Antykoncepcja, sterylizacja psa

Antykoncepcja weterynaryjna to:

• zapobieganie nie planowanemu rozmnażaniu się zwierząt

• zapobieganie występowaniu objawów rui (cieczki) u samic

• hamowanie zachowań płciowych u samców.

Metody antykoncepcji można podzielić na naturalne i sztuczne.

Metody naturalne polegają na pilnowaniu (izolowaniu) suczki lub kotki w okresie rui, by nie dopuścić do pokrycia jej przez samca.

Pierwsza cieczka (ruja) u suki pojawia się w wieku 6-14 miesięcy. Kolejne ruje pojawiają się co 4-12 miesięcy, najczęściej co 6 miesięcy. Cieczka u suki rozpoczyna się krwawieniem (cieczeniem krwi, stąd nazwa cieczka). Krwawienie trwa około 9 dni i jest to tzw. okres przedrujowy, po którym zaczyna się ruja właściwa, czyli okres płodny, który trwa też około 9 dni. Zwykle za suką w rui biega stado różnej wielkości psów z całej okolicy, co dla właściciela suki jest raczej dokuczliwe i grozi nie chcianą ciążą. Jeśli planujemy ciążę u suki (nie jest to wskazane przy pierwszej cieczce), to najlepszy termin pokrycia suki jest zwykle miedzy 9 - tym a 13 - tym dniem od początku cieczki. Jeśli jednak nie chcemy, by suka zaszła w ciążę w ogóle lub by nie była pokryta przez przypadkowego psa, musimy ją pilnować przez całą cieczkę, czyli praktycznie przez 3-4 tygodnie od początku cieczki. Aby sukę upilnować, musi być ona wyprowadzana przez osobę dorosłą. Dziecko nie jest w stanie obronić suki przed sforą psów a widok kopulujących psów może być dla dziecka wstrząsający. Poza spacerami suka musi być zamknięta w budynku. Płot nie jest dla „zakochanego” psa przeszkodą nie do pokonania.

Pierwsza rujka u kotki pojawia się w wieku 6-12 miesięcy i występuje wieeeele razy w ciągu roku. Stosowanie metody naturalnej jest baaaardzo uciążliwe ze względu na to, że trzymana w zamknięciu, kotka w rui „umila” nam noce swoim śpiewem przez czas dłuższy niż tydzień.

Do metod naturalnych można zaliczyć także stosowanie repelentów dla suk w cieczce. Są to substancje, których zapach jest nieprzyjemny (odstraszający) dla psów i maskuje zapach suki w cieczce. Preparaty tego typu można nabyć w lecznicach zwierząt i psich sklepach (np. Vivisol). Efekt jaki możemy uzyskać stosując tego typu preparaty, to brak zainteresowania ze strony psów w stosunku do suki w cieczce. Repelenty są środkami ułatwiającymi pilnowanie suki w cieczce, natomiast w przypadku pokrycia suki przez psa, nie zapobiegają ciąży. Działanie repelentu można obrazowo przedstawić tak: zamiast 10 psów za suką biega 1 pies. Aby stosowanie repelentów było skuteczne, najlepiej poprzedzić je wykąpaniem suki, u której zaczęła się cieczka. Następnie, przez cały okres cieczki, przed każdym spacerem, okolicę sromu należy umyć i spryskać repelentem.

Metody sztuczne - możemy tu wyróżnić:

1. Metody farmakologiczne:

a) tabletki antykoncepcyjne

b) zastrzyki antykoncepcyjne o przedłużonym działaniu.

1. Sterylizacja chirurgiczna.

Tabletki antykoncepcyjne:

• można je stosować wyłącznie u kotek. U suk mogą one służyć wyłącznie do przesunięcia terminu cieczki, np. by cieczka nie wystąpiła w czasie wyjazdu na wczasy

• w celu zapobiegania rui i ciąży tabletki trzeba podawać kotce stale co 7 dni (np. w każdą sobotę). W celu przerwania rui u kotki lub przesunięcia terminu cieczki u suki tabletki podaje się codziennie wg wskazań lekarza weterynarii

• tabletki są dobrym środkiem zapobiegającym występowaniu rujek w przypadku kotek trzymanych stale w mieszkaniu

• w przypadku kotek wypuszczanych na pole i kontaktujących się z kocurami , tabletki nie są pewnym środkiem zapobiegającym ciąży

• tabletki antykoncepcyjne są lekami hormonalnymi, których podawanie zaburza naturalne stosunki hormonalne w organizmie, dlatego stosując je trzeba mieć na uwadze ryzyko wystąpienia schorzeń narządu rodnego i gruczołu mlekowego. Częstym następstwem stosowania tabletek jest rak sutka u kotek.

• przeciwwskazania: ciąża, guzy gruczołu mlekowego, schorzenia układu rozrodczego, cukrzyca i inne schorzenia przebiegające z wielomoczem.

Zastrzyki antykoncepcyjne:

• można je stosować u suczek i kotek

• częstotliwość stosowania: u kotek co 3-4 miesiące, u suk co 3-6 miesięcy

• zastrzyki skutecznie zapobiegają objawom rui (cieczki) u suk

• zastrzyki nie są pewnym środkiem zapobiegającym ciąży u kotek wypuszczanych na pole

• zastrzyki antykoncepcyjne są lekami hormonalnym, zaburzającymi naturalne stosunki hormonalne w organizmie, dlatego stosując je trzeba mieć na uwadze ryzyko wystąpienia schorzeń takich jak: ropomacicze, nowotwory gruczołu mlekowego

• przeciwwskazania: ciąża, ciąża urojona, guzy gruczołu mlekowego, schorzenia narządu rodnego i inne schorzenia przebiegające z wielomoczem.

