Cykl jajnikowy psów

Cykl jajnikowy suk

U suk w trakcie sezonu pojawia się tylko jeden cykl jajnikowy (zwierzęta sezonowo monoestralne). Kiedyś próbowano usystematyzować częstotliwość sezonów u suk w ciągu roku i zaliczano je do zwierząt diestralnych, jednakże duża różnorodność ras i zmienność długości anoestrus (3 - 7 miesięcy) nie pozwala na taką klasyfikację.

W przebiegu cyklu jajnikowego obserwuje się dwie fazy - fazę pęcherzykową (wzrostu pęcherzyków jajnikowych - tzw. folikularną) i fazę ciałka żółtego (lutealną). Fazę pęcherzykową dzieli się na proestrus i oestrus.

W proestrus, na skutek stymulacji FSH obserwuje się przedowulacyjną falę wzrostu pęcherzyków, które rozwijając się w różnej liczbie, prowadzą do stopniowego wzrostu poziomu estrogenów oraz zmian morfologicznych w obrębie narządów płciowych takich jak obrzęk sromu oraz błony śluzowej pochwy i macicy, pojawia się duża ilość krwistej wydzieliny (zwiększona przepuszczalność naczyń włosowatych błony śluzowej pochwy) zawierającej substancje pobudzające i zwabiające samce (feromony). Proestrus u dojrzałych suk trwa 2 - 15, średnio 9 dni. W końcowym etapie tej fazy dochodzi do wyrzutu (piku) LH, w wyniku czego rozpoczyna się produkcja progesteronu i po 72 - 96 godzinach dochodzi do owulacji. W oestrus obserwuje się wpływ zwiększającego się poziomu progesteronu, tj. stopniowe zmniejszenie obrzęku błony śluzowej (widoczne w waginoskopii zapadnięcie fałdów śluzówki i tworzenie się poprzecznych bruzd). Średni czas trwania oestrus u suk wynosi 9 dni, jednak w zależności od rasy i cech osobniczych może wynosić od 3 do 21 dni. Później rozwija się faza lutealna, którą dzieli się na metoestrus i diestrus. Niektórzy autorzy używają tych terminów zamiennie, jednakże omawiając cykl jajnikowy u suk rozróżnienie tych faz wydaje się być stosowne.

Metoestrus jest okresem, w trakcie którego rozwijają się ciałka żółte i rozpoczyna się produkcja progesteronu, który prowadzi do wyraźnych zmian w obrębie błony śluzowej macicy (u suk ok. 9 dni). W trakcie tej fazy następuje zapłodnienie komórki jajowej, transport zarodka przez jajowód do macicy i wstępny okres rozwoju ciąży. Diestrus jest zwany fazą międzyrujową, w trakcie której obserwuje się maksymalny poziom progesteronu (w tym okresie ciałka żółte są już dojrzałe). Macica jest przygotowana na utrzymanie i odżywianie ciąży. Pod koniec tej fazy dochodzi do regresji ciałka żółtego (ok. 55-70 dzień fazy lutealnej) i spadek poziomu progesteronu. W przypadku ciąży ten okres nakłada się na moment porodu. Liczba warstw, jak i kształt komórek nabłonka błony śluzowej pochwy jest uwarunkowana hormonalnie. Dlatego też wszelkie zmiany poziomu poszczególnych hormonów płciowych, zarówno fizjologiczne, jak i patologiczne prowadzą do pojawienia się charakterystycznych komórek. Ocena wymazu cytologicznego z pochwy skuteczną i tanią metodą obrazowania stanu funkcjonalnego narządów płciowych.

 

 

Faza cyklu jajnikowego Czas trwania Obraz hormonalny Obraz jajników Obraz narządów płciowych Zmiany zachowania
Pęcherzy-
kowa
Pro-
oestrus
3-10 dni
(śr. 5)
FSH stymuluje wzrost pęcherzyków, zwiększa się wydzielanie estrogenów; pod koniec tej fazy dochodzi do wyrzutu LH i wzrostu poziomu progesteronu (przed owulacją) Rozwój pęcherzyków jajnikowych Obrzęk sromu i błony śluzowej pochwy i macicy. Duża ilość krwistej wydzieliny. Brak akceptacji samca, obecność feromonów w wydzielinie zwiększa zainteresowanie samców
oestrus 2-15 dni
(śr. 9)
  Owulacja i ewentualne zapłodnienie komórek jajowych Stopniowe zmniejszenie obrzęku błony śluzowej pochwy  
Ciałka żółtego Met-
oestrus
~ 7 dni Dalszy wzrost poziomu progesteronu Rozwój ciałek żółtych Transport zarodków do macicy, gdy doszło do zapłodnienia Brak zainteresowania samcem
Di-
oestrus
55-65 dni Maksymalny poziom progesteronu, i stopniowy spadek w drugiej połowie fazy Dojrzałe ciałka żółte, pod koniec ich regresja Ciąża lub jej brak. Macica przygotowana na utrzymanie i odżywienie zarodka. Pod koniec fazy dochodzi do porodu. Przy braku ciąży faza trwa kilka dni dłużej. Pod koniec fazy suka szykuje gniazdo. Przy braku ciąży mogą pojawić się objawy laktomanii
Spokoju płciowego An-
oestrus
3-7m-cy Brak aktywności


Maja Ingarden
http://therios.strefa.pl

Zgłoś swój pomysł na artykuł

Więcej w tym dziale Zobacz wszystkie