Ciąża - zapłodnienie, rozwój szczeniąt, pies w ciąży
PIERWSZY ETAP - ROZWÓJ ZAPŁODNIONEJ KOMÓRKI JAJOWEJ
Rozwój zarodków odbywa sie macicy, u suk składa sie ona z szyjki, trzonu i rozchodzących sie ku przodowi w kształcie litery V rogow (patrz: podstawy). Rogi macicy sa długie, tak by zmieściło sie w nich wiele płodów.
Zapłodnienie, czyli połączenie sie komórki jajowej z plemnikiem, jest początkiem rozwoju zarodka. Spotkanie gamet następuje na 1/3 długości górnego odcinka jajowodu - do tego miejsca transportowane sa zarówno gamety męskie, jak i żeńskie.
Następstwem zapłodnienia jest podział powstającej dzięki niemu zygoty. Po około 4 dniach zarodek jest juz ośmiokomórkowym tworem, następnie osiąga stadium blastocysty, która wędruje przez jajowód przez około 8-10 dni, a w 11-12 dniu traci osłonkę przejrzysta. Implantacja zarodków zachodzi w około 2 tygodnie po zapłodnieniu.
DRUGI ETAP - OKRES ZARODKOWY (EMBRIONALNY)
W czasie rozwoju zarodka, obok rozwijającej sie tarczki zarodkowej, z której powstaje ciało zarodka, rozwijają sie o wiele intensywniej narządy pomocnicze - błony płodowe. Ich zadaniem jest zapewnienie łączności miedzy zarodkiem a matka, czyli stworzenie warunków do zaspokojenia przyszłych potrzeb energetycznych i budulcowych nowo tworzonego organizmu (oddychanie, odżywianie), chronią one także zarodek tworząc wodne środowisko rozwoju, umożliwiają wydalanie metabolitow i strzegą odrębności immunologicznej zarodka, zapobiegając konfliktowi z systemem obronnym suki. Błony płodowe tworzą łożysko tzw. popregowe. Sznur pępowinowy, tworzony miedzy innymi przez tętnice pępkowe i żyłę pępkową, łączy zarodek z częścią płodowa łożyska.
Okres zarodkowy kończy sie po 21 dniu ciąży, kiedy powstaje łożysko oraz wszystkie narządy organizmu. W trakcie fazy embrionalnej rozwijający sie zarodek jest szczególnie wrażliwy na wszelkie szkodliwe wpływy docierające do niego ze świata zewnętrznego za pośrednictwem matki.
Obraz USG w 22. dniu po kryciu: W lewym górnym narożniku widoczny pęcherz moczowy, dwie duże ciemne plamy w dole to kule zarodkowe w bliższym rogu macicy, widoczne powyżej w drugim planie ciemne plamki to kule zarodkowe w bardziej oddalonym rogu macicy.
foto lek. wet. Jaroslaw Juszczak, do obrazu USG pozował brzuszek Destrukcji Sausiamyok :)
TRZECI ETAP - OKRES PŁODOWY
W tym okresie następuje najsilniejszy rozwój łożyska oraz intensywny wzrost płodu. Płód połączony jest krotka i mocna pępowiną z łożyskiem, pełniącym bardzo ważne funkcje - spełnią funkcje odżywcze, oddechowe, wydalnicze i dokrewne, chroni płód przed działaniem rożnego rodzaju toksyn i bakterii. Za jego pośrednictwem następuje transport produktów odżywczych i tlenu z organizmu matki do płodu, w przeciwna stronę następuje transport produktów przemiany materii i dwutlenku węgla. Krew płodu nigdy jednak nie miesza sie z krwią matki.
28 dni
Początkowo odżywianie rozwijającego sie płodu zachodzi przez ciałko zolte, lecz po 28 dniach odżywiany jest juz przez łożysko. W tym okresie kształtuje sie głową, oczy i kończyny. Mamy juz za sobą najbardziej niebezpieczny okres, kiedy leki i inne substancje mogły spowodować olbrzymie zniszczenia.
33 dni
Płód jest nadal maleńki, ale ukształtowane sa juz wszystkie niezbędne życiowe funkcje. Suka może juz dawać znaki, ze jest w ciąży, jakkolwiek jej brzuch jeszcze nie zmienił kształtu.
40 dni
Płód jest znacznie większy, funkcjonują juz organy wewnętrzne. Sutki suki sie zarozowiaja, a jej brzuch zmienia swój kształt.
50 dni
Płód jest teraz idealną mianiatura szczenięcia, ale nie mógłby przeżyć poza macica. Potrzeba jeszcze tygodnia, by jego płuca sie ukształtowały na tyle, by mógł samodzielnie oddychać. Brzuch suki jest juz bardzo rozciągnięty, zaczyna sie wytwarzanie mleka.
60 dni
Płód przeżyłby gdyby suka urodziła go w tej chwili, na kilka dni przed terminem. Sierść pokrywa cale ciało płodu, zapewniając izolacje w pierwszych chwilach wystawienia na czynniki zewnętrzne. Receptory ciepła w nosie pomogą mu po narodzinach znaleźć matkę.
