Zasady naboru psów do służby

Jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej pozyskują psy do służby z przeznaczeniem do szkolenia i zdobycia kwalifikacji w zakresie ratownictwa ludzi według ściśle określonej specjalizacji.

Pozyskiwanie psów przez PSP może być dokonane na zasadzie:

• Zakupu psa ze środków budżetowych PSP;

• Zawarcia kontraktu pomiędzy PSP a funkcjonariuszem PSP dotyczącym oddania do dyspozycji PSP psa stanowiącego własność funkcjonariusza na czas określony kontraktem.

Dokumentem stwierdzającym pochodzenie psa i zgodność z zasadami (FCI) jest metryka wystawiona przez związek kynologiczny, uprawniająca do otrzymania rodowodu.
Psy mogą być nabywane w Polsce lub zagranicą zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie.
Psy należy nabywać w wieku od 7 do 10 tygodni. Wskazana jest dolna granica wieku.
Pies przewidziany do zakupu musi posiadać tatuaż wg norm Związku Kynologicznego. Psy należy nabywać u hodowców zrzeszonych w Związku Kynologicznym.
Przed zakupem psa należy zasięgnąć opinii o hodowcy w Związku Kynologicznym. Nie należy nabywać psów z tak zwanych hodowli "kojcowych".
Należy dążyć do stworzenia listy hodowli zalecanych do zakupu psa przeznaczonego do pracy ratowniczej.
Zakup psa przeprowadza zespół w składzie:

• dowódca grupy poszukiwawczo-ratowniczej lub jego zastępca,

• szef wyszkolenia psów ratowniczych grupy,

• wyznaczony przewodnik psa.

Przed zakupem należy przeprowadzić test charakteru psa wg Campbella.
Zakup psa przez Państwową Straż Pożarną musi być udokumentowany umową kupna- sprzedaży. Z czynności zakupu psa sporządza się protokół.
Przewodnik psa jest odpowiedzialny za przestrzeganie zaleceń weterynaryjnych dotyczących szczepień ochronnych, diety oraz zasad kwarantanny. Po zakończeniu 14-to dniowego okresu rękojmi hodowcy, pies zakupiony przez PSP wpisany zostaje w stan majątkowy PSP. Od dnia zakupu PSP przejmuje obowiązki utrzymania psa.

Psy służbowe kontraktowe

Jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej mogą pozyskiwać do służby w charakterze psów ratowniczych zwierzęta stanowiące prywatną własność funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej.
Psy o których mowa powyżej pozyskiwane są na podstawie kontraktu opartego o umowę cywilno-prawną.
Zawarcie kontraktu nie narusza praw własności w stosunku do kontraktowanego psa. Kontrakty mogą być zawierane na okres:

• 5 lat;

• 3 lata;

• 1 roku

Przewodnika-właściciela psa kontraktowego w okresie trwania kontraktu obowiązują takie same obowiązki i uprawnienia z tytułu pełnionej funkcji co przewodnika psa zakupionego z budżetu PSP.
Służbowemu psu kontraktowemu w okresie trwania kontraktu przysługują te same normy dotyczące utrzymania, wyżywienia, szkolenia, wyposażenia oraz opieki lekarskiej co psu zakupionemu z budżetu.
Pies pozyskany przez PSP na zasadzie kontraktu włączany jest w limit etatowy psów ratowniczych określony dla danej grupy poszukiwawczo-ratowniczej.
Na podstawie kontraktu PSP może pozyskiwać psy w wieku od 6-ciu miesięcy do 5 lat. Przekroczenie górnej granicy wieku wymaga indywidualnego rozpatrzenia pod względem stanu zdrowotnego, kondycji fizycznej, poziomu motywacji do pracy oraz aktualnych kwalifikacji ratowniczych.
Przed zawarciem kontraktu pies poddany jest testom przydatności do pracy ratowniczej w zakresie odpowiadającym wiekowi psa:

• psy w wieku 6-18 m-cy - test predyspozycji do szkolenia poszukiwawczego;

• psy w wieku 18 m-cy do 5 lat - egzamin kwalifikacyjny gruzowiskowego psa poszukiwawczego I-go stopnia.

