Bergamasco - czyli owczarek z Bergamo

To nie pierwsza rasa psów, na temat pochodzenia której występuje pewne zamieszanie. Jedni kynolodzy twierdzą, że bergamasco pochodzi od francuskiego chien de brie, drudzy są przeciwnego zdania. Jedno jest pewne - wspólnym niejako mianownikiem jednych i drugich są wiejskie psy pasterskie występujące w osiedlach ludzkich związanych z hodowlą bydła i owiec. Wyprowadzenie rasy w kategoriach kynologicznych jest słabo udokumentowane. Najczęściej, pasterze zainteresowani byli cechami użytkowymi psa, a nie jego eksterierem, wyprowadzaniem linii hodowlanej itp. itd. Kynologie poszczególnych krajów pochodzenia ras psów pasterskich znają to zjawisko. W Polsce podobnie działo się z owczarkiem podhalańskim.

Pierwsze egzemplarze bergamasco zostały wpisane do włoskiej księgi rodowodowej  w 1898 roku. Prowadzenie hodowli uporządkowanej, wyprowadzenie linii, natrafiało na trudności. Uzyskanie od pasterzy dobrych egzemplarzy nie było sprawą prostą. Najlepsze szczenięta były pozostawiane w gospodarstwie. Pozostałe zabijano.

Zasłużoną postacią, prowadzącą planową hodowlę (przydomek „di Valle Imagna"), wg księgi rodowodowej, był Pietro Rota.

Psem, który jest uważany jako protoplasta czystej linii jest Alpino. Wiąże się z nim pewna opowieść. Jego pan, podczas drugiej wojny światowej wyjechał do Afryki. Po jakimś czasie, pies udał się na dworzec gdzie miało miejsce rozstanie i tam pozostał na zawsze...

Wprawdzie rasa istnieje w kategoriach kynologicznych, ale jej rozwój natrafia na znaczne trudności. W ojczyźnie pochodzenia, we Włoszech, są nieliczne hodowle. Podobnie w Szwajcarii i innych krajach trudno mówić o aktywności hodowlanej. W Polsce mamy przedstawicieli tej niepospolitej rasy dzięki staraniom hodowli Banciara. W 1990r. sprowadzona została ARA di Valle Scrivia. Rok później pojawia się PEDRO della Antica Priula, a także INCANT di Valle Scrivia. Początki hodowli są zawsze bardzo trudne. Szalenie ważne jest ażeby „preludium" hodowlane oparte było na możliwie najlepszych przedstawicielach rasy. W moim przekonaniu, w zakresie bergamacso, tak się stało. Kennelowi Banciara należą się szczególne podziękowania. Aktywność wystawowa właścicieli bergamasco w Polsce jest umiarkowana. Można jednak mieć nadzieję, że z czasem to się zmieni. Na Międzynarodowej Wystawie Psów Rasowych w Warszawie (2012r.) był jeden przedstawiciel rasy. Generalnie jest tak, że występują pojedyncze kojce w rękach ludzi którzy upodobali sobie te niebanalne psy. Słaba aktywność hodowlana być może wiąże się z pewnymi szczegółami przedstawicieli omawianej rasy, eksterierem, a także uwarunkowaniami genetycznymi. Np. niektóre wybarwienia postępują w trakcie rozwoju, wielu miesięcy. Wg H. Räbera, w przypadku kojarzenia egzemplarzy z genem maści marmurkowej, w miotach pojawiają się białe psy, o „szklanych oczach" z cechami semiletalnymi, wadami słuchu i wzroku. Sądzę, że to rzadko występująca sytuacja, traktowana bardziej jako ciekawostka. Standard określa białe umaszczenie przekraczające 1/5 powierzchni ciała jako niedopuszczalna wada dyskwalifikująca.

Owczarek z Bergamo nie jest postrzegany jako przysłowiowa „przytulanka". To pracujący pies o silnej osobowości, samodzielny, pewny siebie. Te cechy nie kwalifikują go do łatwego podporządkowania, szeroko pojmowanego posłuszeństwa. Kolejne pokolenia, w wersji psa towarzysza wytworzyły miłego, kontaktowego, „ciepłego " partnera, przywiązujący się do swojego pana i rodziny. Pozbawiony złośliwej agresji jest miły dla domowników z dziećmi włącznie. Zarazem jest dobrym stróżem, mówiąc ogólnie, niezbyt miłym dla intruzów... Potrafiącym zrobić użytek z zębów. Charakterystycznym wyróżnikiem jest szata. Składa się z dość długiego, układającego się pasmowato włosa okrywowego i gęstego podszerstka. Spilśnia się od ok. połowy wysokości grzbietu tworząc płaskie kosmyki - dredy. Na głowie i barkach włos nie powinien być filcowaty. Tego typu okoliczności mogą stanowić pewne ograniczenie do utrzymywania psa w mieszkaniu. Zwłaszcza w dni słotne, powrót ze spaceru może kojarzyć się z „chodzącym prysznicem". Dlatego można uważać, że ten sympatyczny czworonóg wymaga raczej domu z ogrodem. Jednocześnie, wspomniana, niebanalna szata stanowi wyróżnik niepospolitego piękna.

Naturalne, pierwotne warunki kształtowania psa pracy, działającego w surowych okolicznościach, wykształciły cechy, które nie koniecznie znajdują zastosowanie w cieplarnianych warunkach miejskich aglomeracji. Współczesna wiedza wskazuje na dziedziczenie zachowań, cech wykształconych na poziomie poszczególnych pokoleń. Dlatego psy rasowe, z upływem czasu ulegają pewnym modyfikacjom wynikającym z naszych oczekiwań. Sadzę, że współczesny owczarek z Bergamo nie jest już tym, którego podstawowym zadaniem było pilnowanie stad owiec. W opinii hodowców i właścicieli to niebywale oddany swemu panu pies, czuły i wrażliwy. Czujny, doskonały stróż. Zdecydowany w działaniu, potrafiący zrobić użytek z zębów. Oczekujący miłego traktowania, które w pełni odwzajemnia.

Jan Borzymowski

zdjęcia:
Luigi Guidobono Cavalchini (Josephine06) http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Ortensia_di_Valle_Scrivia.jpg
Barbara Rayska-Świst, www.banciarnia.com