SUKA W CIĄŻY
W drugiej połowie ciąży pod wpływem estrogenow i progesteronu następuje u suki rozwój gruczołów mlekowych, rozmieszczonych symetrycznie na całym podbrzuszu i dolnej części klatki piersiowej. Jest ich 8 do 10. Z reguły intensywne powiększanie sie gruczołów zachodzi w ostatnich dwóch tygodniach ciąży, na tym tez etapie żywienie suki powinno być prowadzone w oparciu o stan gruczołu mlekowego. Jeśli gruczoł jest bardzo powiększony i jednocześnie twardy, a sutki nabrzmiałe i zaczerwienione, musimy ograniczyć żywienie, aby nie doprowadzić do powstanie stanu zapalnego. Jeśli natomiast gruczoł mlekowy jest słabo rozwinięty, należy zwiększyć dzienna dawkę jedzenia.
W czwartym tygodniu po kryciu suka powinna mięć wykonane kontrolne badanie ultrasonograficzne. Informacja, czy suka jest w ciąży czy tez nie, sluży nie tyle zaspokojeniu naszej ciekawości, co dostosowaniu traktowania suki do jej rzeczywistego stanu - nie każde krycie kończy sie ciążą. Aby uniknąć niebezpieczeństwa wystąpienia u suki problemów zdrowotnych związanych z ewentualna ciążą urojona, należy sie upewnić, ze faktycznie jest ona szczenna. Niestety nie jest możliwe wykonanie u suki takiego testu ciążowego, jak u ludzi. W przeciwieństwie do ludzi i koni, nie wykryto niestety u psów hormonów pojawiających sie po zajściu w ciążę w takiej ilości jak gonadotropina u ludzi. Możliwe jest jedynie wykonanie testu na obecność we krwi suki relaksyny, która pojawia sie w mierzalnej ilości około 25 dni po zajściu w ciąże, a wiec stosunkowo późno.
Generalnie w pierwszej połowie ciąży sukę żywimy tak jak przed kryciem, natomiast w drugiej połowie karma przystosowana do potrzeb suk szczennych i karmiących. Trzeba rzecz jasna pamiętać o tym, ze suka przed spodziewanym kryciem musi być doskonale odżywiona i w świetnej kondycji, co nie znaczy zatuczona (nadmierne otłuszczenie obniża płodność suki). Po polowie ciąży należy przejść na karmy klasy premium, specjalistyczna dla suk szczennych i karmiących. Po 6 tygodniach ciąży zaczynamy stopniowo zwiększać dawkę żywieniową, ponieważ w tym okresie następuje najszybszy rozwój płodów. Stopniowo zwiększamy dawkę do 150% tego, co suka otrzymywała dotychczas, należy jednak te ilość dzielić na kilka mniejszych posiłków, a nie podawać w pojedynczej porcji - z powodu rosnącej macicy suka nie jest w stanie zjeść jednorazowo taka ilość karmy, która zaspokaja jej potrzeby żywieniowe, poza tym źle by sie czuła jedząc dużo naraz. Nie należy nic dodawać suchej karmy, gdyż niszczy to jej zbilansowanie i może stać sie przyczyna późniejszych problemów. Ewentualne suplementy można wprowadzać po przeprowadzeniu odpowiednich badan laboratoryjnych, potwierdzających ewentualne niedobory.
W czasie ciąży nie przeprowadza sie żadnych szczepień u suki. W wyjątkowych sytuacjach można zaryzykować użycie "zabitej" szczepionki. Suka powinna być również odrobaczona PRZED ciążą. Istnieją dziś preparaty odrobaczające bezpieczne dla płodów, ale wiele jest szkodliwych - w razie konieczności odrobaczenia suki w ciąży zapoznaj sie dokładnie z ulotka preparatu (np. Drontalu nie można podawać podczas ciąży). Nie wszystkie preparaty służące zwalczaniu pcheł i kleszczy sa bezpieczne. Frontline może być używany w czasie ciąży.
Szczenna suka powinna mieć zapewniony codzienny ruch, jednak dostosowany do jej stanu, bez zbędnych obciążeń i nadmiernego wysiłku. Należy chronić ja przed wszelkimi urazami mechanicznymi, przypadkowymi uderzeniami itp., dlatego tez w drugiej polowie ciąży należy unikać zabaw z innymi psami, które niechcący mogłyby doprowadzić do uszkodzenia płodów.
Suka w ciąży powinna być pod szczególną ochrona, nie należy z tym jednak przesądzać i traktować jak ciężko chora. Przyszła mama musi mieć trochę ruchu, nie może zostać gwałtownie wyłączona ze swojego dotychczasowego życia. Powinna mieć nadal możliwość delikatnych zabaw, na miarę swoich możliwości. Ponoć szczęśliwe matki lepiej sie opiekują dziećmi. :)
Jana Wiśniewska
