Zapalenie pęcherza moczowego u psów i kotów

Zapalenie pęcherza moczowego u psów i kotów najczęściej ma pochodzenie bakteryjne, rzadziej spotkać się można z zapaleniem grzybiczym lub pasożytniczym.

Organizm wytworzył liczne mechanizmy zabezpieczające przed przedostawaniem się drobnoustrojów do pęcherza moczowego, jednak w pewnych okolicznościach mechanizmy te zawodzą i dochodzi do stanów zapalnych tego narządu.

Mechanizmy zabezpieczające

Częste, jednokierunkowe wydalanie moczu
Bariery ochronne błony śluzowej
Przeciwbakteryjne właściwości moczu

Przyczyny:

1. Bakterie

   • u psów bakteryjne zapalenie pęcherza moczowego jest jedną z najczęściej występujących chorób dolnych dróg moczowych. Z najczęściej stwierdzanych w badaniu bakteriologicznym bakterii wymienić należy E. coli (40-50% przypadków), gronkowce, paciorkowce, Proteus i Enterobacter.

   • U kotów poniżej 10 roku życia bakteryjne zapalenie pęcherza stwierdza się rzadko, zdecydowanie częściej występuje u kotów powyżej 10 roku życia, u których związane jest najczęściej z niewydolnościa nerek.

2. Grzyby - najczęściej stanowią wyłącznie zanieczyszczenie próbki w czasie pobierania. Możliwe jest zakażenie grzybicze u psów długotrwale leczonych antybiotykami, przy osłabieniu odporności lub przy grzybicach wielonarządowych.

3. Pasożyty - sporadycznie w moczu można znaleźć jaja pasożytów Dioctophyma renale (pasożyt nerek) lub niecienie z rodz. Capillaria.

Czynniki predysponujące:

• przesiadywanie na zimnym podłożu

• kamice pęcherza moczowego

• nowotwory pęcherza moczowego

• nietrzymanie moczu

• choroby prostaty

• zaburzenia hormonalne (np. nadczynność kory nadnerczy, cukrzyca, nadczynność tarczycy)

• spadek odporności

• zapalenia pochwy i macicy

• zapalenie nerek

• jatrogenne zapalenie pęcherza moczowego - np. w czasie cewnikowania, czy polekowe (np. po leku przeciwnowotworowym - cyklofosfamidzie)

Fot. 1 - Nowotwór pęcherza moczowego
- jedna z możliwych przyczyn stanów zapalnych

Objawy:

• krwiomocz

• bolesność przy oddawaniu moczu

• częste oddawanie moczu

• choroba może przebiegać bezobjawowo (zwłaszcza przy grzybiczym lub pasożytniczym zapaleniu pęcherza)

Rozpoznanie:

• badanie kliniczne - może nie wykazać nieprawidłowości

• badanie moczu - badania biochemiczne, ciężar właściwy, badanie bakteriologiczne i badanie osadu moczu

• badania krwi - w przypadku podejrzenia choroby ogólnoustrojowej

• Rtg, Usg - są bardzo ważne w ustaleniu pierwotnej przyczyny zapalenia pęcherza moczowego

Fot. 1 - Pobrany do badania krwisty mocz

Fot. 2 - Badanie osadu moczu

Uwaga! Do badania bakteriologicznego mocz należy pobrać przez cystocentezę (nakłucie pęcherza moczowego)

Postępowanie:

Podstawą leczenia jest zwalczanie drobnoustrojów (antybiotyki, leki przeciwgrzybicze, leki przeciwpasożytnicze) oraz leczenie choroby podstawowe (jeżeli taka występuje).

Przy zapaleniu bakteryjnym terapia antybiotykowa powinna trwać przynajmniej 2 tygodnie! Około 4-7 dni po rozpoczęciu leczenia należy wykonać kontrolne badanie moczu. Jeżeli dojdzie do nawrotu choroby, leczenie bezwzględnie powinno być poprzedzone badaniem bakteriologicznym moczu i powinno trwać minimum miesiąc. Kontrolne badanie bakteriologiczne moczu wykonuje się po 3-5 dniach od rozpoczęcia terapii i następnie kilka dni po zakończeniu podawania leków.

Uwaga! Leki przeciwbakteryjne (zwłaszcza w przypadku nawracających zapaleniach pęcherza) powinny być dobierane na podstawie antybiogramu (wrażliwość bakterii na dany lek).


Najczęściej stosowane chemioterapeutyki w leczeniu bakteryjnego zapalenia  pęcherza moczowego

Amoksycylina
Sulfonamidy z trimetoprimem
fluorochinilony
Cefalosporyny
Chloramfenikol
Ampicylina
Penicylina G
Tetracykliny
Gentamycyna
Nitrofurantoina

Maja Ingarden
http://therios.strefa.pl