Dysplazja stawów biodrowych - cz1 - podstawowe informacje dla właścicieli psów.

Definicja. Dysplazja - słowo pochodzenia greckiego. Termin dysplazja jest połączeniem dwóch słów greckich: plastόs – ukształtowany, ulepiony i dis: źle, ciężko. Zatem połączenie tych dwóch źródłowych znaczeń greckich oznacza coś źle (wadliwie) ukształtowane. Możliwe jest także wywiedzenie terminu od połączenia łacińskiego dis- oznaczające: lichy, wadliwy zły, z greckim plastόs. Zatem displastόs - dysplazja to nic innego jak wadliwe, złe, liche ukształtowanie. W przypadku nas interesującym, dysplazja stawów biodrowych oznacza wadliwe (złe, nieprawidłowe) ich ukształtowanie.
Termin dysplazja jest używany w medycynie ( i co oczywiste, w weterynarii, która jest częścią medycyny) do określania nieprawidłowości rozwojowych budowy tkanek i narządów mających charakter złożony (kompleksowy). Tak jest na przykład w wypadku siatkówki, skóry, stawów. Charakter kompleksowy oznacza , że o obrazie dysplazji stawów biodrowych decyduje nieprawidłowe ukształtowanie wielu elementów składających się na staw biodrowy,

Przyczyny. Dysplazja jest wieloskładnikową (kompleksową) chorobą dotyczącą w przeważającej mierze psów większych ras (choć zdarzają się przypadki tej choroby u psów ras małych) powodowaną przez czynniki genetyczne. Pomimo braku, jak dotąd, badań molekularnych ustalających mapę puli genowej odpowiedzialnej za powstawania zmian rozwojowych szkieletu psów określanego mianem dysplazji stawów biodrowych, to jednak panuje powszechna zgoda co do poligenowej (informacje zakodowane są w wielu genach) przyczyny choroby. Dysplazja stawów biodrowych jest chorobą rozwojową dotyczącą od 1,8% do 48,1% psów , zależnie od rasy. Najczęściej dotyczy obu stawów biodrowych, choć dysplazja jednostronna nie jest zjawiskiem nieznanym. Ocenia się, że w zależności od rasy, dysplazja jednostronna występuje u 3% do 30% psów z dysplazją stawów biodrowych. Dysplazja tylko lewego stawu biodrowego występuje u labradora retriwera, nowofunlanda, akity i golden retrievera a dysplazja tylko prawego stawu biodrowego u rottweilera.

Wskaźnik (indeks) dziedziczności choroby waha się od 0,2 do 0,6 zależnie od rasy i badanej populacji rasy oraz kraju, w którym takie badania przeprowadzono. Jest oczywiste, że ta informacja może być miarodajna jedynie wtedy, kiedy wszystkie osobniki danej rasy i populacji zostaną poddane diagnostyce w tym kierunku. Jeśli tak nie jest, to ta wartość nic nie oznacza lub jest jedynie informacją szacunkową a więc niepełną. Uważa się, w wielu wypadkach opinia ta została oparta na wynikach odpowiednich badań eksperymentalnych, że wiele czynników środowiskowych może modyfikować przebieg choroby. Zalicza się do nich: intensywne żywienie, nadpodaż wapnia w karmie, bardzo szybki wzrost.” Ocenia się, że czynniki środowiskowe mogą być odpowiedzialne za nasilenie ujawniających się stopniowo objawów choroby, co związane jest z postępującymi deformacjami ujawniającymi się stopniowo w okresie wzrostu szczeniąt.

Deformacje dotyczące stawów biodrowych mają negatywny wpływ na ich biomechanikę, co powoduje u części psów (u około 30 %) konieczność leczenia w ich późniejszym życiu.
Patogeneza ( przyczyny zmian chorobowych).

Podstawową przyczyną jest wadliwe ulokowanie panewek miednicy (lub jednej panewki), będące źródłem nieprawidłowego rozkładu sił działających na powierzchnie stawowe głowy kości udowej oraz panewki miednicy. Wszystkie późniejsze zmiany są spowodowane tym pierwotnym zaburzeniem

Im dalej do przodu lub do tyłu od optymalnego miejsca panewki są usytuowane, tym większe jest prawdopodobieństwo rozwinięcia się szeregu nieprawidłowości warunkujących późniejszy obraz objawów choroby u psów.

Poniżej na dwóch zdjęciach rentgenowskich utrwalony obraz zmian typowych dla dysplazji stawów biodrowych u psów. Ilustratywne porównanie typowych różnic zależnie od położenia panewek miednicy w stosunku do miejsca optymalnego. Różnica w położeniu panewek jest wyraźnie widoczna i nie wymaga wiedzy medycznej. Zdjęcie lewe – panewki położone nadmiernie ku tyłowi a na zdjęciu prawym – nadmiernie ku przodowi.
 

Jak to widać na powyższych zdjęciach, w zależności od zaprogramowanego genetycznie położenia panewek ( lub panewki w dysplazji jednostronnej), następuje odmiennie ukierunkowany rozwój procesów patologicznych powodujących odmienne utrudnienia biomechaniczne i różniące się objawy kliniczne.

Za możliwe przyczyny szczegółowe rozwoju zmian dotyczących stawów uważa się (podana kolejność nie stanowi o istotności danego objawu):

• opóźnione kostnienie głowy kości udowej;

• obniżoną koncentrację, będącego składnikiem mazi stawowej, kwasu hyaluronowego;

• zwiększony udział kolagenu typu trzeciego w tkankach stabilizujących staw (torebka stawowa, więzadło głowy kości udowej);

• pojawienie się osteochondrozy (zaburzenie kostnienia w rejonie chrząstek wzrostowych kości) zniekształcającej przebieg kostnienia, na której pojawienie się ma wpływ przekarmianie oraz nadmierna podaż wapnia w karmie szczeniąt;

• zwiększony lub zmniejszony kąt nachylenia szyjki i głowy kości udowej (zwiększony lub zmniejszony tak zwany kąt inklinacji);

• zwiększenie lub zmniejszenie kąta nachylenia przedniego szyjki i głowy kości udowej (zwiększony lub zmniejszony tak zwany kąt antewersji).

Adam Michał Janicki
http://www.wawervet.com.pl/