Cykl jajnikowy psów

Cykl jajnikowy suk

U suk w trakcie sezonu pojawia się tylko jeden cykl jajnikowy (zwierzęta sezonowo monoestralne). Kiedyś próbowano usystematyzować częstotliwość sezonów u suk w ciągu roku i zaliczano je do zwierząt diestralnych, jednakże duża różnorodność ras i zmienność długości anoestrus (3 - 7 miesięcy) nie pozwala na taką klasyfikację.

W przebiegu cyklu jajnikowego obserwuje się dwie fazy - fazę pęcherzykową (wzrostu pęcherzyków jajnikowych - tzw. folikularną) i fazę ciałka żółtego (lutealną). Fazę pęcherzykową dzieli się na proestrus i oestrus.

W proestrus, na skutek stymulacji FSH obserwuje się przedowulacyjną falę wzrostu pęcherzyków, które rozwijając się w różnej liczbie, prowadzą do stopniowego wzrostu poziomu estrogenów oraz zmian morfologicznych w obrębie narządów płciowych takich jak obrzęk sromu oraz błony śluzowej pochwy i macicy, pojawia się duża ilość krwistej wydzieliny (zwiększona przepuszczalność naczyń włosowatych błony śluzowej pochwy) zawierającej substancje pobudzające i zwabiające samce (feromony). Proestrus u dojrzałych suk trwa 2 - 15, średnio 9 dni. W końcowym etapie tej fazy dochodzi do wyrzutu (piku) LH, w wyniku czego rozpoczyna się produkcja progesteronu i po 72 - 96 godzinach dochodzi do owulacji. W oestrus obserwuje się wpływ zwiększającego się poziomu progesteronu, tj. stopniowe zmniejszenie obrzęku błony śluzowej (widoczne w waginoskopii zapadnięcie fałdów śluzówki i tworzenie się poprzecznych bruzd). Średni czas trwania oestrus u suk wynosi 9 dni, jednak w zależności od rasy i cech osobniczych może wynosić od 3 do 21 dni. Później rozwija się faza lutealna, którą dzieli się na metoestrus i diestrus. Niektórzy autorzy używają tych terminów zamiennie, jednakże omawiając cykl jajnikowy u suk rozróżnienie tych faz wydaje się być stosowne.

Metoestrus jest okresem, w trakcie którego rozwijają się ciałka żółte i rozpoczyna się produkcja progesteronu, który prowadzi do wyraźnych zmian w obrębie błony śluzowej macicy (u suk ok. 9 dni). W trakcie tej fazy następuje zapłodnienie komórki jajowej, transport zarodka przez jajowód do macicy i wstępny okres rozwoju ciąży. Diestrus jest zwany fazą międzyrujową, w trakcie której obserwuje się maksymalny poziom progesteronu (w tym okresie ciałka żółte są już dojrzałe). Macica jest przygotowana na utrzymanie i odżywianie ciąży. Pod koniec tej fazy dochodzi do regresji ciałka żółtego (ok. 55-70 dzień fazy lutealnej) i spadek poziomu progesteronu. W przypadku ciąży ten okres nakłada się na moment porodu. Liczba warstw, jak i kształt komórek nabłonka błony śluzowej pochwy jest uwarunkowana hormonalnie. Dlatego też wszelkie zmiany poziomu poszczególnych hormonów płciowych, zarówno fizjologiczne, jak i patologiczne prowadzą do pojawienia się charakterystycznych komórek. Ocena wymazu cytologicznego z pochwy skuteczną i tanią metodą obrazowania stanu funkcjonalnego narządów płciowych.

Maja Ingarden
http://therios.strefa.pl