Dlaczego pies szczeka?

Szczekanie to dla psów jeden z wielu sposobów na wyrażanie swoich emocji. Towarzyszyć mu mogą: piszczenie, skomlenie, wycie lub warczenie. Kiedy jednak szczekanie jest zbyt częste, zbyt głośne lub pojawia się w niewłaściwym czasie, staje się problemem, jeśli nie dla psa to dla ludzi żyjących w jego otoczeniu.

Skłonność do szczekania jest określona genetycznie oraz środowiskowo. Szczekanie może być wyuczone na bazie doświadczeń, np. pies szczeknął raz, odruchowo, na widok nagle pojawiającej się osoby i zobaczył, że ta zatrzymała się lub odskoczyła. Teraz pies wie, że dzięki szczekaniu, może zatrzymać lub zmusić do odwrotu podejrzaną osobę. Innym razem, w nudny dzień pies zauważył, że dzięki szczekaniu właściciel zwraca na niego uwagę patrząc się lub nawet mówiąc.

Dla właściwego zdiagnozowania problemu, musimy dowiedzieć się jakie są okoliczności wywołujące szczekanie u psa. Posłuży temu kilka prostych pytań:

• Kiedy pies szczeka? W nocy? Gdy zostaje sam? Podczas burzy?

• Gdzie pies szczeka? Na zewnątrz? W samochodzie? W domu? Na spacerach?

• Kiedy zaczęło się szczekanie? Od szczeniaka? Po przeprowadzce? Po powrocie z wakacji?

• Czy szczekanie jest powiązane z obecnością, lub nieobecnością człowieka?

• Czy pies szczeka patrząc się na coś konkretnego? Na osobę, rzecz, zwierzę? Bez znaczenia?

Istotną informacją jest także ta, czy i jak właściciel reagował na szczekanie i jakie przynosiło to rezultaty. Jestem daleka od szufladkowania zachowań psów, ponieważ jak już to powtarzałam wiele razy, każdy pies jest inny. Czasami jednak przydaje się pewne uporządkowanie i opisanie pewnych najczęściej występujących sytuacji, w których psy szczekają. Oto one:

1. Szczekanie dla zwrócenia na siebie uwagi: „Czy ktokolwiek może się mną zająć?”

2. Szczekanie w obronie terytorium: „Uciekaj stąd, to moje miejsce!”

3. Szczekanie z nudów: „Nie mam się czym zająć. Szczekanie to jedyne co mogę zrobić!”

4. Szczekanie ze strachu: „Boję się. Proszę odejdź jak najdalej!”

5. Szczekanie z rozbawienia: „Czy potrzeba mi powodu? Ja po prostu świetnie się bawię!”

6. Szczekanie z tęsknoty: „Nie zostawiaj mnie, wróć do mnie!”

Każda z wyliczonych sytuacji przedstawia odrębny problem. Inaczej zachowuje się pies i inaczej brzmi szczekanie. Może być jednak tak, że prawdziwy problem leży gdzieś głębiej, powodując narastający stres, który objawia się zachowaniami pasującymi do kilku z wymienionych sytuacji.

1. Szczekanie dla zwrócenia na siebie uwagi.

Dla tego psa liczy się ktokolwiek, kto zwróci na niego uwagę. Nie zależy mu na konkretnej osobie. Jest to pies bardzo socjalny, lubiący przebywać w towarzystwie ludzi i być przez nich zauważany. Właśnie dlatego w momencie, gdy zostaje sam lub kiedy ludzie przestają się nim zajmować robi wszystko co w jego mniemaniu może zwrócić na niego uwagę. Szczekanie tego typu jest zazwyczaj wysokie, wręcz piskliwe, przerywane nasłuchiwaniem czy ktoś się nie zbliża lub wyczekiwaniem na reakcję człowieka. Zamiast szczekania, pies może np. obgryzać meble, czy niszczyć różne przedmioty.

Zachowanie to wyciszy się, jeśli zapewnimy psu dostateczną ilość ruchu, szczególnie przed zostawieniem go samego w domu. Bardzo dobre jest bieganie przy rowerze, czy długi spacer. Nie powinniśmy także przed zostawieniem go samemu sobie, bawić się z nim, ponieważ tym silniej odczuje on nagłe opuszczenie go. Ważną zasadą jest także abyśmy nie zwracali na psa uwagi, jeśli on tego usilnie pragnie i zajmowali się nim tylko gdy jest grzeczny.

2. Szczekanie w obronie terytorium.

Pies w tym przypadku szczeka na każdy obiekt naruszający jego terytorium. Sytuacją wywołującą szczekanie może być próba wejścia na posesję, do domu lub zbytnie zbliżenie się do miejsca, gdzie pies odpoczywa. Szczekanie ma niskie brzmienie, jest krótkie, przerywane i często poprzedza je warczenie. Pies broniący siebie lub otoczenie może zaatakować, jeśli nie zareagujemy na jego ostrzegawcze szczekanie.

