YORKSHIRE TERRIER - zadziorny, kochany malec
Rasa pełnych fantazji piesków ma dość złożoną historię. Różne źródła są zgodne, że protoplaści współczesnych yorków pojawili się w hrabstwach Yorkshire i Lancashire jako efekt krzyżówek terierów szkockich. Wśród znaczących przodków yorkshire teriera wymieniany jest waterside terier. Ten niewielki pies występował na łodziach żeglugowych jako szczurołap. Istnieje domniemanie, że domieszka krwi waterside teriera dała yorkowi miniaturowe rozmiary, długą szatę a także niebiesko-szare umaszczenie.
W celu utrzymania jedwabistego włosa a także miniaturyzacji, niektóre źródła wskazują na krzyżówki yorków z maltańczykami. Brytyjski Cennel Club uznał rasę w 1886 roku. Swoją popularność zawdzięczają yorki doskonałej komunikacji z szeroko rozumianym otoczeniem zarówno na dwóch jak i czterech nogach... Pamiętać należy, że mamy do czynienia z terierem posiadającym instynkt łowiecki. Dobry węch, pozwalał omawianemu malcowi na skuteczne trawersowanie nor królików. Czworonóg, który potrafił upolować królika był ceniony w ubogich sferach robotniczej Anglii. Yorki używane były także do tępienia szczurów, polowań na drobne gryzonie. W uprzemysłowionych, dziewiętnastowiecznych aglomeracjach, w warunkach braku zorganizowanej wywózki śmieci, plaga szczurów była powszechnym zjawiskiem. W obecnych czasach głównym powołaniem naszego bohatera jest być kanapową przytulanką. Ta mała, ok. 3 kg (a bywają i mniejsze), sympatyczna postać, doskonale czuje się na kolanach swojej pani czy pana. Nie oznacza, że york jest flegmatycznym safandułą. Wręcz przeciwnie - to pełen temperamentu, aktywny piesek zwany „niesforną miotełką". Szczególnie panie upodobały sobie towarzystwo yorka.
Tu uwaga. Pies jako maskotka czy dodatek komponujący się z kapeluszem, torebką czy bucikami to świadectwo kompletnego nieporozumienia. Zwierzę, którego domeną jest aktywność, ruch, kiedy jest nieomal bez przerwy noszone w torebce czy na rękach, stanie się utrapieniem otoczenia. Będzie rozładowywało skumulowaną energię poprzez gryzienie butów, mebli czy tarmoszenie ukochanego kapelusza swojej „pańci". Dlatego yorka, dla naszego i jego dobra, nie wolno traktować jak pluszaka. Konieczna jest codzienna porcja ruchu, ale każda strona smyczy musi iść na własnych nogach... Rozładowanie energii poprzez spacer, zabawę, stanowi warunek miłej kompozycji, spokojnego, niehałaśliwego psa.
Jak dalece omawiane pieski są poszukiwane, popularne, wskazuje skala zapotrzebowania. Otóż w Warszawskim Oddziale ZKwP, w pewnym okresie, ilość miotów yorkshire terierów biła na głowę wszelkie inne rasy psów. Wydawane corocznie numery tatuażu przekraczały liczbę 1000! W wielu europejskich, i nie tylko, krajach przybywa ich kilka tysięcy rocznie. Rasa została oficjalnie uznana w XIX wieku, jednak jej szczególnie dynamiczny rozwój nastąpił w drugiej połowie dwudziestego wieku. Hans Räber podaje, że tylko w 1961 roku sprzedano w Anglii (za granicę) 2361 yorków. Za zwycięzców wystaw, zwłaszcza Amerykanie i Japończycy, płacili ogromne sumy. Rosnąca popularność i idący za tym masowy popyt sprzyjał nie tyle rozwojowi hodowli co raczej produkcji psów wspomnianej rasy. W Polsce także występuje to zjawisko. Okolicznością sprzyjającą pokątnemu, ulicznemu handlowi są małe rozmiary pieska, którego łatwo można ukryć za pazuchą...
Pewną ciekawostkę rasy stanowi dość złożone umaszczenie. Np. „płaszcz" yorka powinien być stalowo - ciemnoniebieski (nie czarny). Szczenięta tej rasy rodzą się czarne, bez względu na genotyp (GG, Gg, gg). Szarzenie sierści, w różnych odcieniach, odbywa się na przestrzeni kilku miesięcy dojrzewania pieska, ale tylko u egzemplarzy dwóch pierwszych genotypów. Odpowiedzialny za to jest dominujący gen „G". Gen „g" występujący w układzie homozygotycznym nie powoduje szarzenia. Dlatego, kupując yorka z myślą o sukcesach wystawowych, dobrze jest znać przodków szczeniaka i występujący w hodowlanej linii przekaz.