Testy przydatności powinny być przeprowadzane w oparciu o wyznaczony ośrodek szkolenia Państwowej Straży Pożarnej. Testy lub certyfikaty innych instytucji i organizacji nie są honorowane. Z przeprowadzonych testów oraz egzaminów sporządza się protokół.
Wobec psów kontraktowych pozyskiwanych w wieku 6-18 m-cy obowiązują takie same normy rasowości jak dla psów nabywanych z budżetu PSP. Do psów w wieku 18 m-cy do 5 lat normy i wymóg rasowości nie ma zastosowania.
Kontrakt dotyczący pozyskania psa na etat PSP może zostać przedłużony pod warunkiem uzyskania pozytywnej opinii o zespole przewodnik-pies za okres trwania dotychczasowego kontraktu oraz spełnienia przez psa wymaganych norm kwalifikacyjnych. Kontrakty przedłużające można zawierać na okres 1 roku lub 3 lat.
Decyzję o włączeniu na etat służbowy w PSP psa w oparciu o kontrakt oraz o jego przedłużeniu podejmuje komendant wojewódzki PSP, na wniosek dowódcy GPR, po pozytywnym spełnieniu wymogów testowych.
Po wygaśnięciu kontraktu PSP nie ponosi zobowiązań wobec psa oraz wobec funkcjonariusza-właściciela z tytułu pełnienia przez niego funkcji przewodnika psa ratowniczego.
Jeżeli w czasie trwania kontraktu pies ulegnie wypadkowi w toku prowadzonych działań ratowniczych lub szkoleniowych a okres leczenia i rehabilitacji wykracza poza okres trwania kontraktu i obligatoryjnego z tego tytułu ubezpieczenia, PSP przejmuje finansowanie tego leczenia do momentu przywrócenia u psa maksymalnej sprawności odniesionej do stanu sprzed wypadku lub choroby, adekwatnej do doznanego urazu lub choroby.
Jeżeli w okresie trwania kontraktu pies ulegnie urazowi lub chorobie będącymi przyczyną jego śmierci a okoliczności zdarzenia będą uprawniały do wypłacenia kwoty ubezpieczenia przez zakład ubezpieczeń, całość kwoty otrzymuje funkcjonariusz PSP będący właścicielem psa. Zasada ta obowiązuje także w wypadku gdy zgon psa nastąpi po wygaśnięciu zawartego kontraktu.
Rozwiązanie kontraktu przed upłynięciem terminu jego zawarcia może wystąpić z następujących przyczyn:

• usunięcia ze służby funkcjonariusza-przewodnika;

• przeniesienia służbowego do innej jednostki organizacyjnej Państwowej Straży Pożarnej;

• rozwiązaniu umowy o pracę pomiędzy PSP a funkcjonariuszem-przewodnikiem;

• nie spełniania przez psa kontraktowego lub jego przewodnika-właściciela obowiązujących norm i wymagań wyszkolenia i kwalifikacji;

• trwałej utraty przez psa sprawności fizycznej lub norm poziomu zdrowia w zakresie mającym wpływ na poziom wykonywania przez psa czynności służbowych i ratowniczych;

• nie wywiązywania się funkcjonariusza z obowiązków wynikających z faktu pełnienia funkcji przewodnika psa;

• na wniosek przewodnika w przypadku nie wypełniania przez PSP zobowiązań wynikających z zawartego kontraktu;

• w przypadku śmierci psa.

Decyzję o przerwaniu trwającego kontraktu podejmuje komendant wojewódzki PSP, na wniosek dowódcy GPR lub przewodnika psa. Przy składaniu wniosków obowiązuje zachowanie drogi służbowej oraz wyczerpujące umotywowanie wniosku.

Predyspozycje psa, rasy psów

Państwowa Straż Pożarna wykorzystuje w akcjach ratowniczych psy, zwane "psami ratowniczymi". Psy ratownicze wybiera się wyłącznie spośród ras zarejestrowanych w Międzynarodowej Federacji Kynologicznej (FCI).
Ustalono następujące rasy psów, które mogą być szkolone jako psy ratownicze:

• labrador retriever;

• golden retriever;

• flat coated retriever;

• owczarek niemiecki;

• owczarek belgijski groenendael;

• owczarek belgijski tervuerren;

• owczarek belgijski malinois;

• owczarek szkocki collie;

• border collie;

• seter szkocki Gordon;

• airedale terrier;

• hovawart;

• sznaucer średni;

• sznaucer olbrzym;

• springer spaniel;

• foxterier;

• terier walijski;

• terier irlandzki;

• owczarek szetlandzki (sheltie).

Psy ratownicze muszą spełniać następujące warunki:

• dorosłe osobniki wymienione w punkcie 1-15 muszą mieścić się w granicach wymiarów: wzrost: 50-70 cm, waga: 15-45 kg;

• posiadać tatuaż według norm Polskiego Związku Kynologicznego;

• posiadać metrykę wystawioną przez związek kynologiczny.

