GOŃCZY LUCERNEŃSKI

Zapraszam do zapoznania się z rasą psów gończych lucerneńskich, które jako rasa są odmianą psów gończych szwajcarskich (wraz z gończym berneńskim, z Jury i ze Schwyz). Każda z tych odmian nosi nazwę pochodzącą od okolicy, w której była propagowana. Rasy szwajcarskich psów gończych, to rasy ginące. Przez niektórych kynologów uznawane są za dobro narodowe Szwajcarii (wciąż brak oficjalnego zapisu prawnego), zaś w Polsce bardzo słabo nie znane.

Psy gończe... -czyli?

W FCI grupa VI (psy ras gończych i im pokrewne) to dość jednolita, gdy idzie o pochodzenie, grupa psów, której prawdopodobnie wszyscy przedstawiciele pochodzą od legendarnego psa św. Huberta.

Ów legendarny święty żył na przełomie VII i VIII wieku i był rycerzem na dworze Teoredyka, króla Francji. Stworzono o nim legendę, według której na jednym z polowań, rozrywce przez niego uwielbianej, objawił mu się jeleń z krzyżem między porożem. Zwierz ten, przemówił do Huberta nakłaniając go do nawrócenia się z pogaństwa na prawdziwe chrześcijaństwo. Hubert postąpił zgodnie ze wskazówkami jelenia i zmienił całkowicie swoje życie, stając się misjonarzem pogan.
Wiemy o nim jeszcze, że niebywale wręcz kochał psy myśliwskie i prowadził w założonym przez siebie monastyrze zorganizowaną i celową hodowlę, co w tamtych czasach było dość nowoczesne i niespotykane.

Od jego imienia nazwano bloodhoundy -które nie wiemy jak i kiedy zjawiły się na naszym kontynencie. Kynolodzy dopatrują się w bloodhoundzie azjatyckiego pochodzenia, ale jednocześnie podkreślają, że we wszystkich współczesnych psach gończych płynie krew tego czworonoga.

Mimo wspólnych korzeni psy z grupy VI są dość zróżnicowane eksterierowo. W tej najstarszej obok chartów grupie psów myśliwskich jest ponad 70 uznanych przez FCI ras, a kolejnych kilkanaście czeka na zatwierdzenie.

Oto kilka uniwersalnych cech psów gończych, które znajdziemy w każdej rasie z tej grupy. A więc ociężały basset i szalony beagle, filmowy dalmatyńczyk i szlachetny szwyzer czy masywny bloodhound będą:

1. Z chęcią pracować w lesie, bo do tego były stworzone;
2. Odznaczać się krępą budową dystansowca (nawet basset potrafi biec bez znużenia 40 km/h);
3. Posiadać duże predyspozycje do tropienia tzw. dolnym wiatrem czyli z nosem przy ziemi (kto ma beagle lub innego gończaka ten wie, jaka to mordęga spowodować by biegł on równo przy nodze z zadartym łebkiem podczas, gdy dookoła jest tyle nęcących zapachów);
4. Donośnie, acz bardzo melodyjnie szczekać (takiego ogłaszania były uczone od wieków, a ich melodyjny głos miał informować myśliwych, gdzie pośród leśnej gęstwiny znajduje się ich czworonóg);

Dziś polowania z gończymi osaczającymi zwierzynę, dławiącymi ją, polującymi w sforach minęły bezpowrotnie i niestety zainteresowanie tymi rasami psów również spadło. W Polsce polowania ze złajami gończych są prawnie zakazane! Na szczęście coraz więcej ludzi kupuje psy myśliwskie jako psy rodzinne i po mądrym ich ułożeniu jest z nich naprawdę zadowolonymi.

