Przyjaciele, czyli pies w celi”
„W ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę”
A. Camus
Pomysł na realizacje programu dla skazanych z wykorzystaniem elementów dogoterapii zrodził się w trakcie pracy skazanych z Aresztu Śledczego w Hajnówce na rzecz Schroniska dla psów „Ciapek”. Współpraca pomiędzy aresztem a schroniskiem trwa już kilku lat. W ramach współpracy skazani wykonują nieodpłatne prace na rzecz schroniska, budują kojce i budy dla psów oraz pomagają w codziennej opiece nad psami. Areszt włączył się w ogólnopolska akcje pomocy schroniskom przez służbę więzienną, przekazujemy dla bezdomnych zwierząt materace i koce. W trakcie współpracy dało się zauważyć, dobre relacje jakie wytworzyły się pomiędzy skazanymi i psami. Należy zauważyć, że skazani jak i psy przebywające w schronisku są w pewien sposób izolowani od społeczeństwa. Pomagając sobie nawzajem, zwiększają szanse na społeczną readaptację.
Z inicjatywy Dyrektora Aresztu Śledczego w Hajnówce mjr Romana Paszko od lutego 2011r ruszył w areszcie nowatorski program społecznej readaptacji skazanych z wykorzystaniem elementów dogoterapii „Przyjaciele czyli pies w celi”. Zajęcia z psami uzupełniają oddziaływania korekcyjne wobec skazanych przez co ułatwią ich społeczną readaptację po opuszczeniu zakładu karnego. Główne założenia tego rodzaju oddziaływań polegają na ułatwianiu pokonywania oporów przed nawiązaniem kontaktu, zmniejszaniu konfliktów w grupie współosadzonych, wypełnieniu wolnego czasu, nauce odpowiedzialności oraz wzroście poczucia sprawstwa ( wyszkolenie psa zwiększa jego szanse na adopcję ). Korzyści z programu odniosą zarówno skazani, jak i psy z miejscowego schroniska. Liczymy na to, ze po zakończeniu programu psy znajdą nowy dom.
Udział w zajęciach jest dobrowolny, skazany do udziału w programie zostaje zakwalifikowany po wstępnej rozmowie z wychowawcą, psychologiem i osobami prowadzącymi zajęcia. Każdy uczestnik programu przed rozpoczęciem udziału w zajęciach i po ich zakończeniu wypełnia testy psychologiczne. Program skierowany jest do skazanych dorosłych, w rozumieniu kodeksu karnego wykonawczego, tzn. osób które ukończyły 21 rok życia. W zajęciach mogą uczestniczyć skazani z podgrupą klasyfikacyjną P - 1 oraz skazani z podgrupą P – 2 odbywający karę pozbawienia wolności w Areszcie Śledczym w Hajnówce. Przy kwalifikacji do programu brany jest pod uwagę okres pozostałej do odbycia kary pozbawienia wolności, termin nabycia uprawnień do ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie oraz zachowanie skazanego w zakładzie karnym. W zajęciach nie mogą brać udziału skazani, którzy swoją postawą i zachowaniem mogą stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa aresztu śledczego, osób prowadzących i psów. Do udziału w zajęciach wybranych zostanie ( wspólnie z kierownictwem schroniska i osobami prowadzącymi ) 6 psów w wieku do 2 lat. Jeden pies będzie pod opieką jednego skazanego. W przypadku opuszczenia zakładu karnego przez skazanego (w związku z np. przetransportowaniem do innej placówki penitencjarnej, otrzymaniem przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, warunkowego przedterminowego zwolnienia) do psa będzie przydzielony inny przewodnik - skazany. Psy do udziału w zajęciach będą dowożone na teren Aresztu Śledczego a po ich zakończeniu odwożone do schroniska.
Od wielu lat ten sposób resocjalizacji z dużymi sukcesami wykorzystywany jest w jednostkach penitencjarnych Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej. Eksperymentalny program „Dogs Behind” zaczęto realizować, od 1987 roku, w trzech zakładach karnych USA. Więźniowie po ukończeniu specjalistycznego kursu zajmowali się układaniem psów – przewodników dla osób niewidomych. Zaobserwowano, że udział w zajęciach wpływa na zmniejszenie agresji, skazani lepiej funkcjonowali w warunkach izolacji, czuli się bardziej odpowiedzialni i potrzebni. Więźniowie po opuszczeniu zakładów łatwiej przystosowywali się do życia w normalnych warunkach ( większość podejmowała pracę z psami ). Z czasem eksperymentalny program dogoterapii w zakładach karnych stał się programem narodowym, stosowanym w całych Stanach Zjednoczonych.
W Polsce tego typu działania podejmowała „Fundacja Ama Canem”. W 2005 roku, przy udziale Zakładu Poprawczego w Ignacewie Łódzkim i łódzkiego schroniska dla psów, zainicjowany został program pod nazwą „Pomóżmy Sobie”. Program ten miał na celu resocjalizację wychowanków poprzez socjalizacje psów przygotowywanych do adopcji. Młodzież przebywająca w zakładach poprawczych nabrała ( dzięki terapii ) właściwego stosunku do życia i szacunku do zwierząt.
Program "Przyjaciele, czyli pies w celi" jest realizowany przy współpracy z Fundacją "Ama Canem", "Psi Ratownicy", N.C.K. „Silva Lupus” - Marta Czerwińska - Lichnerowicz i Arkadiusz Lichnerowicz oraz Stowarzyszeniem „Delta Polska”. Partnerami programu są: CZSW w Warszawie, OISW w Białymstoku, Urząd Miasta w Hajnówce, Starostwo Powiatowe w Hajnówce, Schronisko "Ciapek", Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Hajnówce, Sklep Zoologiczny „Zwierzak” oraz Szkolny Klub Wolontariusza przy Zespole Szkół z Dodatkową Nauką Języka Białoruskiego.
Patronat medialny sprawują:
Składamy serdeczne podziękowania dla wszystkich osób, stowarzyszeń, fundacji i instytucji wspierających program.
Areszt Śledczy w Hajnówce
17-200 Hajnówka, ul. Warszawska 67
(085)6832007-08, (085)6832978
as_hajnowka@sw.gov.pl