W przypadku stwierdzenia indywidualnych wrodzonych predyspozycji psa do pracy ratowniczej Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej może wyrazić zgodę na zakup i szkolenie psa innej rasy niż wyżej wymienione.

Wybór szczenięcia - test Campbella

Test charakteru szczenięcia według Campbella stosowany jest podczas wyboru szczenięcia przy zakupie w hodowli.
Test zawiera pięć ćwiczeń wykonywanych w ciągu kilku minut, łatwych w interpretacji i dostarczających cennych wskazówek do określenia zasadniczego usposobienia szczeniaka, pod warunkiem, że wskazówki podane przez Campbella będą skrupulatnie przestrzegane.

Warunki testowania:

• osoba przeprowadzająca test musi być absolutnie obca dla szczeniaka. Potencjalny nabywca jest do tej roli najlepszy,

• szczeniak powinien mieć 7 tygodni. Jest to wiek, w którym na ogół kończy się pobyt w hodowli,

• osoba testująca powinna być sama i przeprowadzać próby w miejscu spokojnym, nieznanym szczenięciu i możliwie pozbawionym okoliczności odwracających uwagę, jak hałas, atrakcyjne przedmioty itp. Szczenięta należy zabierać do testowania pojedynczo,

• szczenię musi być traktowane delikatnie, bez zachęcania lub nagany. Należy unikać mówienia,

• jeżeli testujemy kilka szczeniąt, a jedno z nich załatwiło potrzeby fizjologiczne w miejscu testowania, należy oczyścić teren przed przyniesieniem następnego szczeniaka.

Sposób testowania:

Ćwiczenie 1. Sprawdzenie zainteresowania socjalnego.
Wybieramy dowolne miejsce i w jego środku delikatnie kładziemy szczeniaka, po czym oddalamy się kilka metrów w stronę przeciwną do tej, z której przyszliśmy. Klękamy i usiłujemy przywołać psa lekko klaszcząc w ręce. Oczekujemy, czy szczeniak przyjdzie do nas. To nam umożliwi poznanie jego zmysłu socjalnego i wyciągnięcie wniosków dotyczących jego natury bardziej lub mniej ufnej lub niezależnej.

Ćwiczenie 2. Sprawdzenie zdolności posłuszeństwa (postępowania za człowiekiem).
Stojąc blisko przy szczeniaku, zaczynamy oddalać się normalnym krokiem. Reakcje szczeniaka ukażą wyraźnie jego większą lub mniejszą zdolność do towarzyszenia. Jeśli w ogóle nie pójdzie za nami, jest bardzo niezależny. Upewnić się tylko należy, czy szczeniak dobrze widział nas oddalających się.

Ćwiczenie 3. Sprawdzenie reakcji na dominację przez przymus.
Kucamy, kładziemy szczenię delikatnie na ziemi, przewracamy je na plecy. Przytrzymujemy je ręką trzymaną na klatce piersiowej przez 30 sekund. Szczenię może się dziko bronić, piszczeć, wpadać we wściekłość, szamotać się i kąsać lub uspokaja się i liże ręce. Jego reakcja wskazuje na akceptację lub odmowę uznania naszego autorytetu: odruch aktywny-obronny lub odruch pasywny-tchórzliwy.

Ćwiczenie 4. Sprawdzenie reakcji dominacji socjalnej.
Kucamy obok leżącego szczeniaka i przez 30 sekund głaszczemy go delikatnie od szczytu czaszki wzdłuż szyi i pleców. Można go ewentualnie nacisnąć, aby pozostał w tej pozycji. Zachowanie szczeniaka przy pieszczotach wskazuje jego akceptację (lub nie) naszej dominacji. Szczeniak silnie dominujący usiłuje gryźć, warczy lub skacze na nas. Pies niezależny, samodzielny, zadowoli się oswobodzeniem od nas.

Ćwiczenie 5. Sprawdzenie reakcji na dominacje przez podniesienie.
Podnosimy delikatnie szczeniaka dwoma rękami splecionymi pod jego mostkiem, tak żeby nie dotykał ziemi. Trzymamy go tak przez 30 sekund. Obserwujemy jego akceptację (lub nie) zaistniałej sytuacji.

Na zakończenie ćwiczeń testowych należy szczeniaka pogłaskać i pochwalić niezależnie od wyniku testów. Następnie oddajemy go matce.