Jednak decydując się na psa gończego do domu w mieście czy mieszkania w bloku musisz mieć świadomość, że:

1. Piękne, melancholije, z iskierkami łobuzerstwa, orzechowe, czy brązowe oczy gończaków, nie mówią ci całej prawdy o ich charakterze;
2. To psy o łowieckim instynkcie, z którymi nie sposób się nudzić, ale które potrzebują bezustannego treningu;
3. To psy pracujące -i tę pracę należy  im zapewnić -inaczej znajdą ją same i przemeblują nasze mieszkanie albo posprzątają nam szafę czy regał z książkami;
4. To psy bystre i inteligentne -pamiętają krzywdy, nie dają się oszukiwać. Mając gończego możesz być pewnym, że jeśli zawołasz go komendą 'Chodź, masz!' i nie nagrodzisz jego przyjścia do ciebie, na kolejnym spacerze za żadne skarby świata nie zwabisz go do siebie. To bystry przeciwnik. Chytry charakterek, który wykorzystuje każdą niekonsekwencję w szkoleniu i wychowaniu, wciąż doprowadzając ciebie do skraju wytrzymałości. Słabi ludzie nazywają psy gończe głupimi, ja myślę, że są one niebywale wręcz bystre i inteligentne, dlatego nas właścicieli często wyprowadzają w pole.
5. Miastowe psy gończe cierpią coraz częściej na nadwagę, która może zrujnować ich zdrowie. Powodem jest ich łakomość i chęć 'polowania' -dlatego psy gończe wszelkich ras muszą być karmione mądrze, uczone nie zjadania niczego na dworze oraz mieć regularnie zapewnioną dawkę ruchu i zabawy.

No i pamiętaj, kupując psa z grupy VI, obdarzając go miłością, zyskasz przyjaciela na dobrych kilkanaście lat - i będzie to pies ciepły, wdzięczny i zabawny.
Ja zakochałem się w tej grupie psów.

Wzorzec rasy

Przedstawicielem właśnie grupy VI jest hodowany przez nas gończy szwajcarski w odmianie lucerneńskiej Poniżej -nim omówię jego charakter -zapraszam do zapoznania się z wzorcem rasy.

FCI-Standard N° 59 / 28. 06. 2002 / GB

NAZWA: SWISS HOUND (Schweizer Laufhund, chien courant suisse, Gończy Szwajcarski)
TŁUMACZENIE: M&W Antoszczuk
POCHODZENIE: Szwajcaria
DATA PUBLIKACJI ORGINAŁU WZORCA: 28.11.2001

UŻYTKOWOŚĆ: Pies myśliwski używany do polowań na zające, sarny, lisy, czasami dziki. Poluje w sposób niezależny (oznajmiając, głosząc). Nawet na trudnych terenach, szuka i poluje z wielką determinacją.

KLASYFIKACJA FCI:  
Grupa 6: Psy gończe, posokowce i rasy pokrewne
Secja 1.2 Średnie psy gończe.
Podlega próbom pracy.

KRÓTKI RYS HISTORYCZNY: Pochodzenie gończego szwajcarskiego datujemy już na starożytność. Występował w czasach Rzymskich na terenach rzymskiej prowincji Helvetii, co poświadczają mozaiki, odkryte w Avenches, przedstawiające sfory psów gończych odpowiadające różnym odmianom gończych szwajcarskich. W XV wieku gończy był psem dość poszukiwanym przez włoskich miłośników psów, zaś w XVIII w  przez francuskich z powodu jego wyjątkowej zdolności polowania na zające. W  swoim rodowodzie  ma pewne wpływy psów gończych francuskich wychowywanych i sprowadzonych do Szwajcarii przez żołnierzy. W 1882 roku przyjęto standard rasy dla każdego z pięciu wariantów gończego szwajcarskiego. W 1909 zrewidowano ów standard i stwierdzono całkowity zanik psa gończego z Thurgovie, co odnotowano. 22 stycznia 1933 roku ogłoszony został jeden  wzorzec dla pozostałych 4 odmian gończego szwajcarskiego. Starożytna odmiana gończego z Jury zwana psem św. Huberta w międzyczasie całkowicie zanikła.

