Obalamy mity cz. 2 - sól w diecie psa

Zawartość soli w pokarmach przeznaczonych dla psów wzbudza wiele emocji wśród właścicieli zwierząt. Niektórzy z nich obawiają się negatywnego wpływu chlorku sodu (NaCl) na zdrowie ich pupili. Obawy te są jednak bezpodstawne w przypadku zdrowych psów z dwóch głównych powodów. Po pierwsze sól zawarta jest w karmach gotowych w ilościach całkowicie bezpiecznych - zgodnych z normami żywieniowymi (np. FEDIAF), a po drugie – w licznych badaniach naukowych wykazano, że sól nie jest u zdrowych psów przyczyną wysokiego ciśnienia krwi oraz nie wywołuje zaburzenia pracy nerek. [1]

Sól kuchenna (NaCl) jest źródłem niezbędnych minerałów - sodu i chloru- i jest dodawana do karm gotowych dla psów w ilościach niezbędnych dla ich zdrowia, zaspokajających zapotrzebowania na te dwa makroelementy. Sód pełni funkcję strukturalną, będąc elementem budulcowym kości, jest również składnikiem płynów tkankowych, krwi oraz kolagenu, odgrywa także rolę czynnika regulującego równowagę kwasowo-zasadową, elektrolitową i przewodnictwo nerwowe. Dodatkowo sód wpływa na wchłanianie innych składników odżywczych w przewodzie pokarmowym. Chlor z kolei występuje w wysokich stężeniach w płynach ustrojowych, uczestnicząc - podobnie jak sód - w utrzymaniu homeostazy (równowagi) kwasowo-zasadowej oraz wpływa na rozmieszczenie wody w organizmie. Normy żywieniowe FEDIAF określają zalecane zawartości minimalne i maksymalne tych pierwiastków w pokarmie dla psów. (patrz. tabela)

Psy są względnymi mięsożercami, a ich dzicy pobratymcy żywią się w większości pokarmem pochodzenia zwierzęcego zawierającym relatywnie wysokie ilości sodu (około 1,5g/1000 kcal energii metabolicznej). Dla porównania zboża, owoce czy warzywa charakteryzują się niską zawartością sodu na poziomie około 0,2 g/1000 kcal energii metabolicznej. Psy są ewolucyjnie przystosowane do przyjmowania pokarmu o wysokiej zawartości sodu, jednocześnie wykazując ograniczone zdolności do wykrywania tego pierwiastka w pożywieniu. Zatem nie kierują się zawartością soli przy wyborze pokarmu, a sól nie zwiększa jego smakowitości.

Człowiek, jako istota wszystkożerna, wykorzystująca składniki roślinne jako główne źródło pokarmu, rozwinął silną potrzebę smaku słonego. Był to mechanizm, który służył do uzupełnienia zawartości sodu i chloru w jego ubogiej w ww. minerały diecie. Obecnie ta naturalna potrzeba powoduje, że ludzie często spożywają zbyt dużo soli. Stwierdzono, że wysoka zawartość soli w pokarmie może być u ludzi szkodliwa, będąc przyczyną takich zaburzeń jak wysokie ciśnienie krwi, niewydolność nerek czy choroba wieńcowa. Jednak w przypadku psów badania wykazały, że zależność ta nie występuje i dobrze tolerują one zdecydowanie wyższe niż u ludzi ilości sodu w pokarmie. U zdrowych psów, mających stały dostęp do wody, nadmiar sodu w diecie powoduje jedynie wzrost pragnienia i zwiększone oddawanie moczu.[1] W przypadku chloru nie opisano żadnych niekorzystnych efektów podaży nadmiernej jego ilości.[1]

W pokarmach przygotowywanych w domu bilansowanie zawartości poszczególnych składników odżywczych - w tym niezbędnych minerałów, jest zdecydowanie trudniejsze niż w przypadku podawania karm gotowych, w których ilości wszystkich substancji pokarmowych są zgodne z zapotrzebowaniem psów. Zazwyczaj właściciele zwierząt nie znają zawartości sodu, chloru i innych składników odżywczych w surowcach, z których korzystają, nie wiedzą, jakie interakcje mogą potencjalnie zachodzić pomiędzy różnymi pierwiastkami i związkami chemicznymi w pokarmie, stąd też trudno jest określić ilości tych substancji w diecie. Szczególnie niekorzystne dla zdrowia psów jest podawanie im resztek ze stołu ze względu na to, że ludzkie pożywienie nie spełnia zapotrzebowań żywieniowych psów i może zawierać składniki szkodliwe lub trujące.

Sól zawarta w pokarmach dla psów jest źródłem niezbędnych minerałów - sodu i chloru, które pełnią w organizmie liczne i bardzo ważne dla utrzymania równowagi metabolicznej funkcje. Karmy pełnoporcjowe, przeznaczone dla psów, zawierają ilości tych makroelementów zgodne z normami żywieniowymi, gwarantujące zaspokojenie zapotrzebowani żywieniowych. W przypadku zdrowych psów nie ma żadnych powodów do obaw związanych z podawaniem takich karm. Inaczej sytuacja wygląda, gdy mamy do czynienia z psami chorymi (np. choroby układu krążenia, choroby nerek, tarczycy). W takich wypadkach należy stosować specjalnie opracowane diety lecznicze, które uwzględniają wyjątkowe potrzeby żywieniowe i niezbędne ograniczenia konieczne u psów z poszczególnymi zaburzeniami zdrowotnymi.

Tabela. Zalecane zawartości w pokarmie sodu i chloru na 1000 kcal energii metabolicznej (EM), (wg FEDIAF, 2015)

Lek. wet. Małgorzata Głowacka
Dr n. wet. Michał Ceregrzyn
Mars Polska

Piśmiennictwo:

 ¹ Podstawy żywienia psów i kotów. ed. M. Ceregrzyn, B. Barszczewska, and R. Lechowski 2013, Elsevier: Wrocław.

 ² FEDIAF. Nutritional Guidelines For Complete and Complementary Pet Food for Cats and Dogs. 2014; Available from: http://www.fediaf.org/self-regulation/nutrition/.