Skojarzenia podział typów skojarzeń hodowlanych
Genetyka - Skojarzenia
OUTCROSSING (OUTBREEDING)
W tym rodzaju hodowli dobiera sie osobniki w podobnym typie, ale ze sobą nie spokrewnione - jest to najprostszy typ hodowli. Definicja ta jest o tyle nieścisła, ze w przypadku psów rasowych (a zwłaszcza malamutow) wystarczy cofnąć sie dalej wgłąb rodowodów, by znaleźć jakieś psy występujące w obu rodowodach. Dlatego pod pojęciem psów niespokrewnionych rozumiemy tu psy o stopniu pokrewieństwa niższym niż średnia w danej rasie.
Dobór rodziców w podobnym typie może dawać pewna jednorodność w miocie, ale nie ma na to żadnej gwarancji. Nawet jeśli miot jest wyrównany fenotypowo, nie wiadomo nic na temat genotypów szczeniąt i możesz wprowadzić do swojej hodowli niechciane cechy, których trudno będzie sie pozbyć w następnych pokoleniach. Dzieje sie tak zwłaszcza wtedy, kiedy w kolejnych pokoleniach kontynuowane sa skojarzenia outcrossowe. W tak ograniczonej puli genowej jak to ma miejsce w przypadku malamutow, prędzej czy później natkniesz sie na nosiciela recesywnego genu, który występuje także i w twoich liniach.
Kojarzenie "podobnego z podobnym" niekoniecznie da nam potomstwo z cechami, jakie chcieliśmy uzyskać. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku cech warunkowanych przez wiele genów (poligenicznych), takich jak zgryz, uszy, długość przedramienia.
Outcrossing zwiększa homozygotyczność, maskuje także ujawnianie się genów recesywnych, pozwalając tym samym na ich ukrytą propagację.
Ciągły outcrossing jest cecha charakterystyczna hodowców o ograniczonej lub zgoła żadnej wiedzy na temat genetyki i prowadzących mało celowa hodowle. Jego jedyna zaleta jest to, ze genetyczna różnorodność może maskować szkodliwe geny. Jednak poważny hodowca zawsze próbuje je ujawnić i wyeliminować, a nie ukrywać i przenosić z pokolenia na pokolenie.
Outcrossowe skojarzenie może dać doskonałego psa, ale mniej prawdopodobne jest, by jego cechy powielały sie w potomstwie, tak wiec jego użyteczność w dalszej hodowli jest niewielka. Hodowca może stosować skojarzenie outcrossowe w celu skorygowania jakiegoś problemu swojej linii, ale ze nie można wziąć od jakiegoś psa jednej cechy nie dostając innych, takie wyjście może go kosztować wiele pokoleń pracy by powrócić do jego ulubionego typu malamuta.
Używany właściwie outrossing jest sposobem na zaczerpniecie z innej puli genowej by przynieść z niej inne cechy, powinien być stosowany tylko gdy selekcja w twojej własnej linii zawiodła lub gdy chcesz stworzyć nowa odmianę. Pozwala na wprowadzenie cech nie występujących w naszej linii. Zarówno linia Kotzebue jak i M'Loot zaczynały od skojarzeń outcrossowych, podobnie jak Husky-Pak, ale wszyscy ci hodowcy, ażeby utrzymać to co osiągnęli, szybko zaczęli stosować linebreeding lub inbreeding.
LINEBREEDING
Ażeby zawęzić pule genowa jeszcze bardziej niż przy krzyżowaniu osobników w podobnym typie, wielu odnoszących sukcesy hodowców stosuje w hodowli skojarzenia krewniacze. Jest to tzw. linebreeding czyli hodowla na linie. Linebreeding polega na koncentrowaniu genów pochodzących od przodka występującego w rodowodzie więcej niż jeden raz. Przodek ten powinien występować za różnymi swoimi potomkami, ponieważ jeśli występuje zawsze za tym samym potomkiem, mamy linebreeding jedynie na około 50% cech tego wybitnego przodka. Lepiej jest, by wybitny przodek pojawiał się w rodowodzie zarówno od strony ojca, jak i matki, bo to zwiększa szanse na ponowne spotkanie się sparowanych genów u szczeniąt.
