Patronat medialny: Pies Dobry Mieszkaniec Wrocławia

Z nieukrywaną radością informujemy  o programie
„Pies Dobry Mieszkaniec Wrocławia”,

który zamierzamy wprowadzić w naszym mieście

Barbara Borzymowska i Marcin Wierzba
Centrum Przyjaznych Relacji Ludzie - Zwierzęta "Audiatur"
Wydział Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miejskiego Wrocławia

Wstęp.

Wszyscy wiemy, że poziom wiedzy kynologicznej i sanitarnej nie jest w Polsce najlepszy, stosunek ludzi do zwierząt pozostawia wiele do życzenia, częste jest nie tylko łamanie praw zwierząt, jak i ludzi, którzy zwierząt nie mają. Relacje właścicieli psów i innych osób, nie zawsze układają się najlepiej. Obie strony dysponują racjonalnymi argumentami uzasadniającymi irytację lub wrogie wręcz nastawienie. Co prawda istnieją przepisy i regulacje prawne, których intencją jest poprawa tego stanu rzeczy, ale niestety albo są niespójne, albo bezzasadne, albo nieegzekwowane. Centrum Przyjaznych Relacji „Ludzie - Zwierzęta” zostało powołane jako komórka specjalistyczna przy Wydziale Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miejskiego Wrocławia, by prowadzić szeroko zakrojone działania prowadzące do poprawy sytuacji we Wrocławiu.

Jednym ze znaczących elementów naszych działań jest wprowadzenie we Wrocławiu programu szkolenia, egzaminowania i znakowania psów, które zasługują na miano „dobrych mieszkańców” Miasta, ponieważ mają rozumnych i odpowiedzialnych przewodników.
Z przyjemnością informujemy, że po długich procedurach i oczekiwaniu, program (nazywany dalej PDM Wrocławia) został wstępnie zaakceptowany, z nadzieją czekamy na decyzję odnośnie jego realizacji.
Poniżej przedstawiamy informacje, które są potrzebne wrocławianom odpowiednio przygotować psy do udziału w programie, zaliczeniu egzaminu oraz uzyskaniu szczególnych uprawnień i certyfikatów PDM Wrocławia.
Mamy nadzieję, że gdy odniesiemy sukces, to podobne programy będą mogły być realizowane w innych regionach kraju. Wymagania egzaminacyjne są surowe, może się więc okazać, że certyfikat otrzyma zaledwie kilka par człowiek-pies, ale na pewno warto spróbować.

I. CZĘŚĆ OGÓLNA.

1.Informacje o programie.

Program „Pies – dobry obywatel” (Canine Good Citizen) został opracowany w USA pod auspicjami AKS (American Kennel Society) w 1989 roku. Został on stworzony z myślą o polepszeniu komfortu życia psów w miastach, a nade wszystko komfortu ich właścicieli i wszystkich osób, które z psem mają kontakt. Celem programu jest wyszkolenie odpowiedzialnego właściciela, dbającego o psa, innych ludzi i środowisko oraz wyszkolenie psa, który nie stwarza problemów w środowisku miejskim i dlatego jest „dobrym obywatelem”. Udział w programie, jest dla wielu osób pierwszym krokiem w szkoleniu psa, który daje podstawę do dalszej pracy (doskonalenie posłuszeństwa, szkolenie psów sportowych, ratowniczych lub terapeutycznych oraz przygotowanie psów do udziału w imprezach organizowanych przez miasto) ale przede wszystkim jest sposobem na racjonalne pogłębienie więzi z psem, dostarcza dużo radości i korzyści (np., wyszkolony pies nie szczeka w domu, nie wywołuje awantur, nie skacze na przechodniów, wie jak się ma zachować w miejscach publicznych; wyszkolony właściciel dba o czystość otoczenia, czyli sprząta po swoim psie, zna też swoje prawa i obowiązki wynikające z opieki nad psem).

Psy, które odbyły szkolenie posłuszeństwa lepiej funkcjonują w rodzinie, zachowują się odpowiednio w towarzystwie innych ludzi i psów, nie nudzą się (w końcu właściciel poświęca im czas na treningach i dostarcza intelektualnej stymulacji), a więc nie generują problemów tylko cieszą się wysoką jakością życia.
Programy wzorowane na amerykańskim AKS’s CGC z powodzeniem działają w wielu krajach (Wielka Brytania, Australia, Węgry, Dania, Szwecja, Finlandia, Niemcy, Austria, Szwajcaria, Japonia i inne), podobnie wiele miast prowadzi lokalne wersje programu dostosowane do swojej specyfiki.