   

   

Stosując zastrzyki antykoncepcyjne należy przestrzegać przedstawione poniżej zasady:

• podawanie zastrzyków antykoncepcyjnych najbezpieczniej jest rozpocząć po osiągnięciu przez zwierzę dojrzałości płciowej i fizycznej, czyli u suki w wieku około 1,5 roku. Nie należy podawać zastrzyków antykoncepcyjnych przed pierwszą rujką (cieczką)

• zastrzyki podaje się w fazie międzyrujowej, czyli wtedy gdy zwierzę nie wykazuje objawów rui. W wyjątkowych przypadkach zastrzyk antykoncepcyjny można podać na początku cieczki (w celu przerwania rui)

• najlepszy termin podania zastrzyku antykoncepcyjnego u suki, to 2 miesiące przed spodziewaną cieczką, czyli 4 miesiące po ostatniej cieczce (cieczka u większości suk występuje co 6 miesięcy). U suki, która rodziła zastrzyk podaje się po odsadzeniu szczeniąt (czyli też 4 miesiące po cieczce)

• nie należy kryć suki w pierwszej rui po ostatnim zastrzyku antykoncepcyjnym. Po zaprzestaniu stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych ruja pojawia się około 9 miesięcy od ostatniego zastrzyku, czasem nie pojawia się wcale.

W przypadku suk przeznaczonych do reprodukcji nie należy stosować żadnych hormonalnych środków antykoncepcyjnych.

Sterylizacja (kastracja) chirurgiczna:

• można ją wykonywać u kotek i suczek

• jest to operacja chirurgiczna, polega na usunięciu jajników i macicy, dlatego

• jest to jedyna pewna metoda zapobiegania ciąży

• czasami (rzadko) zdarza się, że u wysterylizowanej samicy występują objawy rui

• jednorazowe ryzyko jest związane z narkozą i operacją chirurgiczną

• sterylizację chirurgiczną można wykonać u suk i kotek w każdym wieku

• wczesna sterylizacja (przed pierwszą rujką) wg niektórych lekarzy może być przyczyną następujących schorzeń: nietrzymania moczu, świądu sromu, otyłości (nie ma na to jednoznacznych dowodów)

• wczesna sterylizacja suki przed pierwszą lub najpóźniej przed drugą rują zapobiega zachorowaniu na nowotwory gruczołu mlekowego

• chirurgiczna sterylizacja zapobiega stosunkowo często występującym u suk schorzeniom takim jak: cysty na jajnikach, ropomacicze

• możliwa jest sterylizacja ciężarnej samicy (wtedy połączona jest ona z aborcją)

• przeciwwskazania: zły stan ogólny, schorzenia układu krążenia i oddechowego oraz narządów wewnętrznych (nerek, wątroby).

Antykoncepcja u samców.

Niepożądane zachowania płciowe samców - kotów to:

• znaczenie swojego terenu (a konkretnie mieszkania właściciela) moczem, efektem czego jest nieprzyjemny zapach (a konkretnie smród) w domu

• kilkudniowe wyprawy kota poza dom (konkretnie na kotki), z których wraca on z ropiejącymi ranami (powstałymi w czasie walk z innymi kocurami o terytorium i kotki), poturbowany, z połamanymi kośćmi (wskutek potrącenia przez auto) a nierzadko kręgosłupem - wtedy może nie wrócić w ogóle. Walcząc z innymi kocurami i kopulując kocur może zarazić się nieuleczalnymi chorobami zakaźnymi, jak wirusowa białaczka kotów lub FIV (AIDS koci).

Najlepszą metodą antykoncepcji u kocura jest kastracja chirurgiczna, najlepiej w wieku około 6-9 miesięcy, czyli wtedy, gdy osiąga on dojrzałość płciową i zaczyna znaczyć teren. Kastrować można koty w każdym wieku, jednakże nie młodsze niż 6 - miesięczne. Kastracja jest zabiegiem chirurgicznym w narkozie, polegającym na usunięciu jąder.

Aby zahamować objawy popędu płciowego, u kota można również zastosować (jak u kotki) tabletki lub zastrzyki antykoncepcyjne.

Nadmierny popęd płciowy u psa objawia się agresją, ucieczkami z domu, onanizowaniem się na nodze właściciela lub przedmiotach (poduszki, meble). Gdy w sąsiedztwie pies czuje sukę w rui, to traci apetyt, jest niespokojny, próbuje uciec. Radykalnym rozwiązaniem tych problemów jest kastracja psa. Kastracja psa ma zwykle pozytywny wpływ na jego psychikę, pies po zabiegu staje się mniej agresywny, mniej skory do ucieczek, bardziej przywiązany do właścicieli. U psa można także zastosować doraźnie zastrzyki antykoncepcyjne lub tabletki (np. gdy suka sąsiada ma cieczkę). Wykastrowanie psa zapobiega schorzeniom prostaty i zmianom nowotworowym wokół odbytu.

Arkadiusz Wątroba
http://www.watrobawet.pl