Border Collie- Kilka słów o pasterstwie

W hodowli psów użytkowych oprócz selekcji w kierunku eksterieru zgodnego ze wzorcem rasy chodzi też o selekcję w kierunku właściwych cech psychicznych. Wprowadzając egzaminy dla psów pasterskich dbamy o cechy charakteru, bo w przeciwnym razie, już w niedalekiej przyszłości z powodu selekcji tylko i wyłącznie w kierunku wyglądu stracą te cechy psychiczne, dla których zostały wyhodowane – czyli psa pasterza. Jak wiadomo, w każdej dziedzinie psów pracujących są szkoleniowcy, którzy zajmują się pracą z psami, oraz hodowcy czyli twórcy naszych psich pomocników. Zawody psów pasterskich to prawie jak wyścig zbrojeń: to porównanie technik szkoleniowych i linii hodowlanych, ale także sprawdzenie indywidualnych predyspozycji do pracy danego psa. Nie należy zapominać, że bordery to psy podlegające próbom pracy i aby móc zostać międzynarodowym championem piękności (C.I.B) a o to przecież chodzi hodowcom  - też, trzeba uzyskać certyfikat użytkowości, a można to zrobić zdając egzamin: do roku 2009 był to egzamin I stopnia na minimum 75 pkt, a od roku 2009 wprowadzono zgodnie z przepisami FCI ujednolicony egzamin HWT CS na minimum 60 pkt (Herding Working Test Collecting Style) oraz posiadać dwa certyfikaty CACIB. Jeden z naszego kraju lub kraju pochodzenia rasy (UK) a drugi z innego kraju ( Czech, Słowacji, Węgier, Austri .....).

W 1906 roku powstała największa organizacja pasterska ISDS (International Sheep Dog Society - Międzynarodowe Stowarzyszenie Psów Pasterskich) ISDS rozpoczęło swą działalność w Szkocji i jest to bardzo prężnie działająca organizacja, a psy zarejestrowane w niej są psami pracującymi. ISDS jest jedną z bardziej wpływowych organizacji psów pasterskich znaną na całym świecie. Ojczyzną zawodów psów pasterskich jest Wielka Brytania gdzie odbywają się one corocznie. Co roku mają miejsce 4 Narodowe Mistrzostwa Psów Pasterskich: w Anglii, Szkocji, Irlandii i Walii. Kończą się one Międzynarodowymi Mistrzostwami. Kilkanaście najwyżej punktowanych psów z Mistrzostw Anglii, Szkocji i Walii oraz kilka najwyżej punktowanych z Mistrzostw w Irlandii automatycznie tworzy drużynę na Mistrzostwa Międzynarodowe. Z biegiem czasu zawody psów pasterskich stały się swego rodzaju elitarnym sportem (to pewnie "złe" słowo), który zawitał również do Polski. W Polsce pasterstwo rozwija się bardzo powoli ale z roku na rok coraz więcej przybywa miłośników i pasjonatów.

Zawody psów pasterskich organizowane były do roku 2009 w dwóch stylach: angielskim i farmerskim. Zawody w stylu angielskim potocznie nazywane TRIAL polegają na tym, że pies ma do przeprowadzenia stado owiec z dużej odległości po parcour’rze, który składa się z 3 bram, elementu rozdzielenia oraz koszaru. Zawody w stylu angielskim odbywają się w 3 klasach. Każda z klas ma inny schemat przeprowadzenia owiec przez parcour. Natomiast zawody w stylu farmerskim, zwane też stylem niemieckim polegają na wykonywaniu przez psa zadań, z którymi może się spotkać w codziennej pracy. Zadania te są określone w regulaminie, różnica polega na tym, że przy zawodach farmerskich sędzia wybiera zadania czyli „układa” parcours. Przykładowymi zadaniami są sytuacje: przeprowadzenie owiec przez wąski mostek, wprowadzenie owiec na przyczepę transportową, lokalizacja ukrytych owiec i ich przyprowadzenie itp. Celem zawodów jest poddanie testowi umiejętności psa pracującego przy owcach w zakresie prowadzenia stada w różnych sytuacjach, które mogą się zdarzyć w codziennej pracy psa pasterza. Stąd poszczególne elementy zawodów, które są oparte na codziennej pracy pasterza czyli: zbieranie, prowadzenie, wydzielanie części stada, prowadzenie do koszaru, przeprowadzanie przez bramki.

Od roku 2009 wprowadzono nowe ujednolicone przepisy FCI zgodnie z którymi "rozdzielone" zostały grupy ras pasterskich. Stworzony został regulamin pracy i zawodów wyłącznie dla border collie i kelpie czyli HWT CS, IHT 1-3 CS  tzw. angielski styl oraz regulamin pracy i zawodów z wyłączeniem border collie i kelpie czyli HWT TS, IHT 1-3 TS tzw. farmerski styl.
Skróty te oznaczają:
HWT CS - Herding Working Test Collecting Style - Test Pracy wyłącznie dla border collie i kelpie
IHT 1-3 CS - International Herding Trial - Międzynarodowe Zawody Pasterskie w klasie 1,2,3 wyłącznie dla border collie i kelpie
HWT TS - Herding Working Test Traditional Style - Test Pracy z wyłączeniem border collie i kelpie
IHT 1-3 TS - International Herding Trial - Międzynarodowe Zawody Pasterskie w klasie 1,2,3 z wyłączeniem border collie i kelpie

Pierwsze zawody pasterskie w Polsce odbyły się w Chybiu w 2004 i były to I Mistrzostwa Polski w Stylu Angielskim, natomist pierwsze Mistrzostwa Polski w Stylu Farmerskim odbyły się we Wrocławiu w 2007 roku. Również w 2007 została powołana Podkomisja ds. Psów Pasterskich przy Głównej Komisji Szkolenia Psów Związku Kynologicznego w Polsce. W zawodach mogą brać udział psy rodowodowe zarejestrowane w ZKWP a Przewodnicy psów muszą być zrzeszeni w ZKWP.

Iwona Milewicz