Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki u psów

Trzustka jest gruczołem związanym z przewodem pokarmowym. Składa się z części zewnątrzwydzielniczej, która stanowi główną część gruczołu, oraz wewnątrzwydzielniczej, składającej się z wysp - skupisk komórek nabłonkowych, rozrzuconych nieregularnie w obrębie gruczołu. Część zewnątrzwydzielnicza trzustki jest odpowiedzialna za produkcję enzymów trawiennych, które w jelitach rozkładają węglowodany, białka, kwasy nukleinowe i tłuszcze. Komórki należące do wysp trzustki pełnią rolę wewnątrzwydzielniczą i produkują takie hormony jak insulina, glukagon i somatostatyna.

Jeżeli z różnych przyczyn dojdzie do zaniku tkanki gruczołowej, zmniejsza się produkcja i wydzielanie enzymów trawiennych i mówimy wtedy o zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki.

Przyczyny:

• Młodzieńczy zanik trzustki. Jest to najczęściej spotykana przyczyna zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki u psów. Choroba ta dotyczy młodych psów, najczęściej dużych ras. Szczególnie często występuje u owczarków niemieckich, u których stwierdzona została predyspozycja genetyczna.

• Przewlekłe nawracające zapalenie trzustki. Chorobie tej towarzyszy stopniowe zwyrodnienie tkanki gruczołowej, która prowadzi do jej zwłóknienia i zaniku. Często dochodzi też do niszczenia wysp trzustkowych i w następstwie tego do rozwoju cukrzycy.

Objawy:

Pierwsze objawy młodzieńczego zapalenia trzustki pojawiają się najczęściej przed ukończeniem przez psa 2 roku życia. Jeżeli przyczyną choroby jest zapalenie, to objawy mogą dotyczyć psów w każdym wieku, najczęściej psów dorosłych i starszych. Chore zwierzęta są wychudzone pomimo dobrego (a często nawet zwiększonego) apetytu. Niektóre psy mogą zjadać własny kał. Zwierzęta wydalają duże ilości miękkiego, nieuformowanego, tłustego kału o zjełczałym zapachu. Sierść chorych zwierząt jest matowa, złej jakości, przetłuszczająca się.

Rozpoznanie:

• objawy kliniczne - biegunka i spadek masy ciała

• standardowe badania krwi, moczu i badania radiologiczne zazwyczaj nie wykazują odstępstw od normy.

• badanie kału na strawność - specjalistyczne barwienia umożliwiają wykazanie w kale obecności niestrawionych tłuszczów i włókna.

   

   

• TLI (trypsin-like immunoassay) - jest to najskuteczniejsza metoda diagnozowania zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki! Metoda jest bardzo czuła i specyficzna dla tej choroby. Przy jej pomocy wykonuje się pomiar trypsynogenu i trypsyny w surowicy krwi - wyniki poniżej 2,5 µg/l u psów i poniżej 8 µg/l u kotów są potwierdzeniem zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki.

UWAGA!!! Badanie poziomu amylazy i lipazy w surowicy krwi nie jest pomocne przy diagnozowaniu zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki!

Leczenie:

• podstawą leczenia jest doustne podawanie preparatów zawierających enzymy trzustkowe - mogą to być tabletki, proszek lub nawet surowe, podrobione trzustki bydlęce lub wieprzowe.

• dieta - stosować należy karmę wysokostrawną, ubogą we włókno, niskotłuszczową. Chore zwierzę należy karmić 3 razy dziennie. Konieczny jest dodatek witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (wit. A, D, E i K) oraz witaminy B12.

UWAGA!!! Związki zobojętniające sok żołądkowy, dwuwęglan sodu, kwasy żółciowe i wcześniejsze mieszanie enzymów trzustkowych z karmą NIE POPRAWIAJĄ skuteczności leczenia!

Rokowanie:

Rokowanie w przypadku zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki jest ostrożne. Odpowiedź na leczenie preparatami zawierającymi enzymy trzustkowe jest zazwyczaj dobra, jednak leczenie trwa najczęściej do końca życia i każde przerwanie podawania leków może prowadzić do nawrotu objawów.

lek. wet. Maja Ingarden
http://therios.strefa.pl