BIAŁY OWCZAREK SZWAJCARSKI
Historia białego owczarka szwajcarskiego jest ściśle związana z owczarkami niemieckimi, do lat 30-tych XX wieku była to jedna rasa.
Przodkami owczarka niemieckiego były psy używane w średniowieczu do pilnowania i obrony dobytku, które ulegały licznym modyfikacjom. Po wielkich europejskich wojnach w XVII w. zaczęły rozwijać się hodowle bydła i owiec, przestały być potrzebne wielkie psy - kosztowne w utrzymaniu. Preferowano natomiast różne typy średnich, różniących się budową, włosem - w zależności od służby do której były używane - ogólnie zwane owczarkami.
Owczarki z Turyngii i Saksonii były niewielkie, żywiołowe, koloru wilczasto-szarego, o małych, stojących uszach, z Wirtembergii i innych krain południa charakteryzowały się natomiast grubą kością, pojemną klatką piersiową, mocnym zadem, poruszały się płynnym kłusem, do tego miały obwisłe uszy i bardziej flegmatyczny temperament. Przeważnie barwy białej lub łaciatej, wzrostu 50-60 cm.
Wiek XIX ze względu na ograniczanie pastwisk i hodowli owiec kosztem intensywnej uprawy gruntów, przyniósł spadek liczby owczarków, których użytkowość zaczęła być wykorzystywana do innych prac niż zaganianie stad. Pod koniec wieku, w wyniku krzyżowania różnych odmian owczarków, powstał pies o szacie z obfitym podszerstkiem, nadający się do każdej służby.
Psami owczarskimi opiekował się już wtedy związek kynologiczny PHYLAX, założony w Berlinie w 1891 r. Działał 8 lat. 3 kwietnia 1899r. rotmistrz Max von Stephanitz wraz z Arturem Mayer'em, goszcząc na ogólnokrajowej wystawie hodowlanej w Karlsruhe, zachwycili się psem silnym, sprężystym i mądrym o imieniu Hektor Linksrhein. Na wystawie tej powstało zrzeszenie zwane w skrócie SV (Schaeferhundeverein).
Rotmistrz zakupił psa do swej psiarni GRAFRATH, zmieniając mu imię na HORAND i zarejestrował go jako Nr 1. w księdze hodowlanej owczarków niemieckich.
Jako ciekawostkę podaje się, że w Hanowerze w 1882 i 1887 był wystawiany biały GREIF, a następnie w 1888r. w Hamburgu biała suka GREIFA i w 1889 w Kassei biały GREIF II z hodowli barona von Knigge.
Pies GREIFF II, urodzony w 1877, został kupiony przez Friedricha Sparwassera, hodowce z Frankfurtu i z suką LOTTE, dał suczkę LENE (nie wiadomo jakiej maści była), która to właśnie pokryta KASTOREM (po Pollux'sie) urodziła wspomnianego wyżej słynnego HEKTORA/HORANDA 1 stycznia 1895r. A więc dziadkiem i protoplastą owczarka niemieckiego jest biały GREIF...
Brat Horanda - LUCHS z innego miotu (który, również przyczynił się do tworzenia rasy) przekazywał swoim potomkom maść białą.
Białe umaszczenie, jak i różna długość szaty była na początku hodowli czystej rasy szeroko rozpowszechniona, jako że "maść nie może mieć wpływu na przydatność użytkową psa".
Max Fryderyk Emil von Stephanitz przykładał szczególną uwagę do nienagannego charakteru psa i jego przydatności do pracy, a względy estetyczne schodziły na dalszy plan.
Nie tylko Niemcy, ale i Szwajcaria wcześnie zainteresowała się owczarkiem niemieckim i 1897 w Bazylei R. Lottner, założył habsburski klub owczarków. Duże zainteresowanie owczarkiem niemieckim zaowocowało założeniem Szwajcarskiego Klubu Owczarka, w skrócie S.C. Podobne stowarzyszenie powstało również w USA, w 1913 Anne Tracy założyła German Shepherd Dog Club of America.
Będąc w Niemczech poznała białe psy tej rasy z hodowli Habsburgów Hohenzollernów, wywarły na niej duże wrażenie i postanowiła poświęcić się ich hodowli. Wyhodowała wiele białych i wielobarwnych psów, pochodzących z najlepszych niemieckich linii. Do popularności owczarków niemieckich w Stanach przyczyniły się importowane psy z niemieckiej hodowli „Giralda Farm Kennel”.
Zainteresowanie owczarkiem niemieckim rosło z roku na rok, jednak maść biała stawała się coraz mniej mile widziana. Dziwne to, ponieważ białe owczarki istniały na długo przed hodowlą czystej rasy owczarka niemieckiego. Biel jest prastarą maścią psów pasterskich, białego psa mniej bały się owce, a o zmroku, kiedy wilki atakowały stado był łatwiejszy do odróżnienia, lepiej widoczny.