Właściciele i psy szkolone w programie „Pies – dobry mieszkaniec” muszą, po zakończeniu kursu, zdać wielostopniowy egzamin. Jeśli egzamin zostanie zdany w 100%, właściciel otrzymuje certyfikat, a pies odpowiednie oznakowanie (zawieszkę do obroży lub szelki z informacją, iż uzyskał „prawa miejskie”), jeśli choć jeden z elementów egzaminu nie zostanie zaliczony, właściciel przystępuje do całego egzaminu ponownie, gdy dopracuje z psem to, co poszło mu źle.
Uważamy, że warto ten program wprowadzić we Wrocławiu, bowiem oprócz opisanych wyżej korzyści, zaprocentuje on na pewno promocją miasta oraz poprawą świadomości i odpowiedzialności właścicieli zwierząt.

2. Założenia i cele programu.

Założeniem programu jest opracowanie, wdrożenie oraz skuteczne funkcjonowanie systemu szkoleń i egzaminów dla psów i ich właścicieli.
Psy z certyfikatem PDM i odpowiednio oznakowane, mogą poruszać się po mieście bez kagańców i smyczy ( o ile idą za swoim właścicielem lub obok niego i są pod jego pełną kontrolą, w przeciwnym wypadku są prowadzone na smyczy). Pełną odpowiedzialność za psy ponoszą ich właściciele. Służby miejskie i policja honorują znaczki potwierdzające uzyskanie certyfikatu (dotyczy to również turystów z psami, którzy legitymują się podobnymi certyfikatami uzyskanymi w innych krajach lub miastach). W programie PDM mogą wziąć udział wszystkie psy niezależnie od wieku, płci czy rasy (szczenięta mogą być przygotowywane do egzaminów od momentu ukończenia 8 tygodni, ale certyfikat mogą otrzymać po ukończeniu 1,5 roku; w okresie przejściowym można się z nimi zgłaszać na egzaminy próbne i uzyskać dla psa oznakowanie „Jestem szkolony na dobrego obywatela Wrocławia”).

Przed uzyskaniem certyfikatu PDM właściciele podpisują zobowiązanie („Przysięga odpowiedzialnego właściciela psa”) oraz okazują egzaminatorom wszystkie dokumenty psa zaświadczające o dobrym stanie zdrowia zwierzęcia, terminowych szczepieniach, odrobaczeniach i odpchleniach. Ponieważ zachowanie i charakter psa ulegają zmianom, certyfikaty PDM nie są przyznawane dożywotnio, ale wymagają odnawiania. W praktyce oznacza to ponowne przystąpienie do egzaminu w celu utrzymania certyfikatu PDM (dotyczy w szczególności psów, które zmieniły właściciela w okresie ważności poprzedniego certyfikatu). Certyfikat otrzymany przez dorosłego psa ( w wieku minimalnym 1,5 roku) jest ważny przez 1 rok, o ile pies w tym czasie nie zmieni właściciela. Zmiana właściciela jest natychmiast zgłaszana do Centrum Przyjaznych Relacji „Ludzie – Zwierzęta”, które prowadzi rejestr przyznanych certyfikatów, nowy właściciel jest zobowiązany do przystąpienia do egzaminu ze swoim nowym psem, by certyfikat nie utracił ważności. Certyfikat PDM ulega odnowieniu na okres 1 roku z datą zaliczenia egzaminu (lub utrzymuje swoją ważność).

Cele programu:

• edukacja dzieci i dorosłych – promowanie wizerunku mądrego właściciela psa, który respektuje prawa innych do spokojnego życia w czystym otoczeniu; promowanie wizerunku dobrze wyszkolonego, zadbanego i niekonfliktowego psa, który świetnie się komunikuje ze swoim panem; promowanie wizerunku obywatela, który respektuje prawa innych do posiadania zwierząt oraz docenia pracę, którą właściciel musi włożyć w wychowanie psa na „dobrego obywatela” Wrocławia,

• edukacja właścicieli, zwiększenie odpowiedzialności za psy,

• zmniejszenie uciążliwości psów dla współobywateli,

• promowanie szkolenia psów, zwiększenie świadomości osób planujących zakup zwierzęcia lub jego adopcję,

• poprawa stanu sanitarno-higienicznego miasta,

• umożliwienie właścicielom i ich psom uczestnictwa w życiu miasta,

• poprawa bezpieczeństwa w mieście,

• zwiększenie atrakcyjności turystycznej centrum miasta.

