Agresja u psów – fakty i mity

O psach agresywnych słyszymy często, zbyt często. Czy jednak rozumiemy co znaczy słowo agresja? Agresja to zachowanie agonistyczne, instynktowne, będące reakcją na innego osobnika w trakcie konfrontacji. Pierwszym faktem jest więc to, że podstawy agresji są naturalne i agresja, podobnie jak ucieczka, groźba czy uległość, pomaga zwierzęciu przetrwać sytuacje zagrażające jego zdrowiu lub życiu. Wybór reakcji zależy od przeprowadzonej przez psa oceny poziomu zagrożenia.

I tutaj sprawa się komplikuje...

To, czy pies uzna daną sytuację jako zagrożenie, zależy od ogromnej ilości czynników a w szczególności: genetycznego dziedzictwa psa, jego doświadczeń z pierwszych miesięcy życia, chorób i urazów oraz bardzo ważnej kwestii, czyli indywidualnych cech osobowościowych psa. Mitem jaki staram się zawsze obalać jest określenie “rasa agresywna”. Fakty mówią natomiast , że agresja występuje u psów każdej rasy i nieprawdą jest, że wszystkie osobniki danej rasy są agresywne. Tylko w 20% agresja zależy od genów a aż 80% to kwestia wychowania i doświadczeń życiowych psa.

Agresja jest pojęciem bardzo złożonym. Rozróżniamy wiele jej rodzajów w zależności od sytuacji, w której się objawia. Dla nas pies po prostu gryzie i to najczęściej „bez powodu”. Z punktu widzenia psa powód jest zawsze i może nim być np. przejście koło legowiska, którego pilnuje (agresja terytorialna). Spojrzenie psu prosto w oczy lub dłuższe wpatrywanie się w niego mogą być odebrane jako wyzwanie do konfrontacji (agresja dominacyjna). Częstą przyczyną ugryzień jest także pogłaskanie psa po głowie, co zwierzę nie zawsze odbiera jako sygnał przyjaźni, ale np. jako chęć dominacji nad nim i po prostu nas się wystraszy (agresja ze strachu). Czasami ugryzienie może być rzeczywiście dosyć nieoczekiwane, np. idziemy z psem na smyczy a on rzuca się na innego psa, przechodzącego obok. Reagujemy szarpnięciem smyczą a pies odwraca się i gryzie nas w rękę (agresja przemieszczona). Problem zaczyna się kiedy zachowania agresywne są nieprzewidywalne, pogłębiają się i stają się coraz częstsze.

Dla określenia wagi problemu i poziomu zagrożenia ze strony psa, potrzebna jest dokłada analiza zachowań agresywnych, okoliczności ich wystąpienia oraz ich konsekwencji i określenie rodzaju agresji. Dopiero po takiej, dokładnej diagnozie możliwe jest udzielenie odpowiednich porad i zaproponowanie szkolenia, leczenia lub terapii. Niezrozumienie przyczyn zachowań agresywnych u psów to największy problem trapiący właścicieli psów. Każdy przypadek jest wyjątkowy, mniej lub bardziej poważny, czy złożony.

Prozaicznym powodem agresji może być choroba lub uraz, który narusza równowagę psycho-fizyczną psa i zmienia jego zachowanie nawet z dnia na dzień. Jeśli diagnoza jest szybka a przyczyna uleczalna, agresja znika wraz z ustąpieniem objawów chorobowych. Jeśli przyczyną agresji są problemy osobowościowe wynikające np. z zaburzeń w socjalizacji, terapia psa może trwać miesiącami. Są także przypadki, w których mimo szczerych chęci człowieka, nie daje się wyleczyć psa. Biorąc pod wagę wysokie niebezpieczeństwo ugryzienia oraz niską jakość życia psa wynikającą z ograniczeń, jakimi musi być poddany aby zagrożenia nie stwarzał, najlepszym wyjściem jest humanitarna eutanazja.

Czasami wystarczy jednak, aby właściciel zamiast reagować nerwowo i ostro, starał się unikać sytuacji, w których jego pies reaguje agresywnie, jednocześnie będąc spokojnym, asertywnym oraz konsekwentnym. Pies z czasem zrozumie, że nasze zachowanie nie jest dla niego zagrożeniem, ani wyzwaniem i zacznie reagować spokojniej.

Agnieszka Nojszewska

Instruktor szkolenia psów  Dobry Pies - Akademia Porozumiewania się ze Zwierzętami
www.dobrypies.pl