Toaleta yorka, utrzymanie odpowiedniej kondycji szaty to cała filozofia. Przestrzeganie wszelkich zasad związanych z dobrym wyglądem tego psa to konieczność. York zadbany wygląda wyjątkowo pięknie i odwrotnie - brudny, śmierdzący, rozczochrany york to istny koszmar... W przypadku psa domowego wystarczy niezbędne minimum pielęgnacji, natomiast pies wystawowy to życie w papilotach, ze stałą kontrolą szaty. Czesanie, kąpanie, systematyczne przycinanie włosa z odpowiednią pielęgnacją, tak aby poprawić ewentualną słabą sierść. Szczotka, grzebień, oliwka, papiloty, odpowiednie przedziałki, a na szczycie główki "topknot", czyli zawiązany kucyk. Proces przygotowywania yorka do życia wystawowego zaczyna się dość wcześnie. Już 5-6-miesięcznym szczeniętom zaczesuje się skropioną oliwką sierść na czole do tyłu. Po kilku miesiącach, kiedy włos podrośnie, będzie w tym miejscu zawiązana odpowiednia kokardka. To tylko drobny szczegół całego rytuału związanego z ceremoniałem wystawowym. Oczywiście konieczna jest cała gama kosmetyków. Dobre przygotowanie yorka do wystawy wymaga wiedzy i nie jest prostym zabiegiem. Dlatego wskazany jest kontakt z sekcją rasy ZKwP i środowiskiem osób mających fachową wiedzę na temat utrzymania i odpowiedniego przygotowania psa tej rasy.
Z ogólnych informacji warto zapamiętać: wszędobylstwo i energia omawianego pieska może być przyczyna różnych sytuacji. Niewybiegany york może rozładowywać energię m.in. poprzez kopanie w ogródku, czy gryzienie mebli. Wspomniana aktywność w połączeniu z inicjatywą może prowadzić do totalnego upaprania się pieska. Dlatego wskazana jest kontrola higieny szaty i kąpiel przynajmniej co 3-4 tygodnie. Lepiej unikać sytuacji, kiedy zaniedbany długi włos może pachnieć niezbyt przyjemnie. York, podobnie jak inne małe pieski je nie dużo. Ale karma powinna być odpowiednio intensywna, starannie dobrana i zawierać wszelkie konieczne dla zdrowia i rozwoju składniki.
Przestrzeń życiowa yorka może sprowadzać się do wielkości zajmowanego przez jego pana lokalu. Ważne jest dobre zorganizowanie legowiska. Odpowiedniej wielkości, miękko wyścielony koszyk, budka, usytuowany w zacisznym miejscu. Piesek najlepiej czuje się w bezpośrednim towarzystwie swojego opiekuna. Łatwo dostosowuje się do sytuacji. Jest strategiem postępowania, potrafi być namolny, nieco histeryczny. Dlatego nie zapominajmy o wskazanym spacerze, który jest warunkiem dobrej kondycji tak fizycznej jak i psychicznej malca. Jak każdy czworonóg, również york wybiegany, będzie zachowywał się spokojnie i nie hałaśliwie... W sytuacji koniecznej, kwestie fizjologii mogą być rozwiązywane poprzez kuwetę z piaskiem.
Postępowanie z yorkiem wymaga spokojnej stanowczości i konsekwencji. Ten energiczny i sprytny piesek potrafi „wejść na głowę". Dlatego nie należy ulegać jego wdzięcznym minkom, urokowi i wszystko mu wybaczać. Nie oznacza to brutalizowania relacji. Chodzi o panowanie nad yorkiem, wyrabianie w nim posłuszeństwa i niedopuszczanie do tego ażeby to pies rządził w domu.
Niektóre elementy wzorca rasy, FCI nr 86, fragmenty):
Głowa: mózgoczaszka raczej niewielka i płaska, nie powinno być uwypuklenia ani krągłości.
Tułów: zwarty, grzbiet prosty.
Okrywa włosowa: włos na tułowiu jest średniej długości, zupełnie prosty (nie falowany), błyszczący, w dotyku delikatny i jedwabisty, nie może być wełnisty. Obrost głowy długi, w soczystopłowozłotym odcieniu, na bokach głowy ciemniejszy, tak jak i u nasady uszu oraz na kufie, gdzie włos ma być bardzo długi. Podpalanie głowy nie powinno zachodzić na szyję. Z płowozłotą okrywą głowy nie mogą się mieszać żadne włosy ciemne lub szare, tzw. osmolenia.
Umaszczenie: ciemnostalowoniebieskie, a nie błękitnosrebrzyste, tzw. płaszczyk obejmuje ciało od guza potylicznego po nasadę ogona, nie może być na nim śladów sierści płowej, brązowej lub ciemnych nalotów. Na klatce piersiowej sierść jest intensywnie podpalana (płowa), błyszcząca. Ogólnie włosy płowe są ciemniejsze u swej nasady niż w połowie długości, a jeszcze jaśnieją na koniuszkach.
Masa ciała: do 3,1 kg.
Wzrost: 22-24 cm w kłębie.
Zachowanie/charakter: miniaturowy terier do towarzystwa, żywy i inteligentny. Pełen animuszu, o zrównoważonym usposobieniu.
Jan Borzymowski
PSY24.pl
Zdjęcia: Hodowla Megi York(FCI), http://www.megiyork.pl/