3. Organizacja programu PDM:

• prowadzenie i opieka merytoryczna: Barbara Borzymowska, Marcin Wierzba,

• nadzór: Prezydent Miasta i Wydział Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miejskiego Wrocławia,

• współpraca: Straż dla Zwierząt, Straż Miejska, Policja, Schronisko dla Zwierząt, Ogród Zoologiczny, ośrodki szkolenia psów we Wrocławiu i okolicy, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Przyrodniczy, lecznice weterynaryjne, przedszkola i szkoły, Wydział Zdrowia Urzędu Miejskiego Wrocławia, Polskie Stowarzyszenie Zoopsychologów, Polskie Stowarzyszenie Treserów i inne,

• wsparcie medialne: TVP Wrocław, Polskie Radio Wrocław, Specjalistyczny wortal o psach - PSY24.PL ( www.psy24.pl ), miesięczniki „Mój Pies” i „Kynologia”, „Gazeta Wrocławska” i „Gazeta Wyborcza” i inne,

4. Organizacja egzaminów:

• skład komisji egzaminacyjnej: dyplomowany treser (uwaga: nie może to być osoba, która szkoliła właściciela i jego psa!), dyplomowany zoopsycholog lub psycholog zwierzęcy ( uwaga: nie może orzekać odnośnie psa, którego prowadzi), lekarz weterynarii (jego obecność nie jest konieczna, jeśli właściciel przedstawi wszystkie aktualne zaświadczenia wraz ze zgłoszeniem do sesji egzaminacyjnej), osoba neutralna wyznaczona przez Urząd Miasta Wrocławia (przewodniczący komisji, obserwator),

• obowiązki członków komisji: treser – przeprowadza egzamin i sporządza protokół, w razie porażki dostarcza właścicielowi (na piśmie) dokładnych informacji zwrotnych dotyczących elementów, które para właściciel – pies musi poprawić do następnej sesji egzaminacyjnej, podpisuje oświadczenie, że nie brał udziału w szkoleniu psa i/lub właściciela (wymóg: oświadczenie bezstronności); zoopsycholog – obserwuje relację właściciel – pies, szybkość wykonywania komend, stan emocjonalny zwierzęcia podczas egzaminu (przerywa egzamin, gdy pies okaże reakcje lękowe lub agresywne i/lub po stwierdzeniu, że zwierzę było szkolone metodami opartymi na przemocy, wystawia opinię zoopsychologiczną, bierze udział w sporządzeniu protokołu, podpisuje oświadczenie o bezstronności; lekarz weterynarii – wydaje zaświadczenie o stanie zdrowia zwierzęcia, wyraża zgodę na przystąpienie psa do egzaminu, sprawdza poprawność i terminowość zaświadczeń o szczepieniach, odrobaczeniach i odpchleniach, bierze udział w sporządzeniu protokołu; neutralny obserwator z ramienia Urzędu Miejskiego Wrocławia – jest przewodniczącym komisji, nadzoruje egzamin od strony formalnej, gra rolę osoby postronnej oceniającej umiejętności właściciela i jego psa z punktu widzenia obywatela miasta, sprawdza dane psa i właściciela oraz poprawność wypełnionej i podpisanej przez właściciela „ Przysięgi odpowiedzialnego właściciela psa” składa podpis na protokole i przyznaje certyfikat PDM,

• sesje egzaminacyjne: odbywają się dwa razy w roku w okresie styczeń-luty oraz wrzesień-październik (lub innych terminach ustalonych przez Urząd Miasta Wrocławia),

• oznakowania psów po zdanym egzaminie PDM: szelki lub nawieszka do obroży z logo miasta (ważne razem z certyfikatem PDM i książeczką zdrowia psa, które jego właściciel jest zobowiązany okazać służbom miejskim w razie kontroli),

• osoby przystępujące z psem do egzaminu: muszą mieć w dniu egzaminu ukończone 18 lat, mogą psa szkolić indywidualnie lub z pomocą wykwalifikowanego tresera ( w tym przypadku podają jego imię i nazwisko oraz nazwę szkoły dla psów, do której uczęszczali),

• opłata za egzamin: 100PLN (50 PLN – koszty organizacyjne, 50PLN – kwota do przekazania dla schroniska, jednostek specjalistycznych ratownictwa, Straży dla Zwierząt lub innych instytucji prospołecznych wskazanych przez właściciela psa),