Efekty będą bardziej wyrównane, jeśli zwrócisz uwagę na fenotyp spokrewnionych psów. Rodzeństwo ze skojarzenia heterozygot może być całkiem rożne genetycznie, ponieważ jedno może być homozygota bardziej dominujących cech a drugie recesywnych. Jeśli psy wyglądają podobnie i sa spokrewnione, jest bardziej prawdopodobne, ze maja także podobne genotypy.
Linebreeding jest próba uniknięcia problemów związanych z inbredem. Kiedy pula genowa zbytnio sie zawęzi, pozbycie sie niepożądanych cech może sie okazać bardzo trudne albo wręcz niemożliwe. W przypadku kojarzenia na linie pula genowa nie jest tak mała ani tak szybko nie maleje jej rozmiar. Pomimo ze linebreeding uważany jest za "bezpieczniejszy", zależy to bardziej od genotypu kojarzonych akurat zwierząt niż od ich stopnia pokrewieństwa.
Kojarzenie na linię może dać doskonałe szczenię, ale jeśli jego zalety nie są odbiciem zalet psów, na które kojarzyliśmy, nie osiągamy swojego celu - ważne jest nie tylko staranne dobieranie rodziców, ale także staranne wybranie z ich miotu szczeniąt do dalszej hodowli na linię.
INBREEDING
Inbred, czyli chow wsobny, jest najszybsza metoda ujednolicenia puli genowej. Jest to kojarzenie psów o pierwszym stopniu pokrewieństwa, a wiec rodziców z potomstwem lub rodzeństwa.
Jedna z zalet chowu wsobnego jest to, ze utrwala on dany typ szybciej niż jakakolwiek inna technika hodowlana. Z drugiej strony ustala on w równym stopniu i zalety i wady. Bez rozleglej wiedzy na temat fizycznej wartości poszczególnych psów w rodowodzie, inbreeding może być upadkiem hodowcy. Niedoświadczeni hodowcy ani ktokolwiek komu brak możliwości bycia całkowicie obiektywnym w ocenie swoich psów nie powinni nigdy podejmować sie chowu wsobnego.
Inreeding uważany jest często za kontrowersyjna technikę hodowlana, lecz to nie metoda zawodzi, lecz hodowcy aktorzy nie używają do niej wybitnych psów. Im głębsza jest wartość rodowodu, tym większe prawdopodobieństwo uzyskania tej jakości, ponieważ materiale genetyczny koncentruje sie wokół godnych pożadania cech, które będą sie wyrażać w wielu następnych pokoleniach. Bez inbreedingu znacząca prepotencja prowadząca do wyraźnego, reprodukującego sie typu nigdy by nie istniała.
Z drugiej strony inbreeding nieodpowiednich psów utrwala ich wady u potomków. Wartości, jakie chcesz uzyskać w hodowli, musza juz być obecne w genotypie suki i reproduktora, te których nie chcesz, nie powinny sie tam w oczywisty sposób pojawiać. Pamiętać trzeba, że inbreeding nie tworzy wad u szczeniąt, a jedynie pozwala się im ujawnić - były one obecne u przodków, ale zamaskowane przez geny dominujące.
Kontynuowany przez pokolenia inbreeding może stać sie przyczyna ogólnego spadku żywotności. W takim wypadku rozsądne użycie outcrossingu może przynieść świeże geny w celu ożywienia linii. To działa szczególnie dobrze jeśli użyje sie w dużym stopniu zlinebreedowanego lub zinbredowanego psa z innej linii.
Jana Wiśniewska
