga uzyskania ocen co najmniej bardzo dobrych po ukończeniu przez nią 15 miesięcy, jak w pkt.3.

Jeśli masz psa i chcesz aby uzyskał status psa reproduktora musisz spełnić, podobnie jak u suk, dwa pierwsze warunki ale w trzecim punkcie są różnice. Twój pies musi po ukończeniu 15 miesięcy musi uzyskać, w dowolnej klasie, trzy oceny doskonałe, od co najmniej dwóch sędziów, w tym jedną na wystawie międzynarodowej lub klubowej.

Większość suk/psów, po spełnieniu opisywanych wymogów, staje się sukami/psami hodowlanymi. Ale nie w każdym przypadku tak jest. Są rasy, które do uprawnień hodowlanych muszą spełnić dodatkowe warunki. Wykaz tych ras i tych warunków jest w załączniku do Regulaminu Hodowli Psów Rasowych – załącznik 10 – dodatkowe wymogi hodowlane. Dotyczy to np. dużej grupy owczarków, bokserów, wyżłów, psów ras polskich – ogara, gończego, charta, podhalana i innych. Bardzo często jest to badanie na dysplazję o określonym wyniku, testy psychologiczne, przeglądy hodowlane, przeglądy kwalifikacyjne, próby pracy. Musisz o tym wiedzieć. Dlatego posiadając psa danej rasy sprawdź jakie ewentualnie dodatkowe kwalifikacje musi uzyskać Twój pies.

Kiedy zgromadzisz już wymagane osiągnięcia, dodatkowe (jeśli jest takie wskazanie) kwalifikacje możesz udać się do Oddziału ZKwP. Dopiero wtedy, na ich podstawie, do rodowodu wpisana jest adnotacja SUKA HODOWLANA lub PIES REPRODUKTOR. Jest ona potwierdzona podpisem osób upoważnionych (patrz regulamin) wraz z ich pieczęcią, pieczęcią Oddziału i datą. I od momentu tego wpisu masz pełnoprawnego psa lub sunię z uprawnieniami hodowlanymi. Dopiero spełniając wszystkie wymogi określone Regulaminem Hodowli Psów Rasowych możesz umówić swojego pupila na randkę i cieszyć się jego potomstwem.

Podsumowując. Jeśli Twój szczeniaczek jest rasowy i z rodowodem i uważasz, że jest godnym następcą swoich przodków i powinien dołożyć swoje geny do przyszłych pokoleń to pomyśl. Pomyśl nad drogą, którą musicie razem przebyć aby mieć uprawnienia hodowlane. Nie jest ona łatwa i nie zawsze przyjemna. Ale przecież warta zachodu. Inni też ją przeszli albo przechodzą i dzięki nim masz takiego fajnego pieska albo uroczą sunię. Niech nie zniechęci Cię ilość pracy, którą musisz wykonać. Może Twój pupil będzie super reproduktorem. Może ta mała sunia stanie się matką wielu wspaniałych szczeniąt. Może wyrosną z nich niezapomniane psy, o których ludzie będą mówić z zachwytem i zazdrością. To właśnie zależy też od Ciebie.

Poczytaj regulaminy. Ich lektura wyjaśni Ci wiele zagadnień. Popytaj hodowcę, on powinien być zainteresowany pomocą w przedłużaniu historii swojej hodowli. Popytaj innych właścicieli psów, ich doświadczenia są kopalnią wiedzy. To co jest skomplikowane na początku stanie się z czasem jasne i oczywiste.
Możesz dołożyć swoją małą cegiełkę do budowania przyszłości rasy. Ona się też liczy. Lecz rób to wszystko z pełną świadomością i jak najpełniejszą wiedzą.

Sukcesów na wystawach, konkursach i w hodowli życzy Ci w imieniu swoim i innych hodowców
Twój hodowca

Agnieszka Mordwa
Hodowla seterów szkockich „Klan Basów”