Pod naciskiem hodowców i "zabobonów" uznano biel i czerń za nieładne, miłośnicy białego koloru przegrali spór, zaś konsekwentna dyskwalifikacja na wystawach, doprowadziła do wykreślenia białego koloru z wzorca owczarka niemieckiego, czemu podporządkowała się też Szwajcaria, a w 1968r. German Shepherd Dog Club of America.
Miłośnicy w Stanach nie zarzucili hodowli i powstały kluby miłośników, zaś wydany przez nich wzorzec jest identyczny z wzorcem owczarka niemieckiego FCI.
Jedynie w Kanadzie Canadian Kennel Club (CKC) nadal uznawał maść białą.
W Kanadzie i USA w rodowodach nadal pojawia się rasa owczarek niemiecki barwy białej pokazywany na wystawach klubowych. We wczesnych latach 70-tych sprowadzono z USA psa tej rasy do Szwajcarii, samiec LOBO, urodzony 5 marca 1966 rokua wiec przed zamknięciem księgi dla białego koloru jest uznawany za protoplastę hodowli białego owczarka w tym państwie. Potomków Lobo systematycznie rejestrowano w Swiss Stud Book (LOS) oraz inne białe owczarki sukcesywnie importowane ze Stanów i Kanady.
W 1984 do rodziny Państwa Epprecht z Kantonu przybłąkała się biała suka, zakochali się w tym psiaku, jednak po 3 latach suczka odeszła. Chcieli mieć ponownie tak wspaniałego psa i sprowadzili z Holandii 9 tygodniową suczkę: Mire van Eekeren. Przez długi czas białe owczarki hodowano bez zachowania jednolitego eksterieru. Dopiero właśnie rodzina Epprechtów zdecydowała się na założenie klubu, którego celem stałaby się hodowla białych owczarków w jednym typie, organizacja ta została nazwana: Szwajcarskim Towarzystwem Owczarków Białych, a w 1989 roku wpisano ją do rejestru handlowego, zaś w 1991 uznano jako klub rasy Szwajcarskiego Towarzystwa Kynologicznego.. Towarzystwo Owczarków białych opracowało tymczasowy wzorzec, który 1.06.1991 roku został zatwierdzony przez SKG, a celem obydwu organizacji stało się doprowadzenie do uznania białego owczarka jako samodzielnej rasy psów na skalę międzynarodową
W 1997 FCI (Międzynarodowa Federacja Kynologiczna) uznała te owczarki jako samodzielną rasę pod nazwą BIAŁY OWCZAREK KANADYJSKO-AMERYKAŃSKI, jednak do rejestru została wpisana dopiero 1 stycznia 2003 roku pod numerem 347 i nadano jej oficjalną nazwę: BIAŁY OWCZAREK SZWAJCARSKI. Od tego momentu mogą być one wystawiane na wystawach psów rasowych we wszystkich państwach członkowskich oraz stowarzyszonych z FCI.
Zarówno odmiana długowłosa jak i krótkowłosa występuje na jednym ringu, obydwie w takim samym stopniu są akceptowane. Obecnie Biały Owczarek Szwajcarski coraz bardziej odbiega od swojego protoplasty Owczarka Niemieckiego, przez lata selekcji w Kanadzie różni się zarówno pod względem charakteru jak i budowy ciała.
Zdrowie i charakter:
Pod względem zdrowia białe owczarki szwajcarskie należy traktować tak samo z pieczołowitą troską jak i owczarki niemieckie. Obydwie rasy narażone są na dysplazję (jak wszystkie duże rasy) i mimo, ze BOSy nie są objęte obowiązkowymi badaniami w tym kierunku, należy je prześwietlać i odpowiednio również pod tym kątem (nie tylko eksterieru) dobierać egzemplarze do dalszej hodowli. Pierwszy rok życia owczarka jest szczególnie ważny, należy podawać preparaty wapniowe oraz wzmacniające stawy (nawet jeśli karmimy tylko sucha karmą), im więcej uwagi i wysiłku poświęcimy w tym okresie, tym większe szanse, ze szczenię wyrośnie na silnego i dobrze zbudowanego psa.
Jako, że BOSy nie są jeszcze w pełni uznaną rasą (nie mają prawa uzyskiwania tytułu CACIB-czyli wniosku na Międzynarodowego Championa, mogą zaś uzyskiwać championaty poszczególnych państw na pełnych prawach) należy także zwracać uwagę przy hodowli rasy na charakter. Białasy powinny zwłaszcza w okresie młodzieńczym uczęszczać na tresurę, aby poznawać inne psy, nowe sytuacje i vice versa - by właściciel mógł lepiej poznać swoje zwierzę i wiedzieć jak zachowuje się w danym otoczeniu. Owczarki, zarówno szwajcary, jak i niemieckie potrafią być lękliwe i należy od szczenięcia poświęcać dużo uwagi ich socjalizacji (jeśli mieszkamy na wsi - jeździć z nimi do miasta i odwrotnie), nie wybierać do dalszego rozrodu osobników strachliwych i agresywnych.
Ewa Stolarska
WORTAL PSY24.PL