Tabela testów dla szczeniąt:

ad. 1. Zainteresowanie socjalne

• Idzie od razu, wprost, skacze podgryza

dd

• Idzie od razu, wprost, daje łapę  

d

• Idzie wprost, ogon podkulony

s

• Idzie z wahaniem, ogon podkulony   

ss

• Nie idzie  

i

ad. 2. Sprawdzian zdolności posłuszeństwa

• Idzie wprost za naszą nogą, podgryza 

dd

• Idzie wprost za nogą

d

• Idzie wprost, ogon podkulony   

s

• Idzie, wahając się

ss

• Nie postępuje za nami, idzie w swoją stronę

i

ad. 3. Dominacja przez przymus

• Broni się dziko, gryzie

dd

• Broni się dziko, bez gryzieni 

d

• Broni się dziko, później uspokaja się   

s

• Nie broni się, liże ręce

ss

ad. 4. Dominacja socjalna

• Skacze, daje łapę, gryzie, warczy

dd

• Skacze, daje łapę

d

• Zwija się, liże ręce   

s

• Przewraca się na plecy, liże ręce  

ss

• Odchodzi i trzyma się z daleka   

i

ad. 5. Dominacja przez podniesienie

• Broni się dziko, gryzie, warczy   

dd

• Broni się dość mocno  

d

• Broni się, następnie się uspokaja, liże ręce 

s

• Nie broni się, liże ręce   

ss

Interpretacja:

Należy obliczyć według tabeli sumę wszystkich dd, d, s, ss, i, a następnie sklasyfikować szczenięta wg Campbella w pięciu głównych kategoriach.

Kategoria I. Dwa lub więcej "dd", w przewadze "d"
Pies dominujący, agresywny. Może gryźć i reagować brutalnie, jeśli będzie wychowywany szorstko i niekonsekwentnie. Trzeba go traktować z czułością, konsekwentnie, nigdy nie należy go bić i drażnić się z nim. Nie nadaje się dla osób słabych, w starszym wieku, ani też tam, gdzie są małe dzieci. Będzie to doskonały pies obronny, dla dorosłych silnych ludzi, pod warunkiem, że jego pan poprowadzi go "żelazną ręką" ale w "aksamitnych rękawiczkach". Wychowanie tego psa będzie wymagało dużo cierpliwości, bez stosowania kar fizycznych!
Pies nie nadający się do szkolenia ratowniczego!

Kategoria II. Trzy lub więcej "d"
Pies dominujący i ekstrawertyk (okazujący uczucia na zewnątrz). Ma tendencje do lojalnej dominacji, do "ubezpieczania". Jeżeli jest zbyt rozpieszczany, zezwala mu się na jego kaprysy, może stać się nie do zniesienia. Trzeba go wychowywać konsekwentnie, stanowczo, dosyć twardo. Ma wielkie zdolności do szkolenia i do pracy. Nie jest specjalnie wskazany dla dzieci. Prawidłowo wychowywany może osiągnąć bardzo dobre wyniki w szkoleniu i ratownictwie, wymaga jednak doświadczonego, konsekwentnego przewodnika. Nie zalecany dla początkujących.

Kategoria III. Trzy lub więcej "s"
Pies zrównoważony, ani zbyt uległy, ani agresywny. Nie przewrażliwiony Doskonale adaptuje się we wszystkich środowiskach, dobrze znosi zmiany. Doskonały dla dzieci i osób starszych. Bardzo dobry do szkolenia i ratownictwa. Zalecany przewodnikom o mniejszym doświadczeniu.

Kategoria IV. Dwa lub więcej "ss"
Pies uległy, posłuszny. Jest bardzo czuły, wrażliwy. Żeby pozyskać jego zaufanie, nie trzeba mu skąpić pochwał ani uczucia. Szczególnie wrażliwy na napomnienia, jest w stanie ugryźć ze strachu, jeżeli znajdzie się w sytuacji bez możliwości ucieczki w zasadzie przyjazny dzieciom. Niewskazany do szkolenia ratowniczego. Wymaga bardzo doświadczonego, delikatnego i cierpliwego przewodnika.

Kategoria V. Dwa "ss", oraz "i" w dominacji socjalnej
Pies będzie miał nieprzewidziane reakcje. Jeżeli w tabeli występuje również "dd" lub "d", pies taki może atakować ze strachu, zwłaszcza gdy się karze. Jeżeli w tabeli jest więcej niż dwa "ss" lub "i" najlżejszy uraz może go przestraszyć.
Całkowicie nie nadaje się do szkolenia i ratownictwa!

http://www.grspoznan.pl/