• egzaminy próbne dla psów przed ukończeniem 1,5 roku: są opcjonalne i organizowane według opisanych powyżej zasad. Pies otrzymuje identyfikator (szelki/nawieszka) „Jestem szkolony na dobrego obywatela Wrocławia”, koszt: 50PLN (25PLN – koszty organizacyjne, 25PLN – kwota do przekazania instytucjom prospołecznym), gdy ukończy 1,5 roku i zda egzamin PDO, opłata dodatkowa wynosi 50PLN (przeznaczenie: jak wyżej),

• utrata certyfikatu: następuje w przypadku wykroczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej z powodu posiadania zwierzęcia, co wiąże się ze złamaniem zobowiązań podpisanych przez właściciela psa.

II. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA

1. Wytyczne do egzaminu, czyli co podlega ocenie:

• relacja właściciel - pies: powinna być oparta na obustronnej i pozytywnej komunikacji, pies powinien wykonywać polecenia radośnie, być wpatrzonym we właściciela, pracować z nadzieją na nagrodę, a nie ze strachu przed karą,

• reakcje psa na komendy: powinny być szybkie i niezawodne (tzn. następować niezależnie od zewnętrznych okoliczności),

• sposób wydawania komend: właściciel może wydawać komendy werbalne lub niewerbalne, albo też łączyć oba sposoby (ważne jest wykonanie, a nie sposób komunikacji, dozwolone jest jednorazowe powtórzenie komendy). Nie wolno jednak krzyczeć na psa, ani stosować jakichkolwiek innych form przemocy psycho-fizycznej!

• dozwolone rekwizyty: zwykła obroża i smycz, smakołyki i zabawki dla psa (uwaga: egzaminator decyduje o tym kiedy i jak można nagrodzić psa!),

2. Testy posłuszeństwa (warunki zaliczenia egzaminu):

• „siad”: pies przyjmuje pozycję „siad” na każde polecenie właściciela, niezależnie od pogody, rodzaju podłoża, czy innych zewnętrznych okoliczności (np., przejazd tramwaju, fajerwerki, mijający psa ludzie, zawołania ze strony przechodniów „Jaki ładny piesek!” itp.,

• „leżeć”: pies przyjmuje pozycję leżącą na każde polecenie właściciela, niezależnie od okoliczności zewnętrznych,

• „zostań”: pies zostaje w zadanej pozycji (siad, leżeć, stój) niezależnie od okoliczności zewnętrznych przez 10 minut (dozwolona jest zmiana pozycji psa, ale nie zmiana jego miejsca),

• „stop”: pies zatrzymuje się na komendę w dowolnej pozycji i w dowolnej odległości od właściciela niezależnie od okoliczności zewnętrznych, (obowiązkowo i odruchowo zatrzymuje się przed każdym krawężnikiem!),

• „przywołanie”: pies niezwłocznie przybiega na każde zawołanie właściciela (niezależnie od okoliczności zewnętrznych, rodzaj komendy „do mnie”, „do nogi” nie ma tu znaczenia),

• „noga”: pies chodzi przy nodze właściciela lub tuż za nim (może być na smyczy lub bez, ale zawsze wykonuje komendę),

• „komendy powitalne”: pies wita się ze spotkaną osobą tylko po zezwoleniu właściciela (dopuszczalne jest podawanie łapy, przybijanie piątki, machanie ogonem, radosne szczekanie, przywieranie do ziemi i oczekiwanie na pieszczoty; skakanie na ludzi oznacza dyskwalifikację),

• komendy kierunkowe połączone z komendą „zostań”: pies na życzenie właściciela wchodzi pod stół/krzesło/ławkę i pozostaje tam do odwołania,

• komendy korygujące „ nie rusz”, „fuj”: pies nie wykrada nikomu jedzenia, nie podejmuje jedzenia z ziemi, nie żebrze przy stole, nie przyjmuje jedzenia od obcych bez zgody właściciela.