WYGLĄD OGÓLNY: wzrost średni, dobrze zbudowany, charakteryzujący się siłą i wytrzymałością; szczupła głowa i długa kufa z długimi uszami nadaje psu szlachetnego wyglądu. Obecnie rozróżniane są cztery odmiany psa gończego szwajcarskiego:
Gończy berneński,
Gończy z Jury,
Gończy Lucerneński,
Gończy Szwajcarski (ze Schwyz)

WAŻNE PROPORCJE :
Długość ciała / wysokość w kłębie ma się jak 1,15 do 1
Wysokość w kłębie / głębokość klatki piersiowej ma się jak 2 do 1
Długość kufy / długość czaszki ma się jak 1 do 1

ZACHOWANIE / TEMPERAMENT: żywotny i zapalony myśliwy, delikatny, uległy i oddany swojemu panu.

GŁOWA
MÓZGOCZASZKA:
Czaszka: Wydłużona, zwężająca się, wąska, szlachetna; raczej obła, zaokrąglona; oś czaszki i kufy nieco rozbieżna. Brak przedniej bruzdy i zmarszczek.
Stop: wyraźny (zaznaczony) ale bez przesady.

TRZEWIOCZASZKA:
Nos: Całkowicie czarny, dobrze rozwinięty, nozdrza szeroko otwarte;
Kufa: precyzyjnie wyciosana, wąska, ani kwadratowa ani szpiczasta; grzbiet nosowy prosty lub bardzo delikatnie wypukły.
Wargi: umiarkowanie rozbudowane, górna warga ciasno pokrywa dolną szczękę; kąciki warg pozostają lekko otwarte;                    
Szczęka/zęby: szczęki solidne, zęby mocne, kompletne, regularne ze zgryzem nożycowym, tzn. tylna część górnych siekaczy jest w bliskim kontakcie z przodem dolnych siekaczy; zęby prosto osadzone w szczękach;  zgryz cęgowy jest akceptowany;  brak jednego lub dwóch PM1 lub PM2 (przedtrzonowy 1 lub 2) tolerowany;  Zęby trzonowe M3 nie mogą być przesunięte lub usunięte pod żadnym pozorem.
Policzki: gładkie, kości policzkowe nie wystające.
Oczy: Ciemno lub jasno brązowe odpowiednio współgrające z kolorem sierści; odrobinę owalne, średnio duże, obwódki powiek dobrze wybarwione, dopasowane idealnie do kształtu gałki ocznej; łagodne w wyrazie;
Uszy: osadzone poniżej poziomu oczu w kierunku tyłu czaszki, nie stykające się w ich najszerszym punkcie; na długość po naciągnięciu końcówka powinna pokrywać czubek nosa; małżowiny nie wyrastające; uszy wąskie, zwisające, pofałdowane i skręcone, zaokrąglone na końcach, elastyczne, pokryte drobnym włosem.

SZYJA: wydłużona, elegancka, muskularna; na gardle luźna skóra, ale bez widocznego podgardla.

TUŁÓW:
Górna linia: szyja, plecy, zad i ogon powinny układać się w harmonijny i szlachetny kontur.
Kłąb: dyskretnie zaznaczony, odznaczony od szyi, swobody i elegancki;
Grzbiet: mocny i prosty.
Lędźwie: dobrze umieśnione, elastyczne;
Zad: półdługi, harmonijnie przedłużający linię ciała, nieco pochyły, Nie większy od kłębu. Kości biodrowe nie za bardzo wystające, acz wydatne.
Klatka Piersiowa: Głębsza niż szersza, dobrze opadająca i sięgająca do najmniejszego punktu łokci; kręgi piersiowe dobrze podnoszą plecy, delikatnie wystające żebra. 
Linia dolna: Lekko podkasana ku zadowi, pełne boki.