Jeśli chcemy oduczyć psa tego zachowania, nie zostawiajmy go luzem samego na podwórku. Podczas naszej nieobecności, a także w nocy, pies zamknięty w domu lub w swoim kojcu nie będzie czuł odpowiedzialności pilnowania podwórka i większość czasu powinien przespać.

3. Szczekanie z nudów. Ten typ psa można porównać do czajnika z gotującą się wodą: gdy ciśnienie jest za wysokie, czajnik zaczyna gwizdać. Znudzony pies, który nie ma możliwości rozładowania swojej energii, zaczyna szczekać, obgryzać przedmioty, drapać, kopać lub robić cokolwiek innego co da mu ulgę. Szczekanie takiego psa jest przeważnie monotonne, od czasu do czasu przerywane wyciem.

Wyjściem z sytuacji jest znalezienie psu zajęcia, zmęczenie go na spacerze, a także zostawienie psu zabawek i gryzaków.

4. Szczekanie ze strachu.

Pies w tym przypadku szczeka na każdy obiekt przekraczający strefę bezpieczeństwa wokół psa. Pies szczekaniem chce odstraszyć wroga, ale w momencie, gdy ten nie zareaguje na ostrzeżenie, pies wpada w panikę. Szczekanie takiego psa jest przeważnie bardzo głośne, zawodzące. Najczęstszą reakcją jest wycofanie się psa i ponowne szczekanie z odległości. Pies może także podbiec za oddalającym się obiektem, ale po chwili wróci w bezpieczne miejsce.

Zachowanie to możemy wyciszyć, jeśli będziemy na nie reagować szybko i ze spokojem. W momencie gdy pies szczeknie, powinniśmy go skorygować szybkim, ale lekkim pociągnięciem za smycz lub linkę (jeśli pies szczeka na spacerze) albo krzyknięciem na psa, tak aby odwrócić jego uwagę. Jeśli pies przestanie szczekać i do tego spojrzy się na nas, powinien dostać od nas nagrodę.

5. Szczekanie z rozbawienia.

Ten pies ma bardzo dużo energii i entuzjazmu, nad którymi trudno mu zapanować. Skakanie, bieganie, machanie ogonem czy robienie kółek wokół siebie to niewystarczający dla niego sposób na okazanie swojego dobrego humoru. Pies ten łatwo zapala się do zabawy, szczególnie jeśli chodzi o ganianie szybko poruszających się obiektów. Interesują go rzeczy, które większość psów ignoruje, dlatego bardzo często tego typu psy podnoszą alarm na nawet najcichszy dźwięk z otoczenia, szczególnie jeśli może on kojarzyć się z dobrą zabawą.

Dla takiego psa najlepszym rodzajem aktywności będzie długi, monotonny spacer lub bieganie przy rowerze, aby pies zmęczył się, ale jednocześnie wyciszył. Zabawy z innymi psami tylko go nakręcą i zawsze będzie ich za mało.

6. Szczekanie z tęsknoty.

Szczekanie ze stresu związanego z samotnością różni się zasadniczo od szczekania dla zwrócenia na siebie uwagi. Problem ten dotyczy psów zbytnio przywiązanych do jednego człowieka. Ponieważ pies ten jest uzależniony od jednej osoby, obecność innych nie przynosi mu większej ulgi. Szczekaniu mogą towarzyszyć bieganie w kółko, niszczenie, nadmierne ślinienie się, drgawki oraz wycie w kierunku miejsca, gdzie pies po raz ostatni widział swoją ukochaną osobę.

Takie zachowanie przeważnie jest skutkiem zaniedbań w okresie socjalizacji psa. Pies nie nauczył się samodzielności i ma zaburzone poczucie bezpieczeństwa. Jego problem można rozwiązać opracowując dla psa terapię behawioralną w formie różnych ćwiczeń, zwiększających u psa wiarę w siebie.

Każda z omówionych sytuacji obrazuje inny typ osobowości psa, więc pomoc w rozwiązaniu jego problemu powinna zawsze brać to pod uwagę. Z pewnością pomocny będzie trener lub behawiorysta, który określi dokładnie charakter psa i sposób postępowania z nim. Właściciel nie zawsze potrafi właściwie zinterpretować zachowania swojego pupilka, gdyż jest z nim związany emocjonalnie i nie umie być obiektywny. Często wystarczy jedna wizyta trenera, aby właściciel inaczej spojrzał na swojego psa i nauczył się poprawnie z nim postępować.

Agnieszka Nojszewska
Instruktor szkolenia psów
Dobry Pies - Akademia Porozumiewania się ze Zwierzętami
www.dobrypies.pl