3. Testy socjalizacji:

• reakcje na przyjaźnie nastawionego nieznajomego: pies zalicza test, jeśli nie wykazuje lęku/agresji na widok obcej osoby (niezależnie od jej wieku, płci, wzrostu ubioru, sposobu poruszania się, przenoszonych przedmiotów oraz dystansu),

• reakcje na ruch uliczny: pies nie może się bać pojazdów, nie może ich gonić, musi się czuć swobodnie w pobliżu wszystkich środków komunikacji (od autobusu po bryczkę, statek czy rower),

• reakcje na dźwięki: pies nie może się bać fajerwerków, odgłosu robót ulicznych, upuszczanych przedmiotów, głośnej rozmowy, krzyku etc. (może wykazywać objawy dyskomfortu, ale nie może tracić kontaktu z właścicielem ),

• reakcje na sytuacje nietypowe: pies nie może się bać tłumu, krzyków, imprez miejskich, ustawianych rusztowań, pracujących maszyn etc.,

• reakcje na nietypowe obiekty: pies nie boi się upuszczanych parasoli, rzeźb, mimów, żywych reklam, balonów, lodowisk, słupów ogłoszeniowych, przystanków autobusowych, etc.,

• reakcje w gabinecie weterynaryjnym: pies powinien znać komendy „przegląd” i reagować spokojnie na wszelkie zabiegi weterynaryjne (szczepienia, podawanie leków, kontrole stanu zdrowia, czyszczenie uszu, zakrapianie oczu, bandażowanie łap etc.,

• reakcje na inne zwierzęta: pies powinien akceptować lub ignorować zwierzęta spotykane w mieście (inne psy, konie, fretki, koty i inne), dopuszczalne jest wykazanie zainteresowania ale pod kontrolą właściciela (pies zawsze może być odwołany od obiektu zainteresowania).

4. Testy zachowania pod nieobecność właściciela:

• test zmiany lokalizacji: pies pozostaje w zadanej przez właściciela pozycji „zostań”, właściciel znika z pola widzenia psa, pies pozostaje w pozycji (dopuszczalna jest zmiana pozycji bez zmiany lokalizacji, np., psa pozostawiono w pozycji „siad” ale się położył, pies zalicza test jeśli pozostał w tym samym miejscu),

• test wokalizacji pod nieobecność właściciela: właściciel pozostawia psa na smyczy lub bez w jakimś miejscu i znika mu z pola widzenia, pies zalicza test jeśli czeka cicho na powrót swojego pana przez minimum 5 minut ( zalecane jest rozszerzenie testu o wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania właściciela i psa, by sprawdzić czy pies pozostawiony sam w domu nie zakłóca spokoju sąsiadom).

5. „Przysięga odpowiedzialnego właściciela psa”:
By mój pies mógł się stać dobrym obywatelem, potrzebuje odpowiedzialnego właściciela. Zobowiązuję się więc dbać o zdrowie i bezpieczeństwo mojego psa i ludzi, którzy mają z nim kontakt. Przystępując do testu „Pies Dobry Mieszkaniec Wrocławia” przysięgam:

• być odpowiedzialnym za zdrowie mojego psa: będę regularnie zgłaszać się do lekarza weterynarii na wizyty kontrolne i profilaktyczne (szczepienia, odrobaczenia, odpchlenia), zapewnię psu odpowiednią dietę i ciągły dostęp do świeżej wody, regularne czesanie/trymowanie/strzyżenie, kąpiele oraz inne zabiegi higieniczne oraz odpowiednią dawkę ćwiczeń fizycznych i intelektualnych potrzebną do utrzymania psa w dobrej kondycji psycho - fizycznej,

• być odpowiedzialnym za bezpieczeństwo mojego psa: będę kontrolował mojego psa poprzez ustawienie ogrodzenia tam , gdzie to jest konieczne, nie będę pozwalał psu biegać bez smyczy w miejscach publicznych (chodnik, przejścia dla pieszych, ulica, podwórko i inne), zapewnię psu jakąś formę identyfikacji (identyfikator przy obroży, tatuaż, mikroczip),

• nie pozwalać psu naruszać praw innych: nie będę pozwalał psu na samotne bieganie po okolicy, nie pozwolę psu na uciążliwe szczekanie w domu, pokoju hotelowym, na podwórku i w miejscach publicznych , będę zawsze i wszędzie sprzątał nieczystości po moim psie (ulica, chodnik, trawnik, park, kemping, tereny turystyczne i tereny „dzikie”),

• być odpowiedzialnym za jakość życia mojego psa: będę poświęcał mojemu psu dużo uwagi i czasu, będę się z nim bawił, zapewnię mu odpowiednią ilość ruchu i ćwiczeń umysłowych, gdyż wiem że mój pies, by stać się dobrym mieszkańcem Wrocławia, potrzebuje odpowiedniej stymulacji i szkolenia.

W razie pytań lub wątpliwości, pozostajemy do dyspozycji. Z serdecznymi pozdrowieniami dla wszystkich miłośników zwierząt.

Barbara Borzymowska i Marcin Wierzba

www.audiatur.pl