OGON: Osadzony na przedłużeniu zadu, po środku długości, elegancki, zwężający się ku końcowi, delikatnie układający się w łuk; w czasie spokojnego lub wolnego chodzenia głownie zwisa bez wyraźnego zakrzywienia; kiedy pies jest czujny bądź porusza się szybciej, ogon poniesiony jest wyżej niż linia pleców; koniecznie bez jakichkolwiek nawet delikatnie odstających włosów.

KOŃCZYNY
KOŃCZYNY PRZEDNIE: mocno umięśnione, szczupłe, nie ociężałe. Patrząc z przodu kończyny równoległe, średnia budowa kości; patrząc z boku ułożone pionowo. Łapy skierowane prosto przed siebie.
Łopatki: długie, nachylone, dobrze przylegające do klatki piersiowej. Idealne kątowanie stawu łopatkowo-barkowego wynosi ok. 100 stopni.
Ramiona: Troszkę dłuższe niż łopatka, przylegające dla klatki, dobrze umięśnione.
Łokcie: Naturalnie umiejscowione przed klatką piersiową.
Przedramię: proste i szerokie.
Stawy łokciowe: Mocne i szerokie.
Śródręcze: stosunkowo krótkie, oglądane z przodu tworzy linię pionową z przedramieniem; obserwowane zaś z boku daje wrażenie nieznacznego nachylenia.
Łapy: kształt okrągławy; palce zwarte; poduszki szorstkie i twarde; paznokcie pełne i  wybarwione odpowiednio do umaszczenia sierści;

TYLNE KOŃCZYNY: Mocno umięśnione, ale harmonizują z kończynami przednimi; oglądane z tyłu proste i równoległe.
Uda: długie, nachylone, z mocnym, ale płaskim umięśnieniem. Kątowanie stawów udowych około 110 stopni.
Stawy kolanowe: nie zwrócone ani do wewnątrz ani na zewnątrz; kątowane około 120 stopni.
Podudzie: stosunkowo długie, mięśnie i ścięgna niezbyt mocne, ale widoczne pod skórą.
Stawy skokowe: Kątowanie około 130 stopni
Śródstopie:  raczej krótkie, proste i równoległe. Bez wilczych pazurów (wyjątkiem są kraje, gdzie ich usuwanie jest prawnie zakazne);
Łapy: okrągławe, palce zwarte, poduszki szorstkie i twarde, paznokcie pełne i wybarwione odpowiednio do umaszczenia psa.

RUCH: ruch swobodny, równy, skoordynowany, łapy w pełni stawiane na podłożu; impuls mocy ruchu nadają kończyny tylne; kończyny poruszają się do przodu równolegle w linii prostej. Kłąb (tułów) porusza się w górę i dół delikatnie i regularnie; grzbiet powinien zachować swój poziom; bardzo małe delikatne ruchy boczne głowy i szyi.

SKÓRA: Czysta, sprężysta, dobrze przylegająca do ciała, barwa skóry:

Gończy lucerneński: Czarna skóra pod czarną sierścią i jaśniejsza pod niebieskim cętkowaniem.

SIERŚĆ:
WŁOS: krótki, gładki i gęsty, bardzo drobniutki na głowie i uszach.
KOLOR:
• Gończy lucerneński: 'Niebieski' jako rezultat kombinacji czarnych i białych włosów, bardzo mocno łaciaty; z czarnymi łatami bądź czarnym czaprakiem; od jasno do ciemno brązowych znaczeń wokół oczu, na policzkach, klatce piersiowej, dookoła odbytu i na nogach. Czarny płaszcz jest uznawany.

WYMIARY:
Wysokość w kłebie:
Psy:   49-59 cm
Suki:    47-57 cm
Nie toleruje się odstępstw ani w jedną, ani w drugą stronę.

WADY:
Jakiekolwiek odstępstwa od powyższych norm powinny być uznane za wady, a ich ocena zleży od stopnia odchylenia.

• Ogólne toporny wygląd, pozbawiony szlachetności; ogólnie słaba budowa;

• Dysproporcje pomiędzy długością ciała, a wysokością w kłębie i głębokością klatki

• Czaszka zbyt szeroka, zbyt zaokrąglona lub zbyt płaska.
• Stop zbyt wyrazisty;
• Kufa za krótka lub za długa, zbyt kwadratowa lub przycięta.
• Linia nosa wklęsła

• Braki zębów innych niż 1 lub 2 przedtrzonowa (PM1 lub PM2). Trzonowa 3 (M3) nie jest brana pod uwagę.

• Zbyt grube fafle
• Jasne oko, nieprzyjemny wzrok, powieki nie pokrywające gałek ocznych.
• Krótkie lub zbyt grube uszy; zbyt wysoko osadzone, płasko opadające.
• Zbyt krótka szyja.
• Zbyt wyraźne podgardle.
• Nierówny grzbiet.
• Zbyt krótki zad, albo zbyt stromy kąt nachylenia.
• Nie dość głęboka klatka, zbyt płaska lub ukształtowana baryłkowato
• Brzuch podwinięty, zapadnięte boki

• Źle osadzony ogon, noszony zbyt wysoko, zakrzywiony, złamany, ordynarny w kształcie, z szorstkimi delikatnie odstającymi włosami

• Kończyny zbyt grubokościste albo niewłaściwie umiejscowione
• Łopatki zbyt wysoko, ramiona zbyt krótkie.
• Obniżone pęciny

• Niewystarczające katowanie kończyn tylnych; krzywe, pałąkowate nogi (chodzi o syndrom cow-wilhelm - krzywiznę nóg kiedy to kolano tylnych nóg jest do wewnątrz czyli gdy stawy są osadzone nieprawidłowo).
• Posiadanie wilczego pazura (poza krajami, w których istnieje prawny zakaz ich usuwania).

• Sierść szorstka, nie gładka

• Wady w kolorze i znakowaniach:

Gończy lucerneński:
-Brak niebieskich łat.
-Brązowy kolor na zewnętrznej części pyska lub z zewnętrznej części ucha

WADY DYSKWALIFIKUJĄCE:
• Widoczna płochliwość lub agresja.

• Ogólne odstępstwa w wyglądzie od wzorca rasy.
• Nie wybarwiony nos.
• Odstające lub schowane wargi, krzywe usta
• Wywinięte na zewnątrz bądź do wewnątrz powieki -także operowane.

• Zakrzywiony bądź zawinięty ogon, źle ukształtowany, zasupłany albo źle osadzony.
Każdy pies wykazujący nieprawidłowości fizyczne bądź w zachowaniu powinien być zdyskwalifikowany

UWAGA: Samce muszą mieć dwa prawidłowo rozwinięte jądra, całkowicie umiejscowione w worku mosznowym.

Gończy inny niż wszystkie - cechy rasy

Gończy lucerneński słynie z pięknego śpiewu, jakim ogłasza podjęcie tropu -dlatego nazywany jest 'śpiewającym gończym". To piękny, niebywale dostojny i mocny pies. To gończy inny niż reszta gończaków. On nie traci w lesie głowy, jak mają to w zwyczaju beagle. Ten związany z właścicielem, zawsze w niego wpatrzony, tęskniący za dotykiem i obecnością przewodnika, a do tego obdarzony przez naturę niebywałymi cechami użytkowymi czworonóg - to pies naprawdę szczególny.

Dlatego przyszli właściciele tych pięknych, acz mało znanych w naszym kraju psów, muszą pamiętać o kilku ważnych zasadach, gdy idzie o układanie i temperament gończego szwajcarskiego:

1. To rasa psów niebywale zwinnych, wytrzymałych i mocnych.
Tak o nich jest napisane we wzorcu FCI, tak zostały ukształtowane -dlatego potrzebują regularnego treningu i pracy (zabawy), dzięki którym zużyją nadmiar energii. Psy nie pracujące na tropie, nie wykorzystujące swoich naturalnych cech muszą mieć dostarczoną codzienną dawkę ćwiczeń umysłowych (np. zabawy w szukanie schowanego smaczka, zabawki lub gry rozwijające psią inteligencję);
  
2. To szybki myśliwy.
Czytając historię ras lucerneńskich psów gończych dowiadujemy się, że psy te w czasie polowania dopadając zwierzynę rozszarpywały ją i najadały się do syta, działo się tak z powodu ich złego traktowania przez człowieka. Lucerny polowały gównie na sarny. Dziś jest inaczej, ale należy pamiętać, że myślistwo to ich naturalny zew. Muszą być więc mądrze prowadzone. Przede wszystkim kupowane z dobrej, domowej hodowli. Następnie prawidłowo socjalizowane i szkolone. Bez jakiejkolwiek przemocy i agresji. Nauczone podstawowych komend posłuszeństwa przyniosą nam mnóstwo radości i nie będą zupełnie uciążliwe.
Ponad to mądry właściciel pamięta o nie spuszczaniu psa ze smyczy i nie pozwalaniu mu na bieganie samopas w lesie, na łąkach i innych terenach otwartych.

3. Pojętny uczeń
To właśnie jest cecha odróżniająca lucerna od innych gończaków -nie biega samopas, nie odpowiada na komendę zależnie od swojego humoru, z czym jako hodowca beagle mierzę się bezustannie, nie pozostawia komendy niewykonanej. Wraca na wołanie. Łatwo przyswaja nowe komendy. Odnajduje się jako pies rodzinny, gdyż łatwo przyswaja panujące w mieszkaniu, rodzinie, bloku zasady i zależności. 
O jednym trzeba pamiętać -przy szkoleniu nie można używać żadnych metod agresji i przemocy. Wykluczone zupełnie muszą być kolczatki, obroże elektryczne, izolowanie psa etc. To pies o niebywale wrażliwej psychice, który złamany może nigdy się już 'nie pozbierać'.
Łagodność jednak nie oznacza braku konsekwencji.

4. Przywiązany do właściciela
Nie może być skazany na życie w kojcu. Wybiera sobie przewodnika i jest mu oddany dozgonnie. Nie odejdzie od niego za garść smakołyków, co z pewnością zrobią łakome beagle. Mądry właściciel powinien umieć dobrze wykorzystać tę cechę rasy -zainwestować czas w szkolenie psa, budować więź między sobą a czworonogiem i uczynić z niego oddanego sobie i swojej rodzinie psiaka. Lucerneński pies gończy doskonale dogaduje się też z dziećmi, które uwielbia.

5. Nieufny względem obcych
Nieufny ale nie agresywny! To też cecha, która odróżnia go od beagle, ale dobrze prowadzony pies nie powinien sprawiać kłopotu i nie powinno być problemu np. na wystawach w czasie spotkania z nieznajomym sędzią. Socjalizacja i warunkowanie w czasie szkolenia działają cuda. Nieufność nie oznacza, że gończak nadaje się na stróża. Nic z tego.

Mimo tak wspaniałego rysu charakterologicznego, te niebywale wręcz zdrowe psy, które dobrze dogadują się z innymi czworonogami, nie są niestety popularne w Polsce. To rasa wręcz nieznana. A szkoda, warto wzbogacić swoją rodzinę właśnie o takiego czworonożnego członka.

W chwili obecnej gończe szwajcarskie w odmianie lucerneńskiej  hodowane są jedynie w hodowli FCI 'Z Pastorowej Sfory' na Opolszczyźnie.

Zapraszamy do kontakt

Mariusz Antoszczuk
Portal